Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 24 kwietnia 2024

Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Filmy

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Julij Rajzman
‹Niezłomny [Komunista]›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Niezłomny [Komunista]
Tytuł oryginalny	Коммунист
Reżyseria	Julij Rajzman
Zdjęcia	Jolanda Czen / Chen Ju-lan, Aleksandr Szelienkow
Scenariusz	Jewgienij Gabriłowicz
Obsada	Jewgienij Urbanski, Sofia Pawłowa, Boris Smirnow, Jewgienij Szutow, Siergiej Jakowlew, Walentin Zubkow, Wiktor Kołpakow, Władimir Adlerow, Arkadij Smirnow, Iwan Kowal-Samborski, Władimir Picek, Iwan Kaszyrin
Muzyka	Rodion Szczedrin
Rok produkcji	1957
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	105 min
Gatunek	historyczny, melodramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Klasyka kina radzieckiego: „Kto boi się śmierci…”
[Julij Rajzman „Niezłomny [Komunista]” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Zastanawiam się, czy dzisiaj – gdy w konstytucji mamy wpisany zakaz propagowania ustroju komunistycznego (jako przejawu totalitaryzmu) – mógłby zostać zaprezentowany w telewizji jeden z najsłynniejszych powojennych obrazów Julija Rajzmana. Przedstawia on przecież mit o „dobrym komuniście” – człowieku prostym, ale uczciwym, niewykształconym, lecz marzącym o świetlanej przyszłości chłopów i robotników. W Polsce Ludowej wyświetlano go pod tytułem „Niezłomny”…

Sebastian Chosiński

Klasyka kina radzieckiego: „Kto boi się śmierci…”
[Julij Rajzman „Niezłomny [Komunista]” - recenzja]

Julij Rajzman
‹Niezłomny [Komunista]›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Niezłomny [Komunista]
Tytuł oryginalny	Коммунист
Reżyseria	Julij Rajzman
Zdjęcia	Jolanda Czen / Chen Ju-lan, Aleksandr Szelienkow
Scenariusz	Jewgienij Gabriłowicz
Obsada	Jewgienij Urbanski, Sofia Pawłowa, Boris Smirnow, Jewgienij Szutow, Siergiej Jakowlew, Walentin Zubkow, Wiktor Kołpakow, Władimir Adlerow, Arkadij Smirnow, Iwan Kowal-Samborski, Władimir Picek, Iwan Kaszyrin
Muzyka	Rodion Szczedrin
Rok produkcji	1957
Kraj produkcji	ZSRR
Czas trwania	105 min
Gatunek	historyczny, melodramat
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

…chociaż tytuł oryginalny – „Komunista” – nie pozostawiał złudzeń, o co chodzi naprawdę. Trzeba jednak przyznać, że szyld nadany temu dziełu przez państwowego peerelowskiego dystrybutora także był bardzo trafiony. I na pewno w dużo większym stopniu zachęcający polskiego widza do tego, aby wybrał się do kina. Kiedy Julij Jakowlewicz Rajzman (1903-1994) zabrał się do pracy nad „Niezłomnym”, był już bardzo doświadczonym reżyserem. Do 1939 roku nakręcił sześć filmów, a najsłynniejszym spośród nich była adaptacja „Zoranego ugoru” (1939) Michaiła Szołochowa. W czasie Wielkiej Wojny Ojczyźnianej dorzucił dwie kolejne pełnometrażowe fabuły i jeden dokument (o szturmie na Berlin); po 1945 natomiast zrealizował kolejno: młodzieżową komedię romantyczną „Pociąg jedzie na wschód” (1947), która nie spodobała się Stalinowi, dramat biograficzny „Rainis” (1949) oraz dramaty obyczajowe „Kawaler Złotej Gwiazdy” (1950) i „Lekcja życia” (1955). Następny na liście „Niezłomny” był więc pierwszym filmem Rajzmana, jaki doczekał się premiery już po XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego.

To istotne, ponieważ, jak powszechnie wiadomo, XX Zjazd odmienił oblicze Kraju Rad. To podczas niego został wygłoszony słynny tajny referat Nikity Chruszczowa, w którym piętnował on zbrodnie epoki stalinowskiej (w tym Wielką Czystkę z drugiej połowy lat 30. XX wieku). Pewne jest więc, że „Niezłomny” nakręcony dwa, trzy lata wcześniej zapewne byłby nieco – a może nawet bardzo – odmiennym dziełem. Na co innego reżyser musiałby położyć wtedy nacisk. Przede wszystkim obowiązkowo musiałby pokazać w nim, obok Włodzimierza Iljicza Lenina, również Josifa Wissarionowicza Stalina (a może nawet tylko tego drugiego). Stalina na szczęście w obrazie Rajzmana nie ma; jest jedynie dobroduszny i ojcowski Włodzimierz Iljicz, którego na swojej drodze spotyka główny bohater dramatu. Co jest dla niego zresztą niebywałym wręcz przeżyciem.

Fabuła „Niezłomnego” wyszła spod ręki prozaika, dramaturga i scenarzysty Jewgienija Josifowicza Gabriłowicza (1899-1993), który miał już wcześniej na koncie między innymi głośne antypolskie „Marzenie” (1941) Michaiła Romma, a przed sobą jeszcze nie mniej cenione dzieła Gleba Panfiłowa („Trzeba przejść i przez ogień”, 1967; „Początek”, 1970) czy Ilji Awerbacha („Monolog”, 1972; „Wyznanie miłości”, 1977). Jak również wyśmienity psychologiczny melodramat Rajzmana – zrealizowany równo dwie dekady po „Niezłomnym” – „Dziwna kobieta”. Zdjęcia kręcono w Pere(ja)sławiu Zaleskim w obwodzie jarosławskim, mieście powstałym w XII wieku, w którym przyszedł na świat Aleksander Newski. Premiera odbyła się na początku lutego 1958 roku; siedem miesięcy później dzieło Julija Jakowlewicza zaprezentowano na festiwalu w Wenecji, gdzie otrzymało dyplom honorowy. Rozbiło za to bank na drugim Wszechzwiązkowym Festiwalu Filmowym, który w 1959 roku odbył się w Kijowie, zdobywając trzy pierwsze nagrody: dla najlepszego obrazu, za najlepszą reżyserię oraz za najlepszą pierwszoplanową rolę męską. I raczej nie należy mieć wątpliwości, że słusznie.

Po przejęciu władzy przez bolszewików towarzysz Lenin miał wypowiedzieć takie oto słowa: „Komunizm to władza radziecka plus elektryfikacja całego kraju”. I one właśnie są punktem wyjścia fabuły „Niezłomnego”. Rosja radziecka kończy swój udział w pierwszej wojnie światowej 3 marca 1918 roku, podpisując pokój z Niemcami (a szerzej: z państwami centralnymi) w Brześciu Litewskim (nad Bugiem). Nie oznacza to jednak wcale końca trosk dla rządu Lenina. Wręcz przeciwnie! Dopiero teraz kraj pogrąża się w krwawej wojnie domowej. Włodzimierz Iljicz zdaje sobie jednak sprawę z tego, że nie można jedynie skupiać się na walce z „białymi”, trzeba też stopniowo odbudowywać kraj ze zniszczeń, bo tylko w ten sposób gospodarka podźwignie się z ruiny, co z kolei zapewni nieprzerwane dostawy broni dla Armii Czerwonej. Pada więc pomysł – na razie wstępny, jeszcze nie ujęty w ramy Narodowego Planu Elektryfikacji Rosji (GOELRO), co stanie się dopiero w grudniu 1920 roku – budowy elektrowni i stacji przekaźnikowych. Jedna z nich ma powstać w Zagorze, dokąd zostają wysłani z Moskwy robotnicy mający pracować przy budowie.

Jednym z nich jest Wasilij Gubanow, młody, dwudziestokilkuletni mężczyzna, w czasie walk na froncie kontuzjowany w nogę i z tego też powodu odesłany na tyły. Kierowany ideałami, rusza na prowincję, aby przysłużyć się dziełu elektryfikacji. Jest przekonany, że skoro ma ona służyć całemu państwu i narodowi, to wszyscy takich jak on będą przyjmować z otwartymi rękoma. Chłopi jednak wcale się do tego nie kwapią. Owszem, udostępnią dach nad głową i miejsce na podłodze, ale tylko za pieniądze, chleb bądź cukier. Zaskoczeniem dla Gubanowa jest też fakt, że miejscowi wcale nie interesują się planowaną po sąsiedzku budową; odnoszą się do niej z wrogością, w najlepszym wypadku – z obojętnością bądź rezerwą. Kiedy na dodatek dowiadują się, że Wasia jest komunistą – patrzą na niego spod byka. Jedynie Aniuta, żona Fiodora Fokina, gospodarza, u którego Wasilij zatrzymuje się, żywi wobec niego przyjaźniejsze uczucia. Imponuje jej ten przystojny przybysz z daleka, który nocami z wypiekami na twarzy czyta „Manifest komunistyczny” i wygłasza płomienne deklaracje typu: „Kto boi się śmierci, niczego nie osiągnie w życiu”.

Wkrótce Gubanow zostaje przez swoich partyjnych przełożonych mianowany kierownikiem magazynu budowlanego. Szybko zaprowadza w nim porządek, przepędzając złodziei i defraudantów (w tym byłego popa Jakowa), czym jeszcze bardziej naraża się miejscowym kułakom. Nic sobie jednak z tego nie robi, przekonany, że przecież racja jest po jego stronie. Chcąc zdobyć zapas gwoździ, wybiera się nawet do Moskwy – i to właśnie wtedy dociera do samego towarzysza Lenina, który telefonicznie załatwia Wasilijowi deficytowy towar. Problemem dla Gubanowa i jego kompana Denisa Iwanowicza nie jest nawet to, że odebrać trzeba na… Ukrainie. Wszak dla człowieka radzieckiego nie ma rzeczy niemożliwych! Po powrocie do Zagora Wasia wyprowadza się od Fokinów – raz, że musi teraz zamieszkać bliżej magazynu i budowy, dwa, że dalszy pobyt pod ich dachem grozi konfliktem z Fiodorem na tle rodzącej się miłości do Aniuty. To uczucie dostrzega natomiast podstępny Stiepan, sąsiad Fokina, który także podkochuje się w kobiecie i nie może znieść faktu, że znacznie przychylniej spogląda ona na przybłędę.

To wszystko wpływa na dalszy, bardzo dramatyczny rozwój wydarzeń. Gabriłowicz eksploruje zwłaszcza dwa wątki: ideologiczny oraz miłosny. Ten pierwszy, zbudowany na fundamencie walki z kułakami i „białymi”, jest jeszcze z poprzedniej, stalinowskiej epoki. Za to ten drugi, w którym na plan pierwszy wybija się uczucie komunisty do zamężnej chłopki, znamionuje nadejście zupełnie nowych czasów. To akcent, który w kinematografii radzieckiej przed 1956 rokiem był nie do pomyślenia, a przynajmniej nie w takim kontekście, w jakim przedstawili to Gabriłowicz i Rajzman. Miłość nie gra tu bowiem wcale roli drugoplanowej, nie jest podporządkowana ideologii. Porywy serca Gubanowa są tak samo ważnym motorem napędowym fabuły, jak jego wierność ideałom leninizmu. W niektórych momentach trudno nawet rozdzielić, czym tak naprawdę kieruje się bohater, jakie są jego priorytety, na kim zależy mu bardziej. I nie chodzi wcale o to, że ma wątpliwości, dylematy moralne, że zastanawia się, czy wybrać coś, co będzie korzystne dla Aniuty, czy dla partii. Sam fakt, że można oba te elementy postawić na tym samym poziomie rozważań, parę lat wcześniej byłby uznany za herezję.

Pomijając warstwę ideologiczną „Niezłomnego”, to jest po prostu doskonały film – z pełnokrwistymi, kapitalnie zagranymi bohaterami. Ponad wszystkich wybija się oczywiście grający Gubanowa, chwytający za serce Jewgienij Urbanski (1932-1965). Aż trudno uwierzyć, że dla aktora, który później zagrał jeszcze między innymi w tak głośnych obrazach, jak „Ballada o żołnierzu” (1959) oraz „Czyste niebo” (1961), był to ekranowy debiut. Podobnie zresztą dla wcielającej się w postać Aniuty Sofii Pawłowej (1926-1991), która równie dobrą kreację zaliczyła dopiero pod koniec kariery artystycznej, w opartym na powieści Fiodora Dostojewskiego serialu „Młokos” (1983) Jewgienija Taszkowa. Z aktorów drugoplanowych warto wyróżnić Borisa Smirnowa („Bitwa stalingradzka”, „Wojna i pokój”), który użyczył swej twarzy Leninowi, oraz Jewgienija Szutowa („Opowieść o prawdziwym człowieku”), który zagrał Fiodora, męża Aniuta. Ach! nie należy też zapominać Siergieja Jakowlewa („Lecą żurawie”, „Dziecko wojny”), bez talentu którego Stiepan nie byłby tak odrażającą kreaturą. Na dużą wartość artystyczną filmu wpływ miały również bardzo ekspresyjna i emocjonalna ścieżka dźwiękowa autorstwa Rodiona Szczedrina („A jeśli to miłość…”, „Anna Karenina”) oraz kolorowe, skrzące się wyrazistymi barwami zdjęcia rosyjsko-chińskiej pary małżeńskiej Aleksandr Szelienkow i Jolanda Czen, a właściwie Chen Ju-lan („Wojna i pokój”), którzy pracowali wspólnie od 1944 roku.

8 kwietnia 2020

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fallout: Odc. 3. Oko w oko z potworem
Marcin Mroziuk

22 IV 2024

Nie da się ukryć, że pozbawione głowy ciało Wilziga nie prezentuje się najlepiej, jednak ważne okazuje się to, że wciąż można zidentyfikować poszukiwanego zbiega z Enklawy. Obserwując rozwój wydarzeń, możemy zaś dojść do wniosku, że przynajmniej chwilowo szczęście opuszcza Lucy, natomiast Maximus ląduje raz na wozie, raz pod wozem.

więcej »

East Side Story: Czy można mieć nadzieję w Piekle?
Sebastian Chosiński

21 IV 2024

Mariupol to prawdopodobnie najboleśniej doświadczone przez los ukraińskie miasto w toczonej od ponad dwóch lat wojnie. Oblężone przez wojska rosyjskie, przez wiele tygodni sukcesywnie niszczone ostrzałami z lądu, powietrza i morza. Miasto zamordowane po to, by złamać opór jego mieszkańców i ukarać ich za odrzucenie „ruskiego miru”. O tym opowiada dokument Maksyma Litwinowa „Mariupol. Niestracona nadzieja”.

więcej »

Fallout: Odc. 2. Elementy układanki zaczynają do siebie pasować
Marcin Mroziuk

19 IV 2024

Z jednej strony trudno nam zachować powagę, gdy obserwujemy, jak bardzo zachowanie Lucy nie pasuje do zwyczajów i warunków panujących na powierzchni. Z drugiej strony w miarę rozwoju wydarzeń wygląda na to, że właśnie ta młoda kobieta ma szansę wykonać z powodzeniem misję, która na pierwszy rzut oka jest ponad jej siły.

więcej »