Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 4 czerwca 2023

Bywało lepiej
„Jesteśmy snem” to zbiór trzech krótkich powieści Ursuli K. LeGuin. Zbiór dość nierówny, bo zawarte w nim historie są leciwe i mało zajmujące, szczególnie dla współczesnego czytelnika.
Harry Potter? Narnia? Mozart!
Szafka z zegarem w szkolnej bibliotece okazuje się przejściem do świata fantazji. Brzmi jak początek streszczenia powieści dla młodzieży młodszej? Trochę tak, bo „Czarodziejski flet” Floriana Sigla to niejako próba pożenienia opery Mozarta z motywami typowo szkolnymi: wredny szpaner, sympatyczny fajtłapa, atrakcyjna koleżanka, budzący strach dyrektor. A po drugiej stronie – przygody, ratowanie świata i… królewna. Kogo wybierze bohater?
Niejednoznaczny kot
Jeżeli w ruinach kurortu znajdziesz nietknięte drzwi, a obok nich tajemniczą figurkę, na wszelki wypadek jej nie dotykaj, a już na pewno nie podnoś! Tytułowa bohaterka filmu „Suzume” przez swoją lekkomyślność zostaje wciągnięta w niesamowitą przygodę, w trakcie której będzie musiała uratować swój kraj oraz zakocha się w… żółtym krzesełku.
Kulawe konie: Sez. 1. odc. 1. Witajcie w czyśćcu (a może nawet w piekle)
Nie ulega wątpliwości, że twórcy „Kulawych koni” znakomicie potrafią operować kontrastami i igrać z przyzwyczajeniami widzów. I tak na początku pierwszego odcinka wprawdzie obserwujemy dynamiczną akcje przeprowadzoną przez agentów służb specjalnych, ale szybko wydarzenia toczą się w zgoła odmiennym tempie, Co istotne, mimo to napięcie wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie.
Puchatek: Żenada i wstyd
Jak wielokrotnie pouczają starsi – co nagle, to po diable. „Puchatek: Krew i miód” potwierdza to w całej rozciągłości.
Wporzo
„Niepodległość. Terra Alta II” to powieść kryminalna, ale przy okazji jest zaangażowanym głosem w dyskursie o tożsamości Katalonii.
Upadek Rycerza: Część 5. Rycerz odnowiony
Tego już w czasach TM-Semic nie poznaliśmy. Batman pokonał Azraela, a sam Azrael najwyraźniej poszedł po rozum do głowy, Robin powrócił do jaskini, Nightwing pojawił się ni stąd ni zowąd i tylko rozczarowanego i obrażonego Alfreda nadal brakuje. Bruce Wayne wrócił do roli człowieka-nietoperza, prawda? No niestety, sprawa jest trochę bardziej skomplikowana.

Filmy

Magazyn CCXXVI

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Spider Man: Poprzez multiwersum [DVD]
Joaquim Dos Santos, Kemp Powers

więcej »

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Tułegen Bajtukenow
‹Satasz›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Satasz
Tytuł oryginalny	Саташ
Reżyseria	Tułegen Bajtukenow
Zdjęcia	Aleksandr Rubanow
Scenariusz	Tułegen Bajtukenow, Inna Bajtukenowa, Andriej Ten
Obsada	Akyłchan Ałmasow, Czingiz Kapin, Erżan Nusipakynow, Dina Tasbołatowa, Erkebułan Tasynow, Marat Inerbajew, Ałdabek Szałbajew, Anar Kajyrbekowa, Selim Bałgazin, Boranbaj Achanow, Miras Isajew, Żekis Bajgubekow, Nurłan Żumagali, Rauan Auganbajew
Muzyka	Ilja Garijew
Rok produkcji	2018
Kraj produkcji	Kazachstan
Czas trwania	91 min
Gatunek	dramat, sensacja, western
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

East Side Story: Jeden przeciwko bandzie
[Tułegen Bajtukenow „Satasz” - recenzja]

Sebastian Chosiński

Nawet najbardziej przemyślany plan złodziejski może posypać się przez przypadek. Wystarczy, że jadąca przez step ciężarówka odmówi posłuszeństwa. By ją naprawić, trzeba dostać się do osady, wezwać telefonicznie wsparcie, zapewnić sobie na kilka dni dach nad głową. I zmusić mieszkańców, aby nikogo nie powiadomili o tym, co się u nich dzieje. Taki jest punkt wyjścia sensacyjnego easternu „Satasz” Kazacha Tułegena Bajtukenowa.

Sebastian Chosiński

East Side Story: Jeden przeciwko bandzie
[Tułegen Bajtukenow „Satasz” - recenzja]

Tułegen Bajtukenow
‹Satasz›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Satasz
Tytuł oryginalny	Саташ
Reżyseria	Tułegen Bajtukenow
Zdjęcia	Aleksandr Rubanow
Scenariusz	Tułegen Bajtukenow, Inna Bajtukenowa, Andriej Ten
Obsada	Akyłchan Ałmasow, Czingiz Kapin, Erżan Nusipakynow, Dina Tasbołatowa, Erkebułan Tasynow, Marat Inerbajew, Ałdabek Szałbajew, Anar Kajyrbekowa, Selim Bałgazin, Boranbaj Achanow, Miras Isajew, Żekis Bajgubekow, Nurłan Żumagali, Rauan Auganbajew
Muzyka	Ilja Garijew
Rok produkcji	2018
Kraj produkcji	Kazachstan
Czas trwania	91 min
Gatunek	dramat, sensacja, western
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	Skąpiec.pl
Wyszukaj w	Amazon.co.uk

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Czy to przypadek, że w czasach Związku Radzieckiego to właśnie w republikach środkowoazjatyckich (w Kazachstanie, Tadżykistanie czy Uzbekistanie) kręcono najwięcej filmów odwołujących się do stylistyki opowieści z Dzikiego Zachodu? Tak zwane easterny nierzadko wywoływały uśmiech politowania (często zresztą niesłusznie), lecz nie zmienia to faktu, że cieszyły się ogromną popularnością. Zwłaszcza w państwie, którego mieszkańcy nie mogli – z przyczyn politycznych – poznać klasyki amerykańskiego westernu (ani nawet jego europejskiej odmiany spaghetti). Easterny sowieckie najczęściej były jednocześnie filmami historyczno-rewolucyjnymi; ich tematyka ograniczała się do walki z kontrrewolucyjnymi basmaczami, rzadko też wykraczała czasowo poza lata 20. XX wieku. W komunistycznym Kazachstanie powstały wówczas między innymi takie obrazy, jak arcypopularny „Koniec atamana” (1970) Szakena Ajmanowa, „Szary okrutnik” (1973) Tołomusza Okiejewa, „Ekspres transsyberyjski” (1977) Eldora Urazbajewa oraz „Krew i pot” (1978) Azerbajżana Mambetowa i Jurija Mastiugina.

Gdy dzisiaj twórcy filmowi z tego stepowego kraju wykorzystują kostium easternu (a czynią to wciąż nader chętnie), robią to głównie po to, aby opowiadać o walce samotnych i sprawiedliwych policjantów z przestępczością zorganizowaną. Tak było w przypadku kilku filmów Adilchana Jerżanowa (vide „Ciemny, ciemny typ”, 2019; „Szturm”, 2021; przede wszystkim „Goliat”, 2022), jak również „Grabieży” (2017) Bołata Kałymbetowa. Tą samą drogą postanowił podążyć Tułegen Bajtukenow, kręcąc przed pięcioma laty „Satasza”, którego premiera w Kazachstanie miała miejsce 1 listopada 2018 roku (trzy tygodnie wcześniej dzieło Kazacha zaprezentowano podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Warszawie).

Bajtukenow urodził się w Ałma-Acie w 1979 roku; jest absolwentem Narodowego Kazachstańskiego Uniwersytetu Pedagogicznego (wydział filologii rosyjskiej). Po studiach został dziennikarzem i krytykiem filmowym; w pewnym momencie swojej kariery uznał jednak, że może warto byłoby samemu nakręcić jakiś obraz. W pełnym metrażu zadebiutował w 2011 roku komedią superbohaterską – zrealizowaną do spółki z Timurem Kasymżanowem – „Super Bacha” (to imię jednego z bohaterów). Na kolejne jego dzieło trzeba było czekać siedem lat – i był to właśnie „Satasz”. Po jego premierze skupił się natomiast głównie na pracy producenckiej; w tym zakresie miał swój współudział w powstaniu przynajmniej dwóch filmów Jerżanowa – „Ciemnego, ciemnego typa” oraz „Żółtego kota” (2020). Czy sam jeszcze kiedyś wróci za kamerę w roli reżysera – zapewne nie oprze się tej pokusie, aczkolwiek trudno liczyć na to, aby jeszcze kiedykolwiek okazał się autorem tak płodnym, jak wspomniany Adilchan Jerżanow czy niedawny jeszcze szef „Kazachfilmu” Akan Satajew.

Tytuł dzieła Tułegena Bajtukenowa to imię głównego bohatera dramatu – policjanta Satasza Daukenbajewa (wciela się w niego Akyłchan Ałmasow, który kilka lat później zagrał we wstrząsającym „Płaczu Wielkiego Stepu”). Pełni on służbę w zapomnianym przez boga stepowym aule, gdzie tropi przede wszystkim drobnych złodziei bądź koniokradów. Film zaczyna się właśnie od takiej sceny, kiedy to Satasz łapie jednego z takich przestępców – sprawiającego wrażenie upośledzonego umysłowo Amana (Marat Inerbajew); drugi, niestety, ucieka. Stróż prawa zabiera go ze sobą i zamyka w murowanej szopce, po czym z mieszkania starca Kanysza (Ałdabek Szałbajew), który jako jedyny dysponuje w osadzie telefonem stacjonarnym, dzwoni do swoich przełożonych w mieście rejonowym. Zapowiada, że dostarczy im samodzielnie złodzieja koni, ma tam bowiem do załatwienia jeszcze jedną sprawę – musi kupić lekarstwa dla swojej żony Ajny (Dina Tasbołatowa).

Zaniepokojony całą sytuacją jest jednak Kanysz, który ostrzega Daukenbajewa. Policjant jest zasadniczy, nie przymyka oka na dziejące się wokół zło, na popełniane – często z biedy – przestępstwa. Okoliczni mieszkańcy nie przepadają za nim z tego powodu; poza tym on jest sam – gdyby ktoś chciał się na nim zemścić, nie miałby z tym większego problemu. Ale starzec nie wie o najważniejszym. Siedem lat wcześniej podczas służby zginął podczas strzelaniny z bandytami ojciec Satasza. Uhonorowano go za to pośmiertnie. Ale czy słusznie? Daukenbajew i Danaguł (w tej roli Anar Kajyrbekowa), wdowa po drugim zabitym w tamtym wydarzeniu ochroniarzu fabryki, znają prawdę i wiedzą, że nie wszystko wyglądało tak, jak to przedstawiono później. Chcąc zamieść sprawę pod dywan, szefostwo kombinatu i policja wolały uczynić z zabitych bohaterów; przynajmniej sprawa stała się jasna i nikt nie zadawał zbędnych pytań. Ale Satasz wciąż nosi na swoim sumieniu brzemię ojca – chce zmyć jego hańbę.

I właśnie teraz nadarza się okazja. Z okolicznej fabryki młody inżynier Dastan (Czingiz Kapin, znany z „Samotnej”) wykrada cenny towar, warty przynajmniej milion dolarów napromieniowany uranem złoty piasek. Planował to przez długich pięć lat, traktując z jednej strony jako odwet na społeczeństwie za to, że musiał wychowywać się wraz ze swoim bratem Malikiem (Erkebułan Tasynow) w domu dziecka, z drugiej – jako zabezpieczenie beztroskiej przyszłości gdzieś z dala od Kazachstanu, nad brzegiem oceanu. Dastan dogadał się już z kupcami, trzeba jedynie ładunek przewieźć przez step w uzgodnione miejsce. A że na stepie często zdarzają się napady, inżynier dogaduje się z lokalnym bandziorem Kajsarem (zagrał go Erżan Nusipakynow – patrz: „Starzec”), którego ludzie mają zapewnić im bezpieczeństwo. Nie wszystko jednak idzie tak, jak miało. Ciężarówka psuje się i trzeba ją naprawić; by jednak to zrobić, trzeba wypakować towar i wezwać pomoc, co może potrwać dwa, może nawet trzy dni.

Można ten czas przeczekać w położonym nieopodal aule. Dobrze się domyślacie – tym samym, w którym mieszka Satasz. Kiedy policjant dowiaduje się, że wieś została opanowana przez bezwzględnych bandytów (Kajsar nie ma najmniejszych obiekcji przed zabiciem niewygodnych dla siebie ludzi), nie ma zamiaru uciekać ani tym bardziej poddawać się im. Zaczyna z nimi nierówną walkę. Film Tułegena Bajtukenowa pod każdym więc względem przypomina klasyczny western: mamy w nim uczciwego stróża porządku, który podejmuje nierówną walkę z przestępcami panoszącymi się w jego rodzinnej osadzie; mamy istotny wątek miłosny i tajemnicę z przeszłości, która kładzie się cieniem na głównym bohaterze. Mamy też step i konie. Tyle że wszystko to zostało przeniesione z XIX w końcówkę XX bądź początek XXI wieku (dokładny czas akcji trudno określić).

Lata mijają, a stylistyka westernu, jak się okazuje, wciąż jest dla wielu reżyserów atrakcyjna. Tradycje kinematografii kazachskiej (a szerzej: środkowoazjatyckiej) sprawiają, że miejscowi twórcy także dzisiaj chętnie sięgają po „opowieści z Dzikiego Wschodu”, czemu ewidentnie sprzyjają środowisko naturalne i problemy społeczne, z jakimi boryka się ten kraj. „Satasz” nie jest wprawdzie arcydziełem, ale zachowuje wszelkie prawidła gatunku, co sprawia, że wielbiciele mocnego kina gatunkowego przyjmą jego seans, jak sądzę, z ukontentowaniem. Do tego dochodzą świetne zdjęcia doświadczonego operatora Aleksandra Rubanowa (vide „Żegnaj, Gulsary!” oraz „Wilczy ślad”). Niby step to filmowy samograj, ale trzeba mimo wszystko mieć sporo wyczucia, aby go właściwie „ograć”. Rubanow wie, jak to robić intrygująco, jest więc nieocenionym wsparciem dla każdego reżysera, z którym współpracuje.

2 kwietnia 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

East Side Story: Na tropie niebezpiecznego szaleńca
Sebastian Chosiński

4 VI 2023

„Spisek Oberona” to, jak dotąd, jedyny pełnometrażowy film kazachskiego, choć wykształconego poza granicami kraju, reżysera i scenarzysty Ajdara Batałowa (mimo że niebawem od jego premiery minie dekada). To klasyczne kino akcji, które powstało przede wszystkim po to, aby mile połechtać dowództwo wywiadu wojskowego. W każdym razie głównym pozytywnym bohaterem jest narażający życie dla ojczyzny oficer GRU Czingiz Arłanow.

więcej »

Kulawe konie: Sez. 1. odc. 4. Sprawa się rypła
Marcin Mroziuk

2 VI 2023

Cóż z tego, że agenci z Slough House nie mają żadnego związku z niepowodzeniem operacji zaplanowanej przez Dianę Taverner, skoro idealnie nadają się na kozłów ofiarnych. Doskonale zdaje sobie z tego sprawę Jackson Lamb, który nie ma zamiaru poddać się bez walki.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Nocą, w drodze nad Bałtyk
Sebastian Chosiński

31 V 2023

Zmarły w styczniu tego roku żydowski prozaik Grigorij Kanowicz był nie tylko autorem nadzwyczaj interesujących powieści o tematyce żydowskiej, ale także cenionym scenarzystą filmowym, którego teksty przenosili na ekran reżyserzy litewscy, łotewscy i estońscy. „Długa podróż nad morze” Algirdasa Araminasa to skromny, ale przejmujący współczesny obraz obyczajowy, w którego centrum pozostaje stara kołchoźnica jadąca na spotkanie z synem.

więcej »