Bohaterem powieści Nienacki uczynił Dago Piastuna – legendarnego Piasta, dziada Mieszka I. Na opisywaną przez siebie rzeczywistość spróbował spojrzeć tak, jakby mogli to uczynić bohaterowie jego książki. Intencją autora była też próba przyjrzenia się mechanizmom zdobycia i utrzymania władzy. Dago wierzy, że jest synem olbrzyma i powinien dokonać czegoś niezwykłego. Przeżywa wiele dramatycznych przygód, by wreszcie osiągnąć swój cel: państwo, którego zostaje władcą. U schyłku życia Nienacki zrealizował – tak jak potrafił – daną kiedyś Pawłowi Jasienicy obietnicę napisania „pierwszego rozdziału” historii ojczystej. Tytuł powieści nawiązuje do nazwy jednego z najbardziej znanych tekstów dotyczących końca X wieku. „Dagome iudex” to regest dokumentu wystawionego przez Mieszka I, który oddaje swoje państwo pod opiekę papieża. Ta trzytomowa dotąd powieść została wydana w jednym woluminie.