Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.
Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
– kanał informacyjny ogólny [pomoc…] – kanał informacyjny działu [więcej…] – kanał informacyjny blogu
książkowe (wybrane)książkowe
Babcia w kuchni lata nago, Józek goni ją z szufladą: o pisaniu scen miłosnychMłody autorze, zanim zabierzesz się do pisania sceny erotycznej, wiedz, że możesz rozegrać to literackie wyzwanie na różne sposoby, a niektóre z nich są równie ryzykowne, co parkour na oblodzonym moście nad wzburzoną rzeką.
Agnieszka HałasBabcia w kuchni lata nago, Józek goni ją z szufladą: o pisaniu scen miłosnychMłody autorze, zanim zabierzesz się do pisania sceny erotycznej, wiedz, że możesz rozegrać to literackie wyzwanie na różne sposoby, a niektóre z nich są równie ryzykowne, co parkour na oblodzonym moście nad wzburzoną rzeką. 
Wyszukaj / Kup Chociaż nie wszyscy piszący zdają sobie z tego sprawę, tak zwane „momenty” są papierkiem lakmusowym dla warsztatu autora. Mogą stanowić pole do popisu albo przeciwnie, wyjaskrawić niedostatki. Marnie napisana scena łóżkowa skutecznie zapisuje się czytelnikowi w pamięci i jest w stanie pogrążyć nawet skądinąd dobry tekst. Pytanie pierwsze i zasadnicze w tak delikatnej materii – ile można, należy czy też wypada opisać? Dziś nie ograniczają nas właściwie żadne względy obyczajowe – w literaturze złamano już chyba wszelkie możliwe tabu, na listach bestsellerów króluje niejaki Grey o pięćdziesięciu twarzach… Tak? Tak i nie. Romanse (w tym popularne ostatnio tzw. paranormale), które pisane są dla konkretnej publiczności i wydawcy wymagają, aby wpisywały się w określone schematy, klasyfikowane są w zależności od tego, czy pod względem zawartości erotyki stanowią danie łagodne (przykładem takowego jest słynny „Zmierzch”), czy też pikantne. Literatura obyczajowa portretuje szeroko pojęte życie – we wszystkich jego przejawach – i doświadczony, odważny autor może sobie pozwolić na wiele, nie narażając się na zarzut, że pisze pornografię. Fantastyka, wyjąwszy wspomniane wyżej paranormale, to gatunek, gdzie fabuła często kręci się wokół przygód, nacisk kładziony jest na kreację świata, na barwne pomysły i rekwizyty, a wątki uczuciowe stanowią dodatek, ozdobę. W tekstach, gdzie przebieg sceny miłosnej nie ma kluczowego znaczenia dla fabuły, dobrym rozwiązaniem bywa zatrzymanie kamery tuż przed tym, jak postacie przejdą do konkretów. Ma tu zastosowanie podobna zasada, jak w horrorach, gdzie – jak wiadomo – najbardziej działa na wyobraźnię to, co pozostało poza kadrem. Istnieje wiele technik niedopowiedzenia, dość oklepany chwyt to np. zaprezentowanie bohaterów „po fakcie”, w negliżu, gdy jedno z nich zapala papierosa; można też szczegóły wspólnej nocy przemycić dyskretnie w retrospekcji. Niekiedy dosłowność może być pożądana, aby czytelnik np. w pełni uzmysłowił sobie traumę, jakiej doznaje zgwałcona bohaterka, ale poddaję pod rozwagę, że realistyczne opisanie brutalnej sceny gwałtu wymaga dużo lepszego warsztatu niż jedno mocne, wiele sugerujące zdanie, a później trzy gwiazdki. Oczywiście – w dobie, gdy autorów nie obowiązują już ograniczenia natury obyczajowej, dopuszczalna jest duża swoboda. Można nawet tworzyć teksty, gdzie akcja składa się (prawie) wyłącznie ze scen erotycznych. Za przykład może posłużyć opowiadanie Konrada T. Lewandowskiego opublikowane dawno temu w świętej pamięci „Feniksie” – tamże to niejaki Snofrustos za sprawą ingerencji bliżej nieokreślonych Obcych przeżywał wciąż na nowo pierwszą noc ze swoją ukochaną, za każdym razem w innej atmosferze (raz euforycznie, raz niezgrabnie, raz ją gwałcąc, i tak dalej). Trzeba się jednak liczyć z tym, że części czytelników taki tekst z założenia nie przypadnie do gustu; inni, przeciwnie, powitają go z entuzjazmem. 
Wyszukaj / Kup Z literackiego punktu widzenia, sceny intymnej bliskości między bohaterami można z grubsza podzielić na opisane: a) poprzez niedopowiedzenie, b) zwięźle i poetycko, c) szczegółowo i poetycko, d) zwięźle i dosłownie, e) szczegółowo i dosłownie oraz f) wulgarnie. Każdy z tych wariantów można napisać mistrzowsko albo koncertowo schrzanić, trzeba jednak pamiętać, że dłuższe, bardziej rozbudowane sceny z zasady stanowią większe wyzwanie od krótkich. Warto też zdawać sobie sprawę, że fizjologia w każdym przypadku pozostaje podobna, więc sam opis fizycznych doznań stanowi ograniczone pole do popisu. Lepiej zapada czytelnikowi w pamięć to, co za każdym razem inne – szczegóły atmosfery, tła, a także myśli i niuanse zachowania bohaterów. Chociaż to ryzykowny zabieg, użycie wulgaryzmów w opisie sceny erotycznej może być uzasadnione – wtedy, gdy mają one podkreślać dekadencki klimat tekstu i/lub nihilizm narratora. Ważne, żeby autor wiedział, co robi. Tyle tytułem wstępu, a teraz krótko przeanalizuję najczęstsze błędy, jakie bywają popełniane przy pisaniu scen miłosnych przez początkujących autorów fantastyki (i nie tylko). 1. Brak podstawowych umiejętności Niestety, nie sposób pominąć tego – zdawałoby się, oczywistego – punktu. Autorze – jeśli dopiero co ukończyłeś podstawówkę i masz kłopoty z poprawnym składaniem zdań, daruj sobie pisanie „momentów”. Szczerze. Ryzykujesz, że fragmenty Twojego tekstu zaczną żyć własnym życiem, cytowane w charakterze ciekawostki zoologicznej, spotykając się z wybuchami śmiechu i/lub grymasami obrzydzenia. 2. Pornografia i sceny budzące wstręt Wahałam się, czy uwzględniać tę kwestię, bo uznaję argument, że w sztuce dozwolona jest swoboda wyrazu (zakładam, że spełniony został punkt pierwszy, czyli mówimy o przypadkach, kiedy sceny erotyczne zostały opisane bardzo dosłownie, ale w warsztatowo nienaganny sposób). Ale swoboda swobodą, a prawda jest taka, że ostra, pisana z medyczną dokładnością erotyka generalnie tak pasuje do fantastyki, jak sos chili do lodów waniliowych – uzyskamy niezbyt strawną całość, w której dominować będzie chili. Innymi słowy pornografia osadzona w scenerii fantasy czy hard sf pozostanie pornografią, może co najwyżej stać się przy tym lekko śmieszna. Dla wyjaśnienia – przez pornografię rozumiem rozbudowane sceny, w których padają nazwy narządów płciowych. Rozciągający się na kilku stronach opis namiętnej kopulacji Reynevana z piękną Burgundką na początku „Narrenturmu” Andrzeja Sapkowskiego, zawierający na przykład taki fragment: 
Wyszukaj / Kup – Do klaczy w zaprzęgu faraona – wyszeptał, schylony nad jej karkiem, kształtnym jak wieża Dawida – porównam cię, przyjaciółko moja. I porównał. Adela krzyknęła przez zaciśnięte zęby. Reynevan wolno przesunął dłonie wzdłuż jej mokrych od potu boków, wspiął się na palmę i pochwycił gałązki jej owocem brzemienne. Burgundka odrzuciła głowę jak klacz przed skokiem przez przeszkodę.1) to nie pornografia, tylko dowcipny i elegancki popis erudycji! Można się co najwyżej zastanawiać, w którym miejscu Adela posiada GAŁĄZKI owocem brzemienne… Drugie, do pewnego stopnia pokrywające się z powyższym zagadnienie to sceny, które już zasadniczo erotyczne nie są, bo pisano je tak, żeby wywoływały przede wszystkim wstręt. Dział literacki Esensji z niechęcią wspomina kilka odrzuconych opowiadań zawierających tak napisane opisy współżycia – co ciekawe, za każdym razem były to opowiadania męskiego autorstwa. Dyplomatycznie podsumuję swoje podejście tak: dla mnie psia kupa albo brudny sedes w muzealnej gablocie to nie jest sztuka, tylko niesmaczna próba wywołania szoku. Myślę, że dla tych, którzy wiedzą, jakiego rodzaju teksty mam na myśli, analogia powinna być zrozumiała. 3. Przegadanie i/lub egzaltacja Nadmiar detali technicznych utrudnia czytelnikowi wczucie się w nastrój. Trzy mądrze dobrane zdania mogą się okazać bardziej zapadające w pamięć aniżeli zagmatwany opis, z którego trudno wywnioskować, kto komu właśnie ściąga kolejną część odzieży. Poza tym autor, który z reporterską dokładnością relacjonuje krok po kroku każdy szczegół, ryzykuje posądzenie, że dał się ponieść i opisuje własne fantazje… Egzaltacja objawia się piętrowymi opisami kosmicznych uniesień z porównaniami w stylu „miliony gwiazd przepłynęły przez jej ciało”. Piękne? Nie, kiczowate. Taki opis można spokojnie wyciąć i zastąpić go np. jednozdaniową retrospekcją bohatera, na podstawie której czytelnik już sam sobie dopowie resztę. Ciekawym zabiegiem może być maksymalna zwięzłość. Rekord tejże pobił chyba Feliks W. Kres, pisząc najkrótszą scenę miłosną, jaką zdarzyło mi się czytać. Rzecz rozgrywa się w „Grombelardzkiej legendzie” pod koniec rozdziału 17, bohaterami są Karenira i Raner. Wyciągnęła rękę i dotknęła policzka mężczyzny. – Przepraszam za to dzisiejsze. I ostrzegam: nie rządź mną więcej, bo naprawdę nie wiem co ci zrobię. Zdjęła kaftan. – Chcesz? Chciał. Dała.2) 
Wyszukaj / Kup Minimalistycznie, a zgrabnie. Zwróćcie uwagę, ile ta króciutka scenka mówi o relacji między postaciami. 4. Brak logiki i niedostatek realizmu Autorze, myśl. Myśl i próbuj się wczuć. Czy rozebrałbyś się do naga w zimny wieczór na pokrytej rosą łące? Czy uprawiałbyś miłość w kopnym śniegu? Czy podczas wielodniowej wędrówki przez pustkowia bohaterka ma szansę pachnieć perfumami? Używany przez niektórych argument „To fantastyka, to nie musi być logiczne” nie jest uznawany przez znaczny odsetek czytelników. Zadbaj o odpowiednie miejsce, klimat, okoliczności oraz o wcześniejsze zasygnalizowanie budzącej się między bohaterami „chemii”. Przemyśl psychikę postaci i prawdopodobieństwo takiego, a nie innego zachowania. Czy Roch Kowalski cytowałby w łóżku „Pieśń nad pieśniami”, jak czyni to Reynevan w przytoczonym wcześniej fragmencie „Narrenturmu”? Czy Remus Lupin mógłby spoliczkować partnerkę? Jeśli bohaterka dysponuje choć odrobiną wyobraźni, powinna brać pod uwagę możliwość zajścia w ciążę i albo dopuszczać takową, albo się zabezpieczyć, albo się bać w trakcie, albo się bać po fakcie (ta uwaga stosuje się w szczególności do tych światów fantasy, gdzie nie istnieje skuteczna antykoncepcja). Bohaterowie wymęczeni/niedożywieni/ranni/chorzy raczej nie będą w nastroju do miłosnych uniesień. (Oczywiście są wyjątki, w sytuacjach wielkiego napięcia reaguje się różnie i autor zawsze może się bronić, że w danej sytuacji jego postacie zachowały się akurat tak, a nie inaczej – bodajże u Emila Zoli dochodziło do intymnego kontaktu między młodymi ludźmi uwięzionymi w zasypanej kopalni, półżywymi z głodu i zimna). Przeżyty gwałtowny strach czy też stres może działać jak afrodyzjak (podobno to z tego powodu chłopcy lubią zabierać swoje panienki na rollercoastery albo do kina na horror), trzeba jednak uważać, żeby nie przekroczyć granic sytuacyjnego prawdopodobieństwa. Na granicy zdrowego rozsądku oscylują dwie sceny z sagi o wiedźminie Andrzeja Sapkowskiego, mianowicie delikwent, który usiłuje rozdziewiczyć Ciri, mimo że dopiero co postrzelono go w plecy z arbaletu, oraz Geralt przeżywający ekstatyczne chwile z Yennefer w basenie ciepłej wody po walce z Vilgefortzem w cytadeli Stygga. Krótko przedtem ma między nimi miejsce następujący dialog: – (…) Co z tobą, Yen? – Parę złamanych żeber, wstrząśnienie mózgu, staw biodrowy, kręgosłup. Poza tym świetnie. A u ciebie? – Mniej więcej to samo.3) 5. Niezamierzona śmieszność 
Wyszukaj / Kup Skutecznie niweczy klimat. Szczególnie zabójcza w przypadku scen pisanych w duchu liryczno-wzniosłym. Często bywa skutkiem jednego z problemów omówionych powyżej (zwłaszcza niedostatek umiejętności pisarskich potrafi dawać efekty tragikomiczne), ale może też wynikać z pojedynczego niefortunnego sformułowania w zupełnie poprawnie napisanym fragmencie (w jakimś felietonie widziałam zacytowany przykład sceny erotycznej, gdzie delikwent TRZEPOTAŁ na swej wybrance). Bywa, że problemem nie jest sposób opisania, tylko sam zamysł – próba wyobrażenia sobie danej sytuacji sprawia, że czytelnik łapie się za głowę i parska homeryckim śmiechem. Swoisty rekord pobiła Stephanie Meyer w czwartym tomie wampirzej sagi, opisując skutki małżeńskiej nocy, w trakcie której Edward ogarnięty szałem namiętności nie tylko podarł na strzępy koszulę nocną Belli, ale także… wgryzł się w drewnianą ramę łóżka. Wizję pięknego wampira o migoczącej skórze, plującego drzazgami „w trakcie”, pozostawię może bez komentarza… 6. Utrwalanie stereotypów Czyli brnięcie w schematy znane do bólu. Co bohaterka, to obowiązkowo piękna jak malowanie i z biustem C. Co bohater, to wysoki, umięśniony, męski i doświadczony w arkanach miłości. Ludzie niczym automaty powtarzają pewien znany z hollywoodzkich filmów algorytm zachowań, brakuje tylko charakterystycznej muzyczki w tle. Ze schematów można i trzeba się wyłamywać. Warto pomyśleć, jak postacie będą się wzajemnie postrzegały, co na kogo podziała jako atrakcyjne. Zwrócić uwagę na subtelne szczegóły – zgrabne dłonie maga, włosy kapłanki pachnące kadzidłem… Pisząc z punktu widzenia bohaterów, warto rozszerzyć sferę doznań o zapach i dotyk. Trzeba zawsze brać poprawkę na obyczajowość świata, w którym żyją postacie – na przykład jak silne jest tam tabu nagości/niekompletnego stroju (w restrykcyjnej obyczajowo epoce wiktoriańskiej bodźcem seksualnym dla mężczyzny mogły być rozpuszczone kobiece włosy czy widok odsłoniętej stopy), jaki funkcjonuje standard higieny i czy pozamałżeńska utrata dziewictwa jest postrzegana w kategoriach grzechu bądź hańby. W światach fantasy, jeżeli jedna lub obie osoby z pary mają jakieś magiczne zdolności, warto się zastanowić, czy wpłynie to na ich zbliżenie. Wreszcie – odrobina zabawnego realizmu ociepli tekst i uczyni go bardziej wiarygodnym. Bohaterowie nie muszą i nie powinni się zachowywać tak, jak we wspomnianym wyżej nieszczęsnym schemacie rodem z Hollywood. Mają prawo chociażby się peszyć z humorystycznym efektem (jak na rysunku Andrzeja Mleczki z podpisem „Co z ciebie za inżynier, jak zwykłego stanika nie potrafisz rozpiąć”). Zamiast prawić romantyczne komplementy, mogą żartobliwie komentować sytuację czy docinać sobie z ciepłą złośliwością. Zdarzenia mogą się potoczyć niezgodnie z planem (np. deszcz przerywający upojną schadzkę na plaży). I tak dalej… Osobny rozdział to mniejsze lub większe odchylenia od normy, które też mogą sytuacji nadać ciekawy smaczek. Rzeczywistość bywa pod tym względem doprawdy barwna – w charakterze inspiracji polecam rubryki z zapytaniami kierowanymi do psychologów i seksuologów, fora dyskusyjne oraz lektury fachowe, np. Antoni Kępiński „Z psychopatologii życia seksualnego”. Na koniec pozwolę sobie wyrazić opinię, że generalnie, gdy idzie o pisanie o życiu intymnym, znakiem firmowym dobrej literatury są: inwencja, elegancja i unikanie prymitywnej dosłowności. Zawsze aktualna pozostaje też złota zasada, „mniej znaczy więcej”. Ale, oczywiście, można również napisać „50 twarzy Greya” i zarobić miliony. Powyższy tekst jest rozszerzoną i zmodyfikowaną wersją artykułu, który ukazał się w lubelskim fanzinie „Czas Efemerydy” nr 14 (luty 2007). Autorka zaprasza na swój blog: http://halas-agn.blogspot.com  17 lutego 2013 | ||||||||||||||||||||
Czy „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya, powieść, której tytuł wykorzystałem dla stworzenia nazwy niniejszego cyklu, oraz ikoniczna „1984” George’a Orwella bazują po części na pomysłach z „After 12.000 Years”, jednej z pierwszych amerykańskich antyutopii?
więcej »
Kontynuując omawianie książek SF roku 2021, przedstawiam tym razem thriller wyróżniony najważniejszą nagrodą niemieckojęzycznego fandomu. Dla kontrastu przeciwstawiam mu wydawnictwo jednego z mniej doświadczonych autorów, którego pierwsza powieść pojawiła się na rynku przed zaledwie dwu laty.
więcej »
Science fiction bliskiego zasięgu to popularna odmiana gatunku, łącząca zazwyczaj fantastykę z elementami powieści sensacyjnej lub kryminalnej. W poniższych przykładach chodzi o walkę ze skutkami zmian klimatycznych oraz o demontaż demokracji poprzez manipulacje opinią publiczną – w Niemczech to ostatnio gorąco dyskutowane tematy.
więcej »Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner
Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner
Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner
Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner
Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner
Górska kraina deszczu, niepowodzeń, sępów i złych kobiet
— Beatrycze Nowicka
Do księgarni marsz: Lipiec 2021
— Miłosz Cybowski, Sławomir Grabowski
Czy książki czytają ludzi? Autorzy kontra czytelnicy
— Agnieszka Hałas, Anna Nieznaj, Beatrycze Nowicka, Agnieszka ‘Achika’ Szady
Najlepsze prezenty książkowe na święta 2013
— Esensja
Zagraj to jeszcze raz, odtwarzaczu…
— Marcin T.P. Łuczyński
Cykl wiedźmiński to więcej niż kanon
— Miłosz Cybowski, Agnieszka Hałas, Magdalena Kubasiewicz, Beatrycze Nowicka, Agnieszka Szady, Konrad Wągrowski
Do księgarni marsz: Wrzesień 2012
— Esensja
Raz, dwa, Edward już cię ma! – redaktorki Esensji omawiają „Zmierzch”
— Agnieszka Hałas, Anna Kańtoch, Magdalena Kubasiewicz, Anna Nieznaj
Najlepsze książki dekady – wybór czytelników Esensji
— Esensja
Kolejne 50 książek minionej dekady, które warto znać
— Esensja
Tryby historii
— Beatrycze Nowicka
Górska kraina deszczu, niepowodzeń, sępów i złych kobiet
— Beatrycze Nowicka
Gdzie uczciwość to grzech śmiertelny
— Beatrycze Nowicka
Pod niebem Szereru
— Beatrycze Nowicka
Głos miał nieprzyjemny
— Borys Jagielski
Esensja czyta: Sierpień 2014
— Miłosz Cybowski, Konrad Wągrowski, Joanna Kapica-Curzytek, Jacek Jaciubek, Daniel Markiewicz
Zagraj to jeszcze raz, Jaskier
— Agnieszka Szady
Esensja czyta: Listopad 2013
— Kamil Armacki, Miłosz Cybowski, Jacek Jaciubek, Jarosław Loretz, Daniel Markiewicz, Paweł Micnas, Beatrycze Nowicka, Joanna Słupek, Mieszko B. Wandowicz, Konrad Wągrowski
Zagraj to jeszcze raz, odtwarzaczu…
— Marcin T.P. Łuczyński
Sceny z życia wiedźmina
— Konrad Wągrowski
Czy książki czytają ludzi? Autorzy kontra czytelnicy
— Agnieszka Hałas, Anna Nieznaj, Beatrycze Nowicka, Agnieszka ‘Achika’ Szady
Człowiek, pies i śmierć
— Agnieszka Hałas
Życie seksualne profesorów
— Agnieszka Hałas
W toksycznej matni
— Agnieszka Hałas
Milczenie ryb
— Agnieszka Hałas
W oparach chloru
— Agnieszka Hałas
Martwy człowiek wygląda jak krewetka
— Agnieszka Hałas
9 sposobów na opowiadanie
— Agnieszka Hałas
Raz, dwa, Edward już cię ma! – redaktorki Esensji omawiają „Zmierzch”
— Agnieszka Hałas, Anna Kańtoch, Magdalena Kubasiewicz, Anna Nieznaj
Mediewistka z błędną etykietką
— Agnieszka Hałas
@Psychokrecik
Kurcze, jestem inżynierem po trzydziestce, podróżuję pociągiem do pracy pomimo należenia do klasy półśredniej i czytuję w czasie podróży Borgesa... To mnie klasyfikuje jako zwierzę nieistniejące, zaraz obok wielkanocnego zająca - jedynego jajorodnego gryzonia...