Pożegnania 2019 (2/4)Nadszedł czas na podsumowanie strat szeroko pojętej popkultury w 2019 roku. Dziś miesiące kwiecień-czerwiec.
Jarosław LoretzPożegnania 2019 (2/4)Nadszedł czas na podsumowanie strat szeroko pojętej popkultury w 2019 roku. Dziś miesiące kwiecień-czerwiec. Jak w poprzednich dwóch latach, tak i teraz proponuję rzut oka na listę tych, którzy odeszli od nas w upłynionym roku. Znaleźli się na niej nie tylko twórcy, ale i osoby niezwiązane bezpośrednio z kulturą, a jednak mające ogromny wpływ na literaturę, muzykę, sztukę czy ogólnie na nasze życie i podejście do świata. Część zamieszczonych tu nazwisk budzi natychmiastowy odzew, część jednak może wyglądać na nieznaną – aczkolwiek tylko pozornie. Nikt nie znalazł się tu przypadkowo. Każdy w którymś momencie albo przyłożył rękę do dzieła, które obiegło swego czasu cały glob, lub choćby Polskę, albo był osią działań mających globalny oddźwięk. Lista oczywiście nie jest kompletna, bo i być taka by nie mogła zważywszy na liczbę osób, jakie zmarły w zeszłym roku. Wiele spośród nich było aktorami, często serialowymi, z dawnych „Star Treków”, „Doctora Who”, „Twin Peaks” i innych produkcji, przez które przewinęły się setki, o ile nie tysiące zarówno gwiazd, jak i statystów. Ponieważ seriale te mają już kilka dekad na karku, wymieranie dawnej obsady będzie tylko przybierało na sile wraz z biegiem lat. Podobne zjawisko dotyka coraz mocniej przemysłu muzycznego, w przypadku którego czarne chmury zaczynają coraz mocniej nadciągać nad prekursorów rocka i popu. Tym będziemy jednak martwić się później, gdy burza faktycznie nadejdzie. Na razie przypomnijmy sobie, kogo żegnaliśmy przez ostatnich dwanaście miesięcy. W kwietniu odeszli: 1. – Rafael Sánchez Ferlosio, pisarz, jeden z odnowicieli literatury hiszpańskiej po okresie wojny domowej. W Polsce wyszła jedna jego powieść, „Doświadczenia i wędrówki chłopca Alfanui”. 1. – Vonda N. McIntyre, biolog z zawodu, pisarka science fiction z zamiłowania. Sławę przyniosło jej opowiadanie „Z trawy i Mgły, i Piasku”, nagrodzone Nebulą i nominowane do nagród Hugo oraz Locus, rozszerzone później w powieść „Opiekun snu” (w innym tłumaczeniu: „Wąż snu”), która przyniosła Vondzie kolejną Nebulę oraz nagrodę Hugo, po raz trzeci w historii wręczoną kobiecie. Po latach otrzymała jeszcze jedną Nebulę – za powieść „Księżyc i Słońce”. Oprócz powyższych książek rodzimy czytelnik miał możność zaznajomienia się jeszcze ze zbiorem opowiadań „Ognista powódź” oraz z „Kryształową gwiazdą”, powieścią z uniwersum „Gwiezdnych wojen”. 3. – Marek Słyk, pisarz, poeta. Autor trylogii „W barszczu przygód”, „W rosole powikłań” i „W krupniku rozstrzygnięć”, samodzielnej powieści „Gra o super mózg” oraz szeregu opowiadań, drukowanych m.in. w „Nowej Fantastyce”, „Młodym Techniku” i „Szpilkach”. 3. – Jerzy Wójcik, operator filmowy, reżyser, scenarzysta. Autor zdjęć m.in. do „Eroiki”, „Popiołu i diamentu”, „Matki Joanny od Aniołów”, „Faraona”, „Westerplatte” czy „Potopu”. 4. – Gieorgij Danelija, gruziński reżyser. Spośród jego filmów warto wymienić wybitnego „Sieriożę”, „Chodząc po Moskwie”, „Afonię”, „Łzy płynęły” oraz zupełnie zwariowaną, czarną komedię SF „Kin-dza-dza!”. 11. – Kazuhiko Katō, bardziej znany jako Monkey Punch. Twórca mang, działający zawodowo od roku 1962. Jego najbardziej znaną kreacją jest zapoczątkowana w 1967 roku seria „Lupin III”, która dochrapała się wielu animowanych i aktorskich ekranizacji, a także przeróbek na gry video. 14. – Bibi Andersson, szwedzka aktorka filmowa i teatralna, na przełomie lat 1950. i 1960. często występująca w produkcjach Ingmara Bergmana. Z ważniejszych ról warto wymienić te z „Siódmej pieczęci”, „Tam, gdzie rosną poziomki”, „U progu życia”, „Twarzy”, „Diabelskich opowieści” i „Persony”. 14. – Gene Wolfe, utytułowany pisarz SF i fantasy, wielokrotnie nominowany do nagród Nebula (16 nominacji i 2 zwycięstwa), Hugo (8 nominacji), Locusa (6 nagród) i World Fantasy Award (4 nagrody). W Polsce znany przede wszystkim z tzw. cyklu Słonecznego (pięć tomów Ksiąg Nowego Słońca, cztery Ksiąg Długiego Słońca i trzy Ksiąg Krótkiego Słońca), kawałka cyklu Latro („Żołnierz z mgły”, „Żołnierz Arete”), „Piątej głowy Cerbera” i zbioru opowiadań „Śmierć doktora Wyspy”. 15. – Les Reed, autor piosenek i aranżer. To jego piosenki – a w zasadzie piosenki z jego muzyką, bo słowa na ogół pisał Barry Mason, Gordon Mills bądź Geoff Stephens – śpiewali Tom Jones („Delilah”, „It’s Not Unusual”), Engelbert Humperdinck („The Last Waltz”), Herman’s Hermits („There’s Kind of Hush”), The Fortunes („Here It Comes Again”), a nawet kibice klubu piłkarskiego Leeds United F.C. (w 1972 Reed z Masonem napisali dla klubu hymn – „Marching On Together”). 17. – Kazuo Koike, scenarzysta mangowy. Wespół z rysownikiem Gosekim Kojimą powołał do życia postać Ogamiego Itto, płatnego zabójcy, który krąży po kraju z trzyletnim synem i w zmyślny sposób likwiduje tak swoich wrogów, jak i osoby wyznaczone przez zleceniodawców. Z liczącej 28 tomów sagi, noszącej tytuł „Samotny wilk i szczenię”, w Polsce wyszło tylko 7 części. Koike napisał też w latach 1970. scenariusze sześciu aktorskich adaptacji przygód Ogamiego Itto, jak również wyprodukował w 1993 roku siódmy film. 18. – Siergiej Pawłow, radziecki pisarz SF, geofizyk z wykształcenia, paleolingwista z zamiłowania. Autor m.in. dylogii „Księżycowa tęcza”, sfilmowanej w 1983 roku i szykowanej obecnie do wydania w Polsce przez wydawnictwo Stalker (tomy będą nosiły tytuły „Czarnym szlakiem” i „Miękkie zwierciadła”), a także „Akwanautów”, sfilmowanych w 1980 roku. Fundator nagrody literackiej „Łunnaja raduga”, przyznawanej w latach 2005-2015 pisarzom SF za rozwijanie swoich umiejętności, świeże pomysły dotyczące nauki i astronautyki, oraz wkład w rosyjską fantastykę. 18. – Lorraine Rita Warren, badaczka zjawisk paranormalnych, autorka opracowań na temat ważniejszych przypadków nawiedzeń, medium. Twierdziła, że wraz ze zmarłym w 2006 roku mężem, Edwardem Warrenem Minerem, udokumentowała blisko 10 tysięcy przypadków opętań, nawiedzeń i innych przejawów działalności sił nadprzyrodzonych. Historie opisane przez Warrenów dały asumpt do powstania liczącej już ponad 20 filmów serii o przeklętym domu w Amityville. Także na ich bazie powstaje w ostatnich latach tzw. Uniwersum Obecności, obejmujące serie horrorów „Obecność” i „Annabelle”, oraz samodzielne obrazy („Zakonnica”, „Topielisko: Klątwa La Llorony”). 22. – Stanisław Jędryka, reżyser filmów i seriali młodzieżowych. To spod jego ręki wyszły takie hity jak „Do przerwy 0:1”, „Wakacje z duchami”, „Podróż za jeden uśmiech”, „Stawiam na Tolka Banana” czy „Szaleństwo Majki Skowron”. 26. – Elina Bystrickaja, rosyjska aktorka, która ogromną sławę uzyskała w latach 1950. występami w dosłownie kilku filmach – m.in. w „Niedokończonej opowieści” i „Dobrowolcach”, ale przede wszystkim w monumentalnym „Cichym Donie”. 29. – John Singleton, reżyser, scenarzysta i producent filmowy. Debiutował „Chłopakami z sąsiedztwa”, filmem o gangach w etnicznym getcie Los Angeles, za który otrzymał nominacje do Oscara – za reżyserię i scenariusz. Nominacje będące swego rodzaju sensacją, bo do 1992 roku żaden Afroamerykanin nie dokonał tej sztuki, a do tego nie było dotąd tak młodego reżysera wyróżnionego w ten sposób. W późniejszych latach nakręcił jeszcze m.in. „Rosewood w ogniu”, nową wersję „Shafta” oraz „Za szybkich, za wściekłych”. 30. – Boon Gould, a właściwie Rowland Charles Gould, gitarzysta, jeden z czterech założycieli zespołu Level 42. Nim wraz z bratem, Philem, odszedł z zespołu nie godząc się na nowe, bardziej popowe brzmienie grupy, wziął jeszcze udział w nagraniu skomponowanego przez siebie, największego przeboju Level 42 – „Lessons in Love”. 30. – Peter Mayhew, aktor filmowy i telewizyjny, liczący sobie 221 cm wzrostu, zasadniczo znany z jednej, jedynej roli – Chewbakki. Zagrał futrzaka w częściach III-VII „Gwiezdnych wojen” oraz w niesławnym dodatku świątecznym z 1978 roku. W maju: 1. – Izabela Skrybant-Dziewiątkowska, wokalistka Tercetu Egzotycznego i jego podstawowa podpora, działająca w nim bite 56 lat. 9. – Alvin Sargent, scenarzysta filmowy i telewizyjny. Spod jego ręki wyszły scenariusze do „Papierowego księżyca” (nominacja do Oscara), „Julii” (Oscar, BAFTA, nominacja do Złotego Globu), „Zwyczajnych ludzi” (Oscar i nominacja do Złotego Globu), „Bogusa, mojego przyjaciela na niby” oraz „Spider-Manów” Sama Raimiego (w pierwszym szlifował tylko dialogi, drugi był jego wyłącznym dziełem, a trzeci powstał we współpracy z braćmi Raimi) i „Niesamowitego Spider-Mana” (z dwójką innych scenarzystów). |
Irvine Welsh, Szkot z Edynburga, zadebiutował dokładnie trzydzieści lat temu powieścią opartą bardzo mocno na swoim własnym życiu. Czyli na wspomnieniach z końca lat siedemdziesiątych, kiedy to heroina była „naturalnym elementem jego otoczenia” i sposobem na życie w Leith, jego rodzimej dzielnicy. Powieść ta, napisana po angielsku, szkocku i miejscami twardą miejscową gwarą z Leith, kojarzona jest u nas przede wszystkim z jej kinową ekranizacją. Mocną i nie pozostawiającą obojętnym.
więcej »Otaczają mnie ludzie twierdzący, że nikt już nie czyta tyle co kiedyś. Słysząc takie stwierdzenie raz po raz uświadamiam sobie, jak mało wiedzą oni o dzisiejszej społeczności czytelniczej, która oczywiście jest inna od tej, jaką pamiętają nasi rodzice czy dziadkowie, ale wciąż jest i działa… czasem nawet zbyt skutecznie.
więcej »Może i luty jest najkrótszym miesiącem, ale to nie znaczy że nie było czego recenzować!
więcej »Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pożegnania 2022 (4/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2022 (3/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2022 (2/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2022 (1/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2021 (4/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2021 (3/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2021 (2/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2021 (1/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2020 (4/4)
— Jarosław Loretz
Pożegnania 2020 (3/4)
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Dekoracje waść niszczysz!
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Ten człowiek jeszcze oddycha!
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Dama przed podróżą
— Jarosław Loretz
Młodzi w łodzi (gwiezdnej)
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Dama w podróży
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Wymarzony kochanek
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Spaleni słońcem
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Dymek w lesie
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Beczka bezpieczeństwa
— Jarosław Loretz
Z filmu wyjęte: Pomsta na ufokach
— Jarosław Loretz