Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.
Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
– kanał informacyjny ogólny [pomoc…] – kanał informacyjny działu [więcej…] – kanał informacyjny blogu
książkowe (wybrane)książkowe
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %  | |
|---|---|
| Zaloguj, aby ocenić | |
| Tytuł | Opowieści o pilocie Pirxie |
| Data wydania | 19 lutego 2020 |
| Autor | Stanisław Lem |
| Wydawca | Wydawnictwo Literackie |
| ISBN | 978-83-08-07054-3 |
| Format | 516s. 125×195mm |
| Cena | 44,90 |
| Zobacz w | Kulturowskazie |
| Wyszukaj w | MadBooks.pl |
| Wyszukaj w | Selkar.pl |
| Wyszukaj w | Skąpiec.pl |
Stulecie Stanisława Lema: Przeciętniak w swym zawodzieAgnieszka Hałas, Adam Kordaś, Marcin Mroziuk, Beatrycze Nowicka, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady, Konrad Wągrowski
Agnieszka Hałas, Adam Kordaś, Marcin Mroziuk, Beatrycze Nowicka, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady, Konrad WągrowskiStulecie Stanisława Lema: Przeciętniak w swym zawodzieAK: Tak jakoś przypadkiem Pirx na poszukiwanie Aniela wybiera się akurat z tragarz… znaczy się z liną, hakami i obuwiem wspinaczkowym. I co za traf – okazuje się, że w kryształowym umyśle robota nie wiedzieć czemu zaiskrzyła najwyraźniej nieprzeparta chęć do wspinaczki. Więc dalejże jego tropem z marszu na szczyt nieprawdopodobieństwa… Przecież to ryzyko nie ma żadnego sensu. Co jest w końcu cenniejsze – ludzkie życie czy kolejny uszkodzony automat w dziejach Pirxa? I jeszcze wciąga w taką ruletkę drugiego człowieka, który zresztą raczej wcale nie ma ochoty na ową ryzykowną eskapadę. To rzeczywiście coś mówi o Pirxie… MM: Mam wrażenie, że nie należy skupiać się jedynie na postaci Aniela, bo „Wypadek” to nie tylko daje pretekst do rozważań nad tym, co różni robota od człowieka, ale też znakomicie ukazuje napięcia pojawiające się w odizolowanym trzyosobowym zespole. • • • KW: „Opowiadanie Pirxa”. Czyli świnka na pokładzie statku kosmicznego uniemożliwia kontakt z pozaziemską cywilizacją. Lżejszy tekst, rzec można, że nawet humorystyczny (co przecież u Pirxa nie jest regułą), zawsze bardzo mnie bawił. AK: Czytając to opowiadanie miałem takie wrażenie, jakby od dawna emerytowany Pirx siedział sobie w jakiejś przytulnej tawernie i plótł co mu ślina na język przyniesie przygodnym słuchaczom skłonnym w zamian za „prawdziwie kosmiczną opowieść” postawić kufelek czegoś mocniejszego. KW: Wydaje mi się, że właśnie ta lekka konwencja „marynarskiej bajędy” stanowi o sile tego opowiadania i odróżnia go od reszty opowieści o Pirxie. Takie wytchnienie od tego technicznego hard SF. MM: Konwencja konwencją, ale muszę się zgodzić z Beatrycze, że to opowiadanie może jednak zirytować czytelnika oczekującego opowieści o kontakcie z obcą cywilizacją, a otrzymującego jedynie opis całego ciągu nieszczęść uniemożliwiających utrwalenie epokowego spotkania. KW: No nie wiem, dla mnie to w tym opowiadaniu jest najfajniejsze. Jaki sens miałoby jego pisanie, gdyby świnka w niczym nie przeszkodziła? • • • KW: „Rozprawa”. Kolejne arcydzieło. Grupa nieliniowców na pokładzie, Pirx ma sprawdzić ich umiejętności jako członków załogi, w rzeczywistości próbuje rozpoznawać, kto jest człowiekiem, a kto nim nie jest. Znów mocny głos w dyskusji, co decyduje o naszym człowieczeństwie. A poza tym – jak to jest genialnie skonstruowane fabularnie! AK: A ja się zastanawiam – jeśli ma się już wiele lat wcześniej takie możliwości symulacyjne jak w „Teście”, czy nie prościej było stworzyć po prostu wirtualną rzeczywistość, w której o wiele bezpieczniej sprawdzono by zachowania sztucznej inteligencji? I właściwie dlaczego jednorazowy test miałby o czymkolwiek decydować? A ma przecież mieć kolosalne znaczenie, bo będzie od niego zależeć pojawienie się masowo niejako nowego inteligentnego gatunku tak na Ziemi jak i poza nią. Wszak nawet w tej mieszanej załodze, którą dostał pod komendę Pirx, były prócz ludzi różne modele androidów… Nawet jeśli jeden zawiódł, co to niby mówić miało o pozostałych? Ogólnie ciekawych pytań dużo, tylko satysfakcjonujących odpowiedzi brak. KW: Zakładam, że w zamyśle producentów było przekonanie, że wszystkie androidy znakomicie spiszą się w swych rolach, Pirx przyklepie i zaczynamy seryjną produkcję. Naprawdę, nie wszystkie decyzje biznesowe mają bardzo solidne, zdroworozsądkowe podstawy. A jeśli chodzi o wirtualną rzeczywistość – to skąd wiesz, że takich testów nie było? Może autentyczna, realna misja to kolejny etap procesu akceptacyjnego. AH: „Rozprawa” jest rzeczywiście świetna, gdy chodzi o konstrukcję fabularną. To kolejne opowiadanie, w którym kompletnie nie mogłam się połapać, kiedy w podstawówce czytałam je po raz pierwszy. Ładnie pokazuje też takie niuanse psychologiczne jak niesubordynacja członków załogi, którzy podpisali kontrakt (za wysoką stawkę) stawiający bardzo konkretne wymagania, a potem jeden po drugim łamią te klauzule, rozmawiając w cztery oczy z dowódcą. I – to powracający motyw u Lema – nieliniowcy okazują się tutaj w swoim zachowaniu dość podobni do ludzi, tylko ludzie mają odruch wzajemnej solidarności, a każdy z androidów raczej dba o własny interes. Bardzo lubię także opis dramatycznych wydarzeń, do których doszło na pokładzie. Moment, kiedy działania Caldera zostają udaremnione („Był to widok przerażający, panowie, bo żaden człowiek nie ustoi przy pięciu! Ustał, tyle że chwycił się pulpitu, zdarło mu skórę z obu dłoni i dalej trzymał się, bo pod tą skórą była stal. Wtedy dałem od razu szczyt. Czternaście g oderwało go, poleciał w tył sterowni z tak potwornym łomotem, jakby cały był jedną bryłą metalową”) zawsze przyprawiał mnie o dreszcz! • • • KW: „Ananke”. Na koniec bardzo dobry tekst o badaniu przyczyn kosmicznej katastrofy. Zawsze aktualny. MO: „Pirxa” czytałem gdzieś w liceum, czyli ponad trzydzieści lat temu. Z tamtego podejścia zostało mi wrażenie, że kluczowym wątkiem była sztuczna inteligencja, która z jakiegoś powodu pogubiła się przy lądowaniu. Odświeżając sobie tekst przed niniejszą dyskusją, moją uwagę przyciągnęło coś, na co przy pierwszym zetknięciu z „Ananke” nie zwróciłem uwagi. Sprawa była prosta: mając wtedy kilkanaście lat, zupełnie nie rozumiałem i wręcz nie czułem potrzeby zrozumienia rozważań pięćdziesięcioletniego człowieka nad swoim, minionym w większości już, życiem. Teraz, gdy sam jestem w wieku zbliżonym do Pirxa, ten wątek odbieram zupełnie inaczej. Uśmiechając się słodko-gorzko do samego siebie, nawet nie zwracam uwagi, że cały ten element ma się do tematu przewodniego jak pięść do oka. Zresztą, może to nie Pirx miał problem ze swoim wiekiem, a sam Lem, w końcu, gdy pisał „Opowieści…” dobiegał właśnie pięćdziesiątki? AK: Ktoś zamiast przekazać głównemu komputerowi Ariela „Nic po tym, byle tylko nie myśleć, a będzie dobra nasza!” oddał go na naukę w szpony psychopatycznego służbisty – i klops. Można by powiedzieć, że pomimo całego ogromnego postępu człowiek komputerowi człowiekiem. Tak swoją drogą to jest ciekawy epilog dla „Rozprawy” – tu zrezygnowano ze sztucznych ludzi mających zastąpić ludzkie załogi statków kosmicznych, ale za to obdarowano ludzi tak świetnymi komputerami, że ludzie całkowicie im zawierzają swój los. Niestety okazuje się, że wspaniałe elektroniczne mózgi są tylko tak dobre jak ludzie, którzy je „szkolili” więc dochodzi do katastrofy – którą tylko Pirx (przypadkiem obecny w okolicy) potrafi (przypadkiem) wyjaśnić. Cóż za przypadek… Najwyraźniej stare przysłowie mówiące, że komputer jest tylko tak mądry jak człowiek, który go używa, w przyszłości też pozostanie aktualne. MO: Od strony technologicznej „Ananke” zdaje się być bardziej aktualne niż mogłoby się nam wydawać. Kiedy nie tak dawno temu autonomicznie jadący samochód potrącił śmiertelnie przechodnia, można się było zastanawiać kto zawinił. Programista, konstruktor czujników, czy człowiek jadący w środku? AH: Za to opis samej katastrofy jest niesamowity, zostaje na stałe w pamięci. Aczkolwiek podobno (tak twierdzą osoby zorientowane w temacie) główne założenie tego opowiadania nie ma sensu o tyle, że programista z nerwicą natręctw PRZEDE WSZYSTKIM sprawdziłby, czy opracowane procedury działają w praktyce… BN: I to z dziesięć razy. Zwłaszcza, że mieli symulatory lotu, więc nawet nie musieli posyłać fizycznie statku, mogli przetestować in silico cały szereg rozmaitych warunków i komplikacji. KW: To chyba efekt obecnej w latach 50. i 60. wiary, że komputery przyszłości będą tak doskonałe, że będzie można bez wahania oddać nasz los w ich ręce. Lem z tym polemizuje na swój sposób, zderzając niedoskonałość człowieka z niedoskonałością maszyny, a nasze życie i tak zweryfikowało to wyobrażenia i okazało się, że, o dziwo, testy się przydają. Co nie zmienia faktu, że wciąż miewamy różne katastrofy na skutek zbyt słabego przetestowania… • • • KW: Wypadałoby jakoś podsumować naszą dyskusję. Jak widać, „Opowieści o pilocie Pirxie” budzą bardzo różne odczucia. Ciekawe, ale nie ma w tym nic nowego. Już przecież w czasach PRL-u cykl opowiadań bywał bardzo różnie oceniany. Książka rzadko bywała dołączana do kolekcji Lemowskich arcydzieł, choć zawsze miała swych gorących zwolenników, traktowana zresztą jako jedno z bardziej przyswajalnych dzieł Lema. Myślę, że nasza dyskusja pokazała, co w tych tekstach się zestarzało, co może odrzucać współczesnego czytelnika, ale też to, co wciąż może fascynować.  |
No ja ostatnio sobie powtórzyłam te opowiadania (ja z tych od AH, czyli wielbicieli). I muszę powiedzieć, że oprócz tego o czym powiedzieliście uderzyły mnie dwie rzeczy:
- świetne plastyczne opisy (krajobrazy Księżyca, zwłaszcza)
- kiedy doszłam do Ananke i rozważań na temat wieku dotarło do mnie, jak to się przesunęło - Lem smugę cienia lokuje jeszcze przed czterdziestką, a np. Neil Armstrong stanął na Księżycu mając 39 lat...
Czy „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya, powieść, której tytuł wykorzystałem dla stworzenia nazwy niniejszego cyklu, oraz ikoniczna „1984” George’a Orwella bazują po części na pomysłach z „After 12.000 Years”, jednej z pierwszych amerykańskich antyutopii?
więcej »
Kontynuując omawianie książek SF roku 2021, przedstawiam tym razem thriller wyróżniony najważniejszą nagrodą niemieckojęzycznego fandomu. Dla kontrastu przeciwstawiam mu wydawnictwo jednego z mniej doświadczonych autorów, którego pierwsza powieść pojawiła się na rynku przed zaledwie dwu laty.
więcej »
Science fiction bliskiego zasięgu to popularna odmiana gatunku, łącząca zazwyczaj fantastykę z elementami powieści sensacyjnej lub kryminalnej. W poniższych przykładach chodzi o walkę ze skutkami zmian klimatycznych oraz o demontaż demokracji poprzez manipulacje opinią publiczną – w Niemczech to ostatnio gorąco dyskutowane tematy.
więcej »Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner
Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner
Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner
Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner
Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner
Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner
Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner
Esensja czyta: Wrzesień 2013
— Miłosz Cybowski, Jacek Jaciubek, Alicja Kuciel, Paweł Micnas, Beatrycze Nowicka
Lista Przebojów Książkowych: Propozycje – kwiecień 2012
— Esensja
Lista Przebojów Książkowych: Notowanie XIX – marzec 2012
— Esensja
Lista Przebojów Książkowych: Propozycje – marzec 2012
— Esensja
Do księgarni marsz: Marzec 2012
— Esensja
Pijane ślimaki prowadzą śledztwo
— Mieszko B. Wandowicz
Pogrzeb pośród mgławic
— Mieszko B. Wandowicz
O korzyściach z bycia ślimakiem (śluzem na marginesie „Głosu Pana”)
— Mieszko B. Wandowicz
List znad Oceanu
— Beatrycze Nowicka
Lem w komiksie
— Marcin Knyszyński
Jam jest robot hartowany, zdalnie prądem sterowany!
— Miłosz Cybowski, Adam Kordaś, Marcin Mroziuk, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady, Konrad Wągrowski
Zawsze szach, nigdy mat
— Marcin Knyszyński
Świadomość jako błąd
— Marcin Knyszyński
Człowiek jako bariera ostateczna
— Marcin Knyszyński
Nie wszystko i nie wszędzie jest dla nas
— Marcin Knyszyński
„W zeszłym roku nie miałem wakacji”
— Joanna Kapica-Curzytek
Esensja czyta: Wrzesień 2013
— Miłosz Cybowski, Jacek Jaciubek, Alicja Kuciel, Paweł Micnas, Beatrycze Nowicka
Panie Stanisławie, Mrogi Drożku!
— Marcin T.P. Łuczyński
Esensja czyta: Kwiecień-czerwiec 2010
— Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Joanna Słupek, Konrad Wągrowski
Przeczytaj to jeszcze raz: Social-fiction
— Daniel Markiewicz
Dialogi
— Janusz A. Urbanowicz
Fallout: Odc. 3. Oko w oko z potworem
— Marcin Mroziuk
Fallout: Odc. 2. Elementy układanki zaczynają do siebie pasować
— Marcin Mroziuk
Mała Esensja: Trudne początki naszej państwowości
— Marcin Mroziuk
Fallout: Odc. 1. Odkrywanie realiów zniszczonego świata
— Marcin Mroziuk
Uczmy się języków!
— Marcin Osuch
Reacher: Sez. 2. odc. 8. Porozmawiajmy o zabijaniu
— Marcin Mroziuk
Po komiks marsz: Kwiecień 2024
— Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch
Reacher: Sez. 2. odc. 7. Każda akcja powoduje reakcję
— Marcin Mroziuk
Młode pokolenie władców w natarciu
— Marcin Mroziuk
Reacher: Sez. 2. odc. 6. Założenia w śledztwie często prowadzą na manowce
— Marcin Mroziuk
Dobry wieczór, pozwolę sobie skopiować własny komentarz z FB, spod wpisu AH reklamującego tę dyskusję:
"Dyskutanci kontrastują świat z opowiadań o Pirksie z "Gwiezdnymi wojnami", jako ten pordzewiały, pełen wraków i szarej rzeczywistości - a przecież jednym z plusów SW było pokazanie całej techniki kosmicznej i statków międzygwiezdnych NIE jako wymuskanych i gładkich (jak np. z "Flasha Gordona", nakręconego w tym samym czasie, 1980 przecież), tylko zużytych i szwankujących, o, tutaj astrodroidowi pieprznął motywator, a tam Sokół Millenium ma problemy z hipernapędem, więc nie tak znowu daleko od Lema do Lucasa :)"