Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 20 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Chuck Palahniuk
‹Zmyśl coś›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZmyśl coś
Tytuł oryginalnyMake Something Up
Data wydania25 maja 2017
Autor
PrzekładKlaudia Stępień, Elżbieta Gałązka-Salamon, Agata Napiórska
Wydawca Niebieska Studnia
ISBN978-83-60979-51-8
Format352s. 125×195mm
Cena39,90
Gatunekgroza / horror, obyczajowa
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

W podziemnym kręgu: Terapia szokowa

Esensja.pl
Esensja.pl
Przed nami „Zmyśl coś”, zbiór krótkich form Chucka Palahniuka. Czy i tu daje się poznać jako bezkompromisowy kontestator całkowicie zmerkantylizowanego, współczesnego stylu życia oraz wywołujący kontrowersje mizantrop?

Marcin Knyszyński

W podziemnym kręgu: Terapia szokowa

Przed nami „Zmyśl coś”, zbiór krótkich form Chucka Palahniuka. Czy i tu daje się poznać jako bezkompromisowy kontestator całkowicie zmerkantylizowanego, współczesnego stylu życia oraz wywołujący kontrowersje mizantrop?

Chuck Palahniuk
‹Zmyśl coś›

WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZmyśl coś
Tytuł oryginalnyMake Something Up
Data wydania25 maja 2017
Autor
PrzekładKlaudia Stępień, Elżbieta Gałązka-Salamon, Agata Napiórska
Wydawca Niebieska Studnia
ISBN978-83-60979-51-8
Format352s. 125×195mm
Cena39,90
Gatunekgroza / horror, obyczajowa
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Zdecydowanie tak. Opowiadania Palahniuka to małe literackie eksplozje, każde z nich to szturchaniec wymierzony czytelnikowi. Autor szturcha stylem, który w każdym opowiadaniu jest inny, charakterystyczny dla bohatera lub tematu przewodniego. W „Puk Puk” narratorem jest odpychający, niepotrafiący myśleć abstrakcyjnie amator chamskich dowcipów; w „Eleonorze” mamy nieco niezrozumiały chwyt polegający na zamianie niektórych słów na inne, podobnie brzmiące ale niemające nic wspólnego ze słowem właściwym; w „Tych sprawach” płyniemy strumieniem świadomości człowieka wspominającego tragiczną w skutkach próbę intymnego kontaktu w samochodzie; „Liturgia” ma formę okólnika ze spółdzielni mieszkaniowej, w którym przestrzega się mieszkańców przed zagrożeniem ze strony zwierząt wykopujących ludzkie szczątki; „Wyprawa” to opowiadanie grozy – pojawia się w nim wątek poszukiwania najstraszniejszego potwora na świecie.
Palahniuk stawia czytelnika przed szeregiem antypatycznych i czasami odrażających bohaterów. Poznajemy otyłego, wiecznie spoconego uczestnika festiwalu palenia gigantycznej kukły, który chowa w swym pępku najróżniejsze środki psychoaktywne; faceta jeżdżącego ze swoim nowo narodzonym dzieckiem po zakazanych dzielnicach w poszukiwaniu seksualnych wrażeń; kobietę, która wybrała na męża słabeusza tylko po to aby nim sterować i która bez skrupułów poświęci swe małżeństwo dla pieniędzy z odszkodowania; bardzo nieatrakcyjnego gościa, który wziął za żonę upośledzoną kobietę w sobie tylko wiadomym celu; zarządców makabrycznego ośrodka, gdzie odbywa się terapia nawracania gejów i ostatecznie pewnego nastoletniego uwodziciela, skrywającego tajemnicę tak potworną, że odbiera ona zmysły podrywanym przez niego dziewczynom. Bardzo rzadko w literaturze możemy spotkać w jednym miejscu tak wiele ohydnych indywiduów – tu jest ich prawdziwe zatrzęsienie.
Krótkie formy Palahniuka to potężna dawka drastycznych scen, wulgarnych historii, ciągłych wycieczek za granicę dobrego smaku oraz testów czytelniczej wrażliwości. Czego tu nie ma – właściciel nowo zakupionego konia, który odkrywa, że jego podopieczny brał udział w amatorskich filmach porno; wstrząsające znalezisko na pewnym festiwalu; lekcja, jaką pewna dziewczyna dostaje od swojego narzeczonego w myjni samochodowej; niewiarygodne sytuacje zdarzające się na randkach pewnego kolesia o ksywie „Kanibal” i w końcu ekstremum ekstermów – wydarzenia z opowiadania „Król Ropuch”.
Wszystkie te groteskowe obrzydlistwa i kontrowersje, tak ciasno upakowane w omawianym zbiorze opowiadań mogą czasem przysłonić inne, ciekawe rzeczy, które Palahniuk próbuje powiedzieć. Bo próbuje, choć jest to raczej tyrada skierowana do wypróbowanych i wiernych fanów niż do tych, którzy jego twórczości nie znają. Fani, w tym ja, będą przynajmniej bardzo zadowoleni, a czasem nawet, mimo odpowiedniego przygotowania, zaskoczeni i może lekko zszokowani. Bo teoretycznie Palahniuk gra ciągle na jednej, tej samej buntowniczej nucie. A w „Zmyśl coś” udaje mu się zagrać takie riffy, że nawet ci, którzy myślą, że przeczytali już wszystko, muszą porządnie zweryfikować swe założenia. Z kolei osoby, dla których ten zbiór będzie pierwszym kontaktem z autorem, zarobią raczej siarczysty policzek i zaliczą kąpiel w klozecie. Choć trzeba pamiętać, że terapia szokowa czasem przynosi ciekawe rezultaty.
Palahniuk znowu punktuje świat goniący za pieniądzem, reklamą i rzeczami, których nikt nie potrzebuje, ludzi pozbawionych głębszej refleksji nad swoim życiem i poddających się dyktatowi kolorowych czasopism lub odmóżdżającym serwisom internetowym, śledzącym życie „gwiazd”. Wytyka pazerność, dwulicowość, chamstwo, pozerstwo, konformizm, wyrachowanie, brak ambicji i wygodnictwo. Szczególnie wyraźnie widać to w trzech opowiadaniach, których bohaterami są zwierzęta. Palahniuk-Ezop przedstawia Małpę, dorabiającą jako hostessa od skrajnie śmierdzącego sera w centrum handlowym i wierzącą w to, że czeka ją jakiś rozwój zawodowy; Kojota, któremu wydaje się, że im bardziej zdradza żonę, tym bardziej uświadamia sobie jak bardzo ją kocha; oraz Koguta, Królika i Mrównika, którzy pozbawieni wsparcia dorosłych stają się ofiarami systemu społecznego w jakim żyją i zamieniają się z szkolnych prymusów w wąchających klej degeneratów. W każdej opowieści Palahniuka możemy znaleźć morał, czasem po prostu przykryty grubą warstwą nieczystości. Niektóre teksty aż proszą się o przerobienie na powieść – chociażby „Skłonności”, „Wielka pochodnia” i „Feniks” to opowiadania z potencjałem na pełnoprawną książkę.
Czym zatem jest ten bardzo odważny literacki performance? Kontrowersyjnym występem nastawionym na przyciągnięcie uwagi i zaszokowanie publiczności? Czy nie jest czasem tak, że forma przekazu, jaką przyjął Palahniuk tak mocno ciąży ku prowokacji, że czasami ociera się o śmieszność? Jeśli w zamyśle autora miała to być próba dotarcia do szerokiego grona odbiorców i krzyk z literackiej ambony, taki jak w „Fight Club”, to nie mogło się to udać. Myślę jednak, że ojciec Tylera Durdena jest już zbyt świadomym twórcą i na takie kaznodziejskie eskapady szkoda mu już czasu. „Zmyśl coś” jako realizacja własnej, autorskiej wizji i sposób na artystyczną ekspresję, niekoniecznie zsynchronizowaną z czytelniczymi oczekiwaniami, gustem i doświadczeniem, sprawdza się jednak znakomicie.
koniec
31 lipca 2022

Komentarze

31 VII 2022   21:39:41

Wszystko niby fajnie, ale kiedyś po przeczytaniu jednego z tekstów z tej serii zajrzałam sobie na stronę autora a tam patrzę - sklep internetowy - kup sobie koszulkę, kubek, magnesik itp. itd. Oto jak anty-konsumpcjonizm można sprzedać. Żenujące.

01 VIII 2022   10:02:30

Nie żebym jakoś specjalnie go bronił, ale ta strona (jak mocno zaznaczają jej twórcy w stopce) nie została ani założona ani nie jest prowadzona przez Palahniuka. To jego fani za tym stoją, nie on sam.

Na pewno wie o jej istnieniu. Czy mu to przeszkadza, czy nie - nie wiem. Może faktycznie jak był młodszy to się buntował, a teraz już mu się nie chce.

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Okładka <i>Amazing Stories Quarterly</i> z wiosny 1929 r. to portret jednego z Małogłowych.<br/>© wikipedia

Stare wspaniałe światy: Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
Andreas „Zoltar” Boegner

11 IV 2024

Czy „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya, powieść, której tytuł wykorzystałem dla stworzenia nazwy niniejszego cyklu, oraz ikoniczna „1984” George’a Orwella bazują po części na pomysłach z „After 12.000 Years”, jednej z pierwszych amerykańskich antyutopii?

więcej »

Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (24)
Andreas „Zoltar” Boegner

7 IV 2024

Kontynuując omawianie książek SF roku 2021, przedstawiam tym razem thriller wyróżniony najważniejszą nagrodą niemieckojęzycznego fandomu. Dla kontrastu przeciwstawiam mu wydawnictwo jednego z mniej doświadczonych autorów, którego pierwsza powieść pojawiła się na rynku przed zaledwie dwu laty.

więcej »

Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (23)
Andreas „Zoltar” Boegner

14 III 2024

Science fiction bliskiego zasięgu to popularna odmiana gatunku, łącząca zazwyczaj fantastykę z elementami powieści sensacyjnej lub kryminalnej. W poniższych przykładach chodzi o walkę ze skutkami zmian klimatycznych oraz o demontaż demokracji poprzez manipulacje opinią publiczną – w Niemczech to ostatnio gorąco dyskutowane tematy.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Inne recenzje

Do księgarni marsz: Czerwiec 2017
— Esensja

Z tego cyklu

Rytuały odwrócenia sił
— Marcin Knyszyński

Seksapokalipsa
— Marcin Knyszyński

Odwieczna dialektyka
— Marcin Knyszyński

Rzeczy, które robisz w piekle, będąc martwym
— Marcin Knyszyński

Bulwar Zachodzącego Słońca 2
— Marcin Knyszyński

Borat Dzong-Un z pasem szahida
— Marcin Knyszyński

Rozkład i rozkładówka
— Marcin Knyszyński

Nowoczesny mit
— Marcin Knyszyński

Horror rzeczywistości
— Marcin Knyszyński

Osaczona
— Marcin Knyszyński

Tegoż twórcy

Jeśli pójdziecie do nieba, trudno
— Anna Ciarkowska

Palahniuk w kiepskim opakowaniu
— Artur Chruściel

Tegoż autora

Oto koniec znanego nam świata
— Marcin Knyszyński

Po komiks marsz: Kwiecień 2024
— Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch

Miecze i sandały
— Marcin Knyszyński

Z rodzynkami, czy bez?
— Marcin Knyszyński

Hola, hola, panie Straczynski!
— Marcin Knyszyński

Żadna dziura nie jest dość głęboka
— Marcin Knyszyński

Uczta ekstremalna
— Marcin Knyszyński

Straczynski Odnowiciel
— Marcin Knyszyński

Niekoniecznie jasno pisane: Batman zdemitologizowany
— Marcin Knyszyński

Cztery wywiady, coś tam pomiędzy i pogrzeb
— Marcin Knyszyński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.