Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 17 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
Wyszukaj / Kup

10 najlepszych polskich zbiorów opowiadań fantastycznych

Esensja.pl
Esensja.pl
Oczywistym dopełnieniem naszego rankingu najlepszych polskich opowiadań jest ranking najlepszych zbiorów opowiadań. Selekcja była prosta – wybraliśmy te tomiki, które zawierają najwięcej wyróżnionych przez nas tekstów. W ten sposób otrzymujecie listę 10 książek, które każdy szanujący się fantasta musi mieć na swojej półce. Kolejność alfabetyczna.

Jakub Gałka, Agnieszka ‘Achika’ Szady, Konrad Wągrowski

10 najlepszych polskich zbiorów opowiadań fantastycznych

Oczywistym dopełnieniem naszego rankingu najlepszych polskich opowiadań jest ranking najlepszych zbiorów opowiadań. Selekcja była prosta – wybraliśmy te tomiki, które zawierają najwięcej wyróżnionych przez nas tekstów. W ten sposób otrzymujecie listę 10 książek, które każdy szanujący się fantasta musi mieć na swojej półce. Kolejność alfabetyczna.
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
Wyszukaj / Kup
Marek Huberath ‹Balsam długiego pożegnania›
„Balsam długiego pożegnania” to nie jest rzecz specjalnie nowa. Trzy najważniejsze teksty – debiutancki (ale jakże dojrzały!), zwyciężający konkurs „Fantastyki” „Wrócieeś Sneogg, wiedziaam…”, nagrodzona Zajdlem „Kara większa” i pierwsza mikropowieść „Ostatni, którzy wyszli z raju” – miały już swoje pierwodruki kilka lat wcześniej. Podobnie zresztą jak trzy inne z zamieszczonych tu tekstów. Jednak warto mieć je wszystkie zebrane w jednym miejscu, bo nie będzie wielką przesadą nazwanie ich klasyką polskiej fantastyki. Zresztą premierowym tekstom też ciężko coś zarzucić, szczególnie tytułowemu „Balsamowi długiego pożegnania”, nastrojowej opowieści, pisanej w charakterystycznym Huberathowskim stylu. Choć może nieco mniej mrocznej i pesymistycznej niż wizje zawarte w „Wrócieeś Sneogg, wiedziaam…” czy „Karze większej”. Ale i „Balsam…” obraca się wokół ulubionych tematów pisarza – religii, śmierci i egzystencji po niej. Przedstawionych dojrzale, refleksyjnie, jeśli dołująco, to nie w tak bezpośredni sposób co teksty Grzędowicza, raczej po głębszym zastanowieniu. Najlepsze opowiadania trzykrotnego laureata Zajdla na pewno warto znać. I tylko szkoda, że „Maiki Ivanny” tu zabrakło…
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Balsam długiego pożegnania”, „Kara większa”, „Wrócieeś Sneogg, wiedziaam…”.
Stanisław Lem ‹Cyberiada›
Sam Lem uważał „Cyberiadę” za swe najlepsze dzieło i chyba trudno się z nim nie zgodzić. Wizja przyszłości, w której ludzką cywilizację zastąpiła cywilizacja robotów, jednakże bardzo ludzka w swych zachowaniach, do dziś zaskakuje świeżością i oryginalnością. Trurl i Klapacujusz, bohaterowie niedoskonali, pełni całkiem dobrze znanych przywar, kłótliwi, drażliwi i chciwi, nie mogą jednak nie wzbudzać sympatii. Czemu? Bo przy tym wszystkim są także wybitnie inteligentni i nie pozbawieni poczucia humoru. Ale o wielkości „Cyberiady” decyduje jednak kapitalna kreacja świata, będąca techniczno-baśniową parodią naszej cywilizacji – niby wszystko jest inne, ale powszechnie znane ludzkie wady wcale nie zniknęły. Nie pamiętamy, czy nadal każe się „Cyberiadę” czytać w szkole, ale jeśli tak – starajcie się tego uniknąć. „Cyberiada” bawi najlepiej, gdy ma się już w głowie nieco więcej wiedzy, niż wynikającej z lekcji w gimnazjum. Kontakt ze zbiorem na studiach grozi już miłością aż po grób. Nawet gdy mowa o grobie z płyt kadmowych.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Wyprawa szósta, czyli jak Trurl i Klapaucjusz demona drugiego rodzaju stworzyli, aby zbójcę Gębona pokonać”, „Wyprawa trzecia, czyli smoki prawdopodobieństwa”, „Wyprawa pierwsza A, czyli Elektrybałt Trurla”.
Stanisław Lem ‹Dzienniki gwiazdowe›
Ijon Tichy, badacz, podróżnik, pisarz, słynny próżniowiec (żeby nie powiedzieć: próżniak) jest chyba najciekawsza postacią stworzoną przez Stanisława Lema, a zbiór jego przygód (czy właściwie: podróży) to fantastyka rodzaju chyba nigdzie więcej niespotykanego. Przezabawne opowieści, pełne zaskoczeń, zabaw słownych, kreatywnego wykorzystywania powszechnie znanych motywów fantastycznych jak podróże kosmiczne, kontakty z innymi kulturami, pętle czasowe są jednocześnie, jakby mimochodem, bardzo poważnymi traktatami na temat stanu ludzkiej cywilizacji, człowieka, jego natury. Z tej zabawy przebija oczywiście Lemowski pesymizm, spojrzenie bardzo krytyczne, ale podane w ironicznej, nieraz groteskowej formie nie dołuje, lecz raczej skłania do przemyśleń.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Podróż 13”, „Podróż 14”, „Ratujmy kosmos”.
Maciej Żerdziński ‹Korporacja Wars’n’Guns›
Maciej Żerdziński nie napisał dużo. Tym bardziej godny odnotowania jest fakt, że tak wiele (pięć) jego tekstów trafiło do naszego rankingu, a z nich cztery zostały opublikowane w ramach zbioru „Korporacja Wars’n’Guns”. Żerdziński znakomicie potrafi łączyć bardzo odmienne nurty fantastyki – klasyczne hard SF, symbolizowane w jego świecie przez tytułową wredną Korporację, fantasy, świat istniejący jakby obok, w którym trwa ciągła walka między Panem Życia i Panem Rozpadu, oraz opowieść obyczajową, światy zbliżone do naszych realiów, będące zewnętrzną areną zmagań dobra ze złem. Dzięki temu powstają teksty i oryginalne, i przejmujące. Nie zapomnijmy o też Aldritchu – pracowniku Korporacji, jednym z ciekawszych, złożonych bohaterów polskiej fantastyki. Trochę już twórczość Żerdzińskiego zaczęła odchodzić w zapomnienie, tym bardziej się cieszymy, że możemy zwrócić na nią waszą uwagę.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Ja, Aldritch”, „Malarze”, „Nawrócić Avalon”, „Krew i deszcz”.
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
Wyszukaj / Kup
Jarosław Grzędowicz ‹Księga jesiennych demonów›
Wydana w 2003 roku „Księga jesiennych demonów” to pierwsza książka Jarosława Grzędowicza, redaktora naczelnego świętej pamięci „Feniksa”, tłumacza i publicysty. Nie było to jednak objawienie literackie, bo już wcześniejsze, publikowane tu i ówdzie opowiadania trzymały wysoki poziom (tak jak „Klub absolutnej karty kredytowej” opublikowane trzy lata wcześniej, nominowane do Elektrybałta i SFinksa, wyznaczając spektrum tematyczne „Księgi…”). Co jest więc w niej tak wyjątkowego? Fakt, że znany z wyrazistych poglądów politycznych publicysta okazał się też doskonałym obserwatorem społecznym. „Księga jesiennych demonów” to właściwie zbiór tekstów obyczajowych z doklejonymi jedynie motywami fantastycznymi, do tego opowiadań pisanych właściwie „na jedno kopyto”. Czy to jakikolwiek zarzut? Wręcz przeciwnie. Zbiór jest wyjątkowo spójny, poszczególne teksty są podobne w klimacie, ale odrobinę różne tematycznie, zajmują się odmiennymi aspektami naszej mrocznej, przygnębiającej codzienności. Nieszczęśliwa miłość, niefart finansowy, zawiść rodziny, samotność, śmierć bliskich – wszystko to, przemieszane, podkręcone do granic absurdu, wylewa się z tekstów Grzędowicza, wpędzając czytelnika w iście jesienny nastrój. Teksty z „Księgi…” są mroczne, sugestywne, brutalne przemocą dnia codziennego, bolą czytelnika, wiercąc mu dziurę w brzuchu – bo opowiadają o tym, co każdy z nas doskonale zna, o tych strasznych małych-wielkich problemach, których każdy kiedyś doświadczył. Grzędowicz wykorzystuje tu fantastykę, by z jednej strony oswoić te demony (w końcu to „tylko fantastyka”), a z drugiej czerpie z niej inspirację, by w sposób nastrojowy i ciekawy opowiadać historie proste i zwyczajne. Ale jakże przejmujące.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Klub absolutnej karty kredytowej”, „Opowieść terapeuty”, „Wiedźma i wilk”, „Piorun”, „Czarne motyle”.
Stanisław Lem ‹Opowieści o pilocie Pirxie›
Zbiór opowiadań obrazujących karierę tytułowego pilota – od kadeta szkoły kosmicznej poprzez statki patrolowe, towarowe, rozmaite zadania, z którymi musi się zmierzyć na skutek nieprzewidzianych wydarzeń lub które są mu przydzielane, jako specjaliście. Jedne teksty są w miarę prostymi przygodówkami, inne przeradzają się niemal w eseje filozoficzne, każdy jednak dotyczy jakiegoś konkretnego problemu. Być może „Opowieściom o pilocie Pirxie” (podobnie jak i innym dziełom Lema) szkodzi najbardziej przypisywanie do lektur szkolnych i metka zbioru dla młodzieży. Tym czasem taką lżejszą formę mają może dwa-trzy pierwsze teksty, reszta jest już problemową, zróżnicowaną, poważną fantastyką o niebanalnej treści i niebanalnym przesłaniu. Często jest to zetknięcie z nieznanym, czasem relacja człowiek-maszyna lub zagadnienie tego, czy człowieka można zastąpić, nieraz analiza zachowania ludzkiego w ekstremalnych sytuacjach. Niezależnie jednak od tego, czy czytelnik pochłonie te opowiadania w jeden wieczór, czy też będzie je sobie dawkował i delektował się ich jedyną w swoim rodzaju atmosferą, pewne jest jedno – to po prostu trzeba znać.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Test”, „Odruch warunkowy”, „Albatros” i „Terminus” (czyli numer 1 naszego rankingu).
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
Wyszukaj / Kup
Andrzej Sapkowski ‹Ostatnie życzenie›, ‹Miecz przeznaczenia›
Opowiadania o wiedźminie to dla ogromnej grupy czytelników najlepsze i dotąd nie pobite dokonanie Andrzeja Sapkowskiego. „Ostatnie życzenie” zawiera najwcześniejsze utwory, przeplecione tekstem napisanym specjalnie do zbiorku – sam w sobie nie posiada jakiejś szczególnie zwartej akcji, lecz wprowadza i niekiedy komentuje historie opowiedziane w „Kwestii ceny”, „Krańcu świata” i pozostałych. „Miecz przeznaczenia” zawiera już wyraźną podbudowę następującej po nim powieści – dwa ostatnie opowiadania, w tym tytułowe, wprowadzają postać Ciri oraz kreślą sytuację geopolityczną wiedźmińskiego świata. Przy czym w opowiadaniu „Coś więcej” w zręcznie poprowadzonych retrospekcjach widać już rozmach fabularny, który potem przerodzi się w pięcioksiąg. Zestawiamy te zbiory razem, gdyż uważamy, że stanowią nierozerwalną całość – rozbitą na rozdziały opowieść o wiedźminie i jego świecie, opowieść, która bawi, wzrusza, zachwyca. Opowieść napisana świetnym językiem, z pełnokrwistymi bohaterami, jakich ze świecą szukać w światowej fantasy. Opowieść pełna odwołań, nawiązań, zabaw literackich, ale jednocześnie działająca na najprostszych archetypach. Wstyd nie znać.
Opowiadania ze zbiorów, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Wiedźmin”, „Kraniec świata”, „Ziarno prawdy”, „Kwestia ceny”, „Mniejsze zło”, „Granica możliwości”, „Trochę poświęcenia”, „Miecz przeznaczenia”.
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
Wyszukaj / Kup
Jacek Dukaj ‹W kraju niewiernych›
Jacek Dukaj to autor chyba bardziej znany z wielostronicowych, rozpasanych – tak objętościowo, jak i treściowo – powieści. W końcu to za nie dostawał czterokrotnie, praktycznie co roku, nagrody Zajdla, a także inne wyróżnienia, również te „głównonurtowe”. Jednak przecież już debiutancka „Złota galera”, napisana w wieku 14 lat, wstrząsnęła fantastycznym światkiem, udowadniając, że równie dobrze Dukaj czuje się w krótkiej formie. A tę najlepiej wyraża – z całym szacunkiem do „Xavrasa Wyżryna” i mimo wielkiej nadziei na „Króla Bólu” – „W kraju niewiernych”. W końcu to tutaj znalazł się najsłynniejszy tekst Dukaja, zekranizowana przez Tomasza Bagińskiego „Katedra” (ekranizacja, przypomnijmy, nominowana do Oscara – w planach jest również adaptacja „Ruchu generała”), wspaniała przypowieść o wierze nieograniczonej rozmiarami kosmosu. Religia to zresztą, zgodnie z tytułem, motyw przewodni zbioru, znakomicie wygrany chociażby w „Ziemi Chrystusa” traktującej o raju na Ziemi. Są tu też jednak teksty innego rodzaju, choćby wspomniany już „Ruch generała”, który łączy znakomicie twardą fantastykę naukową ze sztafażem fantasy, czy podobnie mieszające scenerie IACTE (Indianie, wampiry i kosmos!). Fakt, że pozostałych opowiadań ze zbioru nie uznaliśmy za godnych znalezienia się w setce najlepszych polskich opowiadań fantastycznych wszech czasów, też o niczym nie świadczy. Znalazły się tuż za nią – w końcu to Dukaj, Pierwszy-Po-Lemie, a obecnie najlepszy autor science fiction w Polsce.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „IACTE”, „Katedra”, „Ruch generała”, „Ziemia Chrystusa”.
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
Wyszukaj / Kup
Anna Brzezińska ‹Wody głębokie jak niebo›
Opowiadania z tego tomu zwane są potocznie „włoskimi” – i zaiste, sądząc po nazwach własnych i opisach architektury, ich akcja mogłaby się wydarzyć we wczesnorenesansowej Italii. Powolna narracja, często streszczająca na dwóch stronach dzieje dziesiątków lat, przywodzi na myśl sagi czy kroniki, i niejeden autor pewnie rozwinąłby te pomysły w trzytomową powieść. Bohaterami tekstów są ludzie, ze swoją małością i wielkością, poplątanymi relacjami prowadzącymi nieraz do niszczenia sobie życia, ale są nimi także opowieści. Z opowiadania na opowiadanie możemy śledzić, jak wydarzenia zmieniają sens, zmieniają się w legendy, a bohaterowie w zbiorowej pamięci zostają świętymi lub nikczemnikami, choć często ani jedno ani drugie nie ma nic wspólnego z ich realnym życiem. Całość wprost zachwyca językiem, rozmachem świata, przejmującym nastrojem, mądrością przesłania.
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Życzenie”, „Zaćmienie serca”, „Śmierć czarnoksiężnika”, „Wody głębokie jak niebo”.
Janusz Zajdel ‹Wyższe racje›
Bogata twórczość nowelowa Janusza A. Zajdla wychodziła w bardzo różnych zbiorach, w różnych konfiguracjach, niektóre opowiadania publikowane były kilkukrotnie, niektóre są perełkami, które można znaleźć tylko w jednym zbiorze. Gdybyście jednak szukali tomiku zrzeszającego najwięcej ciekawych tekstów Zajdla, polecamy „Wyższe racje” – zbiór Wydawnictwa Poznańskiego z 1988 roku z tekstami wyselekcjonowanymi po śmierci autora przez Marka Oramusa. Znajdziecie tu zarówno opowiadania starsze, jak „Relacja z pierwszej ręki”, „Psy Agenora”, czy ”…et in pulverem reverteris”, jak i te ostatnie, czyli tytułowe „Wyższe racje”, czy „Adaptacja”. Bardzo dobry przekrojowy wybór najlepszych opowiadań jednego z najwybitniejszych polskich twórców SF. Nadal można go łatwo znaleźć na serwisach aukcyjnych i antykwariatach za rozsądne ceny. A może ktoś by pokusił się o wznowienie?
Opowiadania ze zbioru, które trafiły do rankingu 100 najlepszych opowiadań wszech czasów polskiej fantastyki: „Relacja z pierwszej ręki”, „Psy Agenora”, czy „…et in pulverem reverteris”, „Adaptacja”, „Utopia”, „Wyższe racje”.
koniec
4 listopada 2009

Komentarze

20 IV 2011   15:08:18

fajna lista

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Okładka <i>Amazing Stories Quarterly</i> z wiosny 1929 r. to portret jednego z Małogłowych.<br/>© wikipedia

Stare wspaniałe światy: Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
Andreas „Zoltar” Boegner

11 IV 2024

Czy „Nowy wspaniały świat” Aldousa Huxleya, powieść, której tytuł wykorzystałem dla stworzenia nazwy niniejszego cyklu, oraz ikoniczna „1984” George’a Orwella bazują po części na pomysłach z „After 12.000 Years”, jednej z pierwszych amerykańskich antyutopii?

więcej »

Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (24)
Andreas „Zoltar” Boegner

7 IV 2024

Kontynuując omawianie książek SF roku 2021, przedstawiam tym razem thriller wyróżniony najważniejszą nagrodą niemieckojęzycznego fandomu. Dla kontrastu przeciwstawiam mu wydawnictwo jednego z mniej doświadczonych autorów, którego pierwsza powieść pojawiła się na rynku przed zaledwie dwu laty.

więcej »

Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (23)
Andreas „Zoltar” Boegner

14 III 2024

Science fiction bliskiego zasięgu to popularna odmiana gatunku, łącząca zazwyczaj fantastykę z elementami powieści sensacyjnej lub kryminalnej. W poniższych przykładach chodzi o walkę ze skutkami zmian klimatycznych oraz o demontaż demokracji poprzez manipulacje opinią publiczną – w Niemczech to ostatnio gorąco dyskutowane tematy.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Inne recenzje

Czy książki czytają ludzi? Autorzy kontra czytelnicy
— Agnieszka Hałas, Anna Nieznaj, Beatrycze Nowicka, Agnieszka ‘Achika’ Szady

Po trzy: Nie tylko wiedźmin
— Beatrycze Nowicka

Do księgarni marsz: Październik 2014
— Esensja

Oczy błękitne jak niebo
— Magdalena Kubasiewicz

10 najlepszych opowiadań o wiedźminie
— Esensja

Cykl wiedźmiński to więcej niż kanon
— Miłosz Cybowski, Agnieszka Hałas, Magdalena Kubasiewicz, Beatrycze Nowicka, Agnieszka Szady, Konrad Wągrowski

Prezenty świąteczne 2010: 100 książek, które powinny znaleźć się pod choinką
— Esensja

50 książek minionej dekady, które warto znać
— Esensja

Do księgarni marsz: Wrzesień 2010
— Esensja

100 najlepszych polskich opowiadań fantastycznych
— Esensja

Tegoż twórcy

O tym, czego nie boi się Dukaj
— Mieszko B. Wandowicz

Człowiek przeżywający
— Joanna Kapica-Curzytek

Wiedźmie kłamstwa
— Anna Nieznaj

Królewny i karliczka
— Magdalena Kubasiewicz

Przeczytaj to jeszcze raz: My nie marzniemy
— Anna Nieznaj

Esensja czyta: Sierpień 2017
— Dominika Cirocka, Miłosz Cybowski, Marcin Mroziuk, Beatrycze Nowicka, Marcin Osuch, Joanna Słupek, Agnieszka ‘Achika’ Szady

Przeczytaj to jeszcze raz: Dryf
— Beatrycze Nowicka

Kopiuj-wklej, nielegalna kaszanka i antypolskie spiski
— Beatrycze Nowicka

Esensja czyta: Styczeń 2017
— Miłosz Cybowski, Dawid Kantor, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek, Beatrycze Nowicka, Marcin Osuch, Konrad Wągrowski

Esensja czyta: Grudzień 2016
— Miłosz Cybowski, Joanna Kapica-Curzytek, Beatrycze Nowicka

Tegoż autora

Po komiks marsz: Marzec 2024
— Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady

Po komiks marsz: Luty 2024
— Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch, Agnieszka ‘Achika’ Szady

Krótko o filmach: Walka Thora z podwodnym Sauronem
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Weekendowa Bezsensja: Wszystko, czego nigdy nie chcielibyście wiedzieć o… Esensji (31)
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

I gwiazdka z nieba nie pomoże, kiedy brak natchnienia
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Tajemnica beczki z solą
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Serializacja MCU
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Od Lukrecji Borgii do bitew kosmicznych
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Półelfi łotrzyk w kanale burzowym
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Zwariowane studentki znów atakują
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.