Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 23 marca 2023
w Esensji w Esensjopedii

Ałbena Grabowska
‹Doktor Anna›

EKSTRAKT:60%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułDoktor Anna
Data wydania11 sierpnia 2021
Autor
Wydawca Marginesy
CyklUczniowie Hippokratesa
ISBN978-83-66863-32-3
Format496s. 145×220mm
Cena44,90
Gatunekhistoryczna, obyczajowa
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Przebić szklany sufit
[Ałbena Grabowska „Doktor Anna” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Tytułową bohaterką powieści „Doktor Anna” jest Anna Tomaszewicz-Dobrska, pierwsza dyplomowana lekarka praktykująca na ziemiach polskich. W tle mamy ciekawie zarysowaną historię medycyny i dzieje emancypacji kobiet.

Joanna Kapica-Curzytek

Przebić szklany sufit
[Ałbena Grabowska „Doktor Anna” - recenzja]

Tytułową bohaterką powieści „Doktor Anna” jest Anna Tomaszewicz-Dobrska, pierwsza dyplomowana lekarka praktykująca na ziemiach polskich. W tle mamy ciekawie zarysowaną historię medycyny i dzieje emancypacji kobiet.

Ałbena Grabowska
‹Doktor Anna›

EKSTRAKT:60%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułDoktor Anna
Data wydania11 sierpnia 2021
Autor
Wydawca Marginesy
CyklUczniowie Hippokratesa
ISBN978-83-66863-32-3
Format496s. 145×220mm
Cena44,90
Gatunekhistoryczna, obyczajowa
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Książka zalicza się do cyklu „Uczniowie Hippokratesa”, którego pierwszym tomem był „Doktor Bogumił”. Obie części można czytać niezależnie od siebie, choć są ze sobą luźno powiązane. Bogumił Korzyński i jego rodzina, których dzieje poznaliśmy wcześniej, są obecnie postaciami drugoplanowymi. Różnica jest też taka, że jest on bohaterem fikcyjnym, podczas gdy główną bohaterką „Doktor Anny” jest prawdziwa osoba.
Tak było na ziemiach polskich (ówcześnie pod zaborami) jeszcze blisko 150 lat temu! Kobiety nie miały wstępu na wyższe uczelnie. Dlatego Anna Tomaszewicz studiowała medycynę w Zurychu, osiągając wybitne wyniki i spotykając się z przychylnymi opiniami kształcących ją profesorów. Bohaterkę powieści poznajemy po powrocie do Warszawy, gdy walczy o uzyskanie prawa do wykonywania zawodu. Pomimo świetnego wykształcenia i doskonałych referencji nie mogła zacząć kariery zawodowej tylko ze względu na płeć.
Dowiemy się z powieści, jak dokonała tego, co niemożliwe i została praktykującą lekarką w Warszawie. Sceny „przebijania szklanego sufitu” są napisane żywo i z rozmachem, trafnie obnażają ówczesne absurdy systemu oraz uprzedzenia ludzi. Na uwagę zwraca też świetnie nakreślona postać Kasi, która jest dla doktor Anny nie tylko służącą, ale z czasem także dającą wielkie wsparcie profesjonalną pomocą medyczną. Trzeba tylko stworzyć odpowiednie warunki, aby jej intelektualny potencjał się rozwinął.
Najlepiej opisanym powieściowym wątkiem jest tutaj barwny i ciekawy opis pracy doktor Anny dla żon sułtana, który akurat gościł wraz z całym orszakiem w Petersburgu. Świetnie pokazane są sceny spotkania tak różnych wobec siebie kultur. Okazuje się jednak, że ludzie, nawet reprezentujący tak różną mentalność, są w stanie się ze sobą porozumieć, a nawet zbudować więzi, oparte na wspólnocie doświadczeń. Ma też w tym swój udział otwarta osobowość głównej bohaterki.
Towarzyszymy następnie Annie Tomaszewicz, gdy (z pomocą wspierających ją osób) zakłada szpital położniczy dla ubogich kobiet w Warszawie. Nie ma ona wątpliwości, że właśnie praca na ich rzecz jest jej przeznaczeniem. Poświęcenie doktor Anny nie ma granic. Lekarka śledzi też najnowsze dokonania medycyny i jest wielką orędowniczką wprowadzania czystości i dezynfekcji jako standardów postępowania z pacjentami. Można ze zdziwieniem się przekonać, że w tamtych czasach nie było to jeszcze tak oczywiste, a poglądy pionierów w tej dziedzinie były nawet zwalczane!
Niestety, dostrzegam w „Doktor Annie” trochę mankamentów. Język powieści, jak zawsze u Ałbeny Grabowskiej, jest naturalny, doskonale brzmiący i precyzyjny. To piękna, pełna walorów literackich polszczyzna, nawiązująca do powieści z XIX wieku. I tutaj mam pewne wątpliwości, czy była to fortunna decyzja, bo „Doktor Anna” nabiera przez to wydźwięku mocno sentymentalnego, by nie powiedzieć, że nawet przesłodzonego i ckliwego. To nie jest dla mnie ton, który powinien tu wybrzmiewać najgłośniej, bo odbiera głębię spojrzenia, wpływa też na postrzeganie samej bohaterki. Mowa tu przecież nie o „kobietce”, ale o kobiecie o silnej osobowości, która przełamywała społeczne bariery i wykazywała się w swojej pionierskiej działalności wielką odwagą.
Zabrakło mi również w książce szerszego, bardziej realistycznego opisu „piekła kobiet”, choćby tylko dotknięcia przyczyn tej dramatycznej sytuacji, w której ubogie panie znajdowały się w czasach aktywności zawodowej Anny Tomaszewicz-Dobrskiej. Nędza, brak edukacji, wielodzietność, ciężka praca ponad siły i choroby, spotęgowane trudnymi dla kobiet realiami społeczno-kulturowymi, wszystko to przyczyniało się do nadmiernych zgonów przedstawicielek płci żeńskiej. Ponieważ nie jest to wyłącznie fikcja literacka, a opowieść oparta na biografii prawdziwej osoby, Warto byłoby zarysować szersze tło pokazujące od strony socjologicznej to, z czym mierzyła się główna bohaterka książki – i same kobiety, przychodzące do niej po pomoc.
Im bliżej końca powieści, tym bardziej akcja się rozmywa i rozwleka. Scena, w której doktor Anna wraz ze swoimi współpracownikami ocenia stan kamienicy, gdzie ma zostać urządzony przytułek, wlecze się w nieskończoność. Nuży nadmiar niepotrzebnych szczegółów budowlanych, które można było z powodzeniem pominąć. Co więcej, ten fragment w utworze uświadamia nam, że cała powieść budzi trochę niedosyt, jeśli chodzi o rozmaite „smaczki” medyczne. Mogłyby to być na przykład detale związane z techniką zabiegów czy podstawową wiedzą anatomiczną. Autorka jest z wykształcenia lekarką – uchylenie rąbka tajemnicy zawodu, spojrzenie z punktu widzenia medyka i wniesienie tu wiedzy merytorycznej miałoby wielkie walory edukacyjne i popularyzujące podstawy medycyny. Bardzo też brakuje mi tego jedynego w swoim rodzaju czarnego humoru, jaki towarzyszył niektórym bohaterom w „Doktorze Bogumile”.
Wielką wartość popularyzującą mają natomiast wprowadzone pomiędzy powieściową narrację (wzorem poprzedniego tomu z cyklu) rozdziały przybliżające sylwetki siedmiu wielkich postaci w medycynie światowej. Możemy poznać ich życie i dokonania, a także warunki, w których funkcjonowali. Autorka posługuje się między innymi fragmentami ich własnych zapisków, jak na przykład w rozdziale o Charlesie Darwinie czy Wilhelmie Röntgenie. Oczywiście jest to powieść, więc zasady podawania źródeł nie są aż tak rygorystyczne. Warto jednak byłoby podać, skąd dokładnie zaczerpnięte są te wypisy i w czyim są tłumaczeniu – czy może jednak jest to licencia poetica? Do rozdziału o Felixie Hoffmannie wkradł się ponadto błąd faktograficzny: w samych Stanach Zjednoczonych spożywa się nie „co najmniej piętnaście milionów tabletek aspiryny rocznie”, jak czytamy w powieści, ale jak podaje „Washington Post”, pod koniec XX wieku było to osiemdziesiąt milionów tabletek dziennie. Liczba ta od tamtego czasu z pewnością jeszcze wzrosła 1).
Wyrazy uznania należą się autorce za to, że przybliża nam w gruncie rzeczy całkowicie nieznaną sylwetkę Anny Tomaszewicz-Dobrskiej i jej dokonania. „Doktor Anna”, choć być może wzbudza niedosyt w warstwie popularyzującej medycynę, sprawdzi się w pełni, jeśli szukamy dobrej lektury dla rozrywki. Dobrze też poza tym uświadomić sobie, że żyjemy w czasach, gdy na wiele zagadnień w medycynie patrzy się już inaczej niż ponad sto lat temu.
koniec
4 października 2021

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Mała Esensja: Jak znaleźć skarby cenniejsze niż złoto
Marcin Mroziuk

22 III 2023

„Jowanka i Pierścień Kurantów” to okazja do powtórnego spotkania z sympatyczną dziewczynką i jej kolegami, których całkiem dobrze poznaliśmy w pierwszej części cyklu Katarzyny Wasilkowskiej. Teraz nie tylko jesteśmy świadkami sporych zmian w życiu tytułowej bohaterki, ale także obserwujemy, jak grupka przyjaciół trafia na ślad prawdziwej afery kryminalnej.

więcej »

Bogowie i owady
Joanna Kapica-Curzytek

21 III 2023

„Ten drugi” to książka, gdzie dosłownie każde zdanie zostało prześwietlone przez sztaby ludzi: prawników, specjalistów od wizerunku. Czy wobec tego warto po nią sięgnąć? Tak – jeśli nastawimy się nie tylko na prześledzenie opowieści o życiu księcia i jego rodziny. Poza nimi jest tu jeszcze wiele innych interesujących detali.

więcej »

Książka bardzo potrzebna
Marcin Osuch

20 III 2023

Komiks w naszym kraju już dawno przestał być medium tylko dla młodszych odbiorców. W księgarniach i nielicznych (ale gorąco przeze mnie polecanych) sklepach specjalistycznych, można kupić album praktycznie dla każdego, o każdej tematyce. Obok samych komiksów dynamicznie rozwija się także gałąź publicystyki komiksowej, a pod tym względem ubiegły rok był chyba rekordowy. I właśnie jedną z pozycji, która pojawiła się w 2022 roku była książka „Polch. Kowal od komiksów”.

więcej »

Polecamy

Cyborg, czyli mózg w maszynie

Stare wspaniałe światy:

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Do końca wierni
— Joanna Kapica-Curzytek

Powieść na serial!
— Joanna Kapica-Curzytek

Tegoż autora

Bogowie i owady
— Joanna Kapica-Curzytek

Książka o szerokim rozmachu
— Joanna Kapica-Curzytek

Bez turystycznych atrakcji i dobrych adresów
— Joanna Kapica-Curzytek

Normalne z pozoru życie
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wszyscy wyjdą z wygraną
— Joanna Kapica-Curzytek

Ze stale widocznymi bliznami
— Joanna Kapica-Curzytek

A więc to tylko tyle
— Joanna Kapica-Curzytek

Inne twarze
— Joanna Kapica-Curzytek

Zmieniać obyczaje
— Joanna Kapica-Curzytek

Człowiek większy niż życie
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.