Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 25 kwietnia 2024

PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Billy Summers
Stephen King
Świat Lodu
B.V. Larson
Gleam
Raven Kennedy
Horyzont
Jakub Małecki
Opowieść o dwóch morderstwach
Heather Redmond
Rozbite lustro
Mercè Rodoreda
Wellness
Nathan Hill
Zbrodnia przed północą
Małgorzata Rogala

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Diabeł zabierze was do domu
Gabino Iglesias
Kwintesencja wszystkiego
Suzie Sheehy
Maigret u pana ministra
Georges Simenon
Złowieszczy dar
Emily Thiede

więcej »

Piotr Olszówka
‹Morrigan›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Morrigan
Data wydania	31 marca 2011
Autor	Piotr Olszówka
Wydawca	COMM
Cykl	Królewskie Psy
ISBN	978-83-6251-805-0
Format	446s. 125×195mm
Cena	34,90
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Muirre gonn’na, Muirre trett’na
[Piotr Olszówka „Morrigan” - recenzja]

Beatrycze Nowicka

„Morrigan” – zbiór opowiadań Piotra Olszówki to udany debiut książkowy, porządna, dobrze napisana fantasy, warta polecenia tym, którym nie znudziły się quasi-średniowieczne realia.

Muirre gonn’na, Muirre trett’na
[Piotr Olszówka „Morrigan” - recenzja]

„Morrigan” – zbiór opowiadań Piotra Olszówki to udany debiut książkowy, porządna, dobrze napisana fantasy, warta polecenia tym, którym nie znudziły się quasi-średniowieczne realia.

Piotr Olszówka
‹Morrigan›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Morrigan
Data wydania	31 marca 2011
Autor	Piotr Olszówka
Wydawca	COMM
Cykl	Królewskie Psy
ISBN	978-83-6251-805-0
Format	446s. 125×195mm
Cena	34,90
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Spośród wielu autorów, którzy publikowali przed laty w „Science Fiction”, kilku szczególnie zapisało się w mojej pamięci. Paru jest teraz znanymi pisarzami, po innych pozostały tylko pojedyncze teksty. Jednym z takich „zaginionych” był autor kryjący się pod pseudonimem POL, który debiutował na łamach SF w 2001 roku opowiadaniem „Morrigan”. Dwa lata później pojawił się jego kolejny tekst „Jeszcze raz Morrigan” i to właśnie ten utwór znalazł się na mojej prywatnej liście „the best of SF”. Potem o POLu słuch zaginął na czas długi. Gdyby nie zamiłowanie do czytania recenzji, w ogóle nie dowiedziałabym się, że w 2011 ukazał się zbiór tekstów sygnowany już prawdziwym imieniem i nazwiskiem autora, wydany przez nieznane mi wydawnictwo, opatrzony ilustracją aż proszącą się o tytuł „powrót rusałki Amalki” i automatycznie wywołującą przekonanie, iż mamy do czynienia z powieścią na temat perypetii jakiejś młodej czarodziejki w szkole magii. Piszę o tym dlatego, że „Morrigan” łatwo przeoczyć. A byłoby szkoda, gdyby tak się stało.

Czy istnieje coś takiego jak „polska odmiana fantasy” a jeśli tak, to co łączy należące do niej utwory? Odpowiedziałabym, że pewna szczególna mieszanka goryczy i humoru, ironii i silnych emocji, cynizmu i wiary w to, że jednak znajdzie się przynajmniej ten jeden lojalny przyjaciel, fatalizmu połączonego z pochwałą czerpania radości z życia w tych nielicznych momentach, kiedy ma ono do zaoferowania coś dobrego. Dodać do tego należy także styl, jeszcze nie kwiecisty ale już nie oszczędny, lekko gawędziarski, bujny, obfitujący w słowne gry i wymiany ripost. Piotr Olszówka z „Morrigan” wpisuje się w ten trend i ujmy mu nie przynosi.

„Morrigan” mieści w sobie cztery teksty. Dwa z nich to wspominane już wcześniej opowiadania znane z SF. Stanowią one jednak zaledwie jedną trzecią tego liczącego sobie blisko czterysta pięćdziesiąt stron (i drukowanego czcionką mniejszą niż ta stosowana przez Fabrykę Słów) tomiku, stąd na niedobór premierowego materiału nie ma co narzekać.

Zbiorek otwiera tytułowe opowiadanie. Trzeba niestety powiedzieć, że jest ono utworem najsłabszym i odstającym od pozostałych. Rozumiem autora, który zapewne nie chciał, by przepadło, z drugiej strony jednak uważam, iż bez niego „Morrigan” zaczynałaby się zdecydowanie mocniejszym akcentem, a tak istnieje ryzyko, że potencjalny czytelnik do książki się zniechęci. Czuje się, że to debiutancki tekst jeszcze nieukształtowanego autora. Owszem, język jest dość zgrabny, jednak narracja bywa prowadzona nieskładnie. Ma się wrażenie, jakby autor miał pomysł na rozwiązanie akcji i puentę, a resztę napisał, by jakoś do niej doprowadzić. Do tego owemu punktowi kulminacyjnemu brakuje wyrazistości, wagi. Sam pomysł mógłby być, ale do Sapkowskiego Olszówce jeszcze daleko. Całość wypada przy tym nieco infantylnie a świat przedstawiony, choć w teorii wspólny dla całego tomiku, odstaje od tego nakreślonego w kolejnych tekstach1).

Drugim utworem jest liczące sobie dwieście stron i zasługujące raczej na miano mikropowieści „Imię ojca”. Tutaj Olszówka pokazuje się ze swojej najlepszej strony. Widać, że panuje zarówno nad językiem, jak i nad narracją – zgrabnie wplata retrospekcje i odsłania kolejne elementy obrazu, odpowiednio dawkuje napięcie. Bohaterowie są zdecydowanie lepiej przedstawieni i poprowadzeni, dialogi brzmią potoczyście i naturalnie, świat nabiera kształtów. Czytając „Imię ojca” miałam nieodparte skojarzenia z „Opowieściami z meekhańskiego pogranicza” Wegnera2). Ze „wschodnimi” opowiadaniami łączy je opis wielkiego, zamieszkanego przez nomadów stepu. Z kolei z „południem” skojarzył mi się motyw fabularny – znakomity szermierz, najmujący się na ochroniarza u kupca, z którym z czasem się zaprzyjaźnia oraz zetknięcie odmiennych kultur – tej bardziej przypominającej europejską z drugą, postrzeganą przez mieszkańców Królestwa jako barbarzyńską (choć jak się okazuje starożytną) ze swoją religią, filozofią i moralnością. Nie wydaje mi się, by było to kopiowanie pomysłów – Olszówka wcześnie zaczynał i pewnie nie od wczoraj dobijał się do bram wydawnictw, „Imię ojca” wygląda przy tym na tekst bardzo dopracowany. Przypuszczam, iż powstawało równolegle do opowiadań Wegnera a podobieństwa wynikają ze wspólnych inspiracji.

Tym, co autorowi udało się szczególnie, było nakreślenie więzi pomiędzy bohaterami. Olszówka czyni to z wielkim wyczuciem, przekonująco przedstawiając zarówno przyjaźń rodzącą się pomiędzy Rhoudem-an a Paulem, pomimo dzielących ich uprzedzeń, różnic kultury, doświadczenia i przekonań, jak też drugą istotną relację tym razem na linii uczeń-mistrz/przybrany ojciec. Młody Rhoud, opuszczając step i udając się do Królestwa nie czyni tego tylko z ciekawości, czy wierności poleceniom sił nadprzyrodzonych. Robi to z miłości do ojca. Ten ostatni jednak nie rozumie postępowania chłopaka – jest na to zbyt oddany swojej filozofii i postrzega odejście jako zdradę. „Imię ojca” zbudowano na trójce bohaterów i na wyborze, jakiego będzie musiał ostatecznie dokonać Rhoud, człowiek stąpający po krawędzi dwóch światów – urodzony w Królestwie, lecz wychowany na stepie i czujący się obco w każdym z tych miejsc. Warto wspomnieć i o Paulu, jowialnym, gadatliwym człowieku, z tragiczną przeszłością oraz o Raffiku-an Saiidzie. Ten ostatni wydaje się obcy, kieruje się swoim kodeksem, popełnia zarówno czyny odrażające, jak i szlachetne. Możemy zrozumieć jedynie dlaczego Rhoud podziwia go, boi się go i nie chce stawać przeciwko niemu. Ale „Imię ojca” to nie tylko bohaterowie – to też dwa odmienne światy, opisane barwnie i szczegółowo, ze swoimi zwyczajami, wierzeniami, strukturami społecznymi. Wszystko to razem daje świetny tekst – już choćby dla samego „Imienia ojca” warto po „Morrigan” sięgnąć.

Trzecim, już krótszym utworem jest „Róża i miecz”. Tym, co zwraca w nim uwagę, jest ciekawe i przekonujące przedstawienie sposobu życia wędrownych rycerzy, zarabiających na utrzymanie przede wszystkim walką na turniejach. Nieźle wypada także historia bohaterki, choć już główny wątek mnie nie poruszył, niespecjalnie podoba mi się też pomysł kobiety-rycerza, która jest lesbijką3).

Wreszcie na sam koniec – najkrótsze ale też najbardziej przejmujące „Jeszcze raz Morrigan”. Słuszny wybór, bo stanowi mocny akcent zamykający książkę. Dawno temu, gdy przeczytałam je po raz pierwszy wywołało we mnie ogromne emocje. To ponury tekst, opowiadający o ludziach uwikłanych w swoją przeszłość, powinności i zaszłości. Podobnie, jak w dwóch poprzednich, fabułę skonstruowano na zasadzie zaciskającego się węzła. Za każdym razem bohaterowie mają swoje racje i uzasadnione przekonania oraz dokonują wedle nich wyborów – jednocześnie wszystkie te decyzje razem wzięte splatają ich losy, coraz ściślej, coraz bardziej nieuchronnie aż do smutnego finału. W „Jeszcze raz Morrigan” jest to najmocniej zaakcentowane – czytelnik może tylko bezsilnie śledzić przebieg akcji, boleśnie świadomy, ku czemu to wszystko zmierza.

Bohaterowie są tutaj narysowani dość grubą kreską – oszczędnie, ale też przekonująco, nie trzeba więcej, by ich zrozumieć. Olszówka znęca się przy tym nad nimi w sposób porównywalny do tego, jak to czyni Brzezińska (zresztą nasunęła mi się myśl, że wioska, będąca miejscem akcji mogłaby leżeć w Górach Żmijowych, no powiedzmy kilkaset lat wcześniej, a wiedźma, która przepowiedziała Arturowi, iż jeszcze odzyska ukochaną, mogłaby być Jagódką), co wywołuje sprzeciw, ale też zapewne stanowi powód, dla którego opowiadanie się pamięta. I są jeszcze słowa, modlitwa-piosenka „Muirre gon’na, Muirre trett’na”4)– które przez lata nieraz powracały do mnie echem, bez konkretnej przyczyny.

Kim jest Morrigan? Stare mity Królestwa malują ją jako postać mityczną. Lecz ona nie istnieje – a przynajmniej nie w tej formie. Można uznać, że autor wybrał tytuł, by ułatwić rozpoznanie książki5), niemniej imię bogini powraca w kolejnych tekstach zapewne nie bez przyczyny. Morrigan jawi się raczej jako pierwiastek destrukcji obecny w ludziach, który popycha ich ku niewesołemu przeznaczeniu, nawet jeżeli ci kierują się najlepszymi chęciami.

W recenzji padły nazwiska czołówki polskich autorów fantasy – dobrze, że (wyjąwszy opowiadanie tytułowe) w porównaniu z nimi Olszówka nie wypada słabo (choć do najlepszych tekstów wyżej wzmiankowanych pisarzy jeszcze mu sporo brakuje), nieco gorzej, że „Morrigan” wpasowuje się pomiędzy nie zbyt dobrze. Brakuje mi tu jakiegoś mocniejszego autorskiego akcentu, czegoś, co wyróżniłoby opowiadania POLa. Niemniej, jest to bardzo udany debiut. Autor już umie pisać. Czekam na jego następne książki i mam nadzieję, że znajdzie swoją własną pisarską drogę.

21 lutego 2012

1) Chodzi mi tu zwłaszcza o „poziom magii” ale także o atmosferę, która w „Morrigan” jest znacznie lżejsza.

2) Gwoli wyjaśnienia, akurat Wegner w moim odczuciu pisze bardziej „na sposób zachodni”.

3) Chociaż z drugiej strony, odmienna orientacja seksualna postaci jest niezbędna ze względów fabularnych

4) „Muirre odeszła, Muirre przyszła”

5) Co akurat też nie do końca jest skuteczne, bo jako że Morrigan jest jedną z najpopularniejszych celtyckich bogiń, jej imię na okładce książki fantasy nie wywołuje jednoznacznych skojarzeń.

Komentarze

21 II 2012 19:31:12

Jakoś do tej pory nie chciało mi się tą książką zainteresować. POL zawdzięcza Ci przynajmniej jednego przekonanego czytelnika. ;)

22 II 2012 18:35:24

:) Mam nadzieję, że się spodoba!

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »