Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 20 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Mario Vargas Llosa
‹Listy do młodego pisarza›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułListy do młodego pisarza
Tytuł oryginalnyCartas a un joven Novelista
Data wydania23 stycznia 2012
Autor
PrzekładMarta Szafrańska-Brandt
Wydawca Znak
ISBN978-83-240-1876-5
Format128s. 140×205mm; oprawa twarda
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Soliter, katoblepas i szkatułka Szeherezady
[Mario Vargas Llosa „Listy do młodego pisarza” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Być pisarzem – brzmi dumnie. Zbiór krótkich esejów Mario Vargasa Llosy przybliży nam, jak niezwykły to zawód i jak trudno osiągnąć w nim samospełnienie, nie mówiąc o uznaniu czytelników.

Kamil Armacki

Soliter, katoblepas i szkatułka Szeherezady
[Mario Vargas Llosa „Listy do młodego pisarza” - recenzja]

Być pisarzem – brzmi dumnie. Zbiór krótkich esejów Mario Vargasa Llosy przybliży nam, jak niezwykły to zawód i jak trudno osiągnąć w nim samospełnienie, nie mówiąc o uznaniu czytelników.

Mario Vargas Llosa
‹Listy do młodego pisarza›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułListy do młodego pisarza
Tytuł oryginalnyCartas a un joven Novelista
Data wydania23 stycznia 2012
Autor
PrzekładMarta Szafrańska-Brandt
Wydawca Znak
ISBN978-83-240-1876-5
Format128s. 140×205mm; oprawa twarda
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Książka składa się z dwunastu fikcyjnych listów, adresowanych do młodego adepta sztuki pisarskiej. To jednak nie poradnik „jak zostać pisarzem”. Tego trzeba się nauczyć samemu, upadając i powstając. „Listy” to studium nad powstawaniem opowiadań i powieści, łagodnie przybliżające początkującemu autorowi na co się porywa. Llosa zakłada, że ma do czynienia z kimś, kto uznał pisarstwo za swoją przyszłość i posiadł odpowiednie umiejętności, ale nęka go wątpliwość czy sprosta własnym oczekiwaniom. Jeśli jesteście właśnie takim przypadkiem, eseje Peruwiańczyka powinny dodać wam otuchy i wiary w siebie (albo rozczulić i dobić – w zależności od nastroju).
Najciekawsze są początkowe eseje, w których Llosa przedstawia swoją subiektywną wizję literatury. Jego zdaniem pisarstwo to konsekwencja rozczarowania światem, a prawdziwa literatura rodzi się z pragnienia uczynienia go lepszym. Nie musi to być szkicowanie planów naprawy społeczeństwa czy odbudowy moralnej kondycji człowieka. Wystarczy snucie zajmujących opowieści. Literatura to historia wydarzeń, które nigdy nie miały miejsca, pisze Llosa, dlatego musiały zostać stworzone przez wyobraźnię i słowo.
Pisanie jest częściowo powołaniem, a częściowo wyborem. Jak to możliwe? W ramach uzasadnienia Llosa prezentuje coś na kształt uogólnionej drogi twórczej. Można na niej wyodrębnić trzy etapy: 1) zakwestionowanie rzeczywistości jako jedynego sposobu postrzegania świata i tworzenie jego wyobrażeń; 2) chęć nadania wyobrażeniom materialnego kształtu poprzez opis; 3) ciężka, systematyczna praca nad doprowadzeniem opisu do takiej formy, aby czytelnicy uznali go za bardziej interesujący od rzeczywistości.
Na pierwszym z etapów, w dzieciństwie lub wczesnej młodości, niektórzy ludzie nabierają predyspozycji do bycia pisarzami – uciekają w wyobraźnię, wymyślają fikcyjnych przyjaciół czy nieistniejące przygody. Ten etap jest niezależny od człowieka, kształtuje się pod wpływem wychowania i pierwszych doświadczeń ze światem zewnętrznym. Z drugim jest inaczej – tutaj to przyszły twórca musi podjąć świadomą decyzję, że chce uczynić pisarstwo sposobem życia. Za to trzeci etap ponownie jest niezależny od chęci – tym razem to już niewola i konieczność. Zdaniem Llosy osoby, które na poważnie podjęły próby przelania własnego świata na papier, są trawione od wewnątrz przez nieodpartą potrzebę uczynienia zadość ambicjom. Inaczej nie uwolnią się od przykrego wrażenia, że nie dają od siebie wystarczająco wiele i marnują życie.
Llosa porównuje przejście między drugim a trzecim etapem do postępowania XIX-wiecznych dam, które, chcąc uzyskać szczupłą figurę, dobrowolnie połykały solitera (pasożyta układu pokarmowego, gnieżdżącego się w trzewiach). Odtąd to soliter decydował, jak bardzo są głodne i kiedy będą jeść – niezaspokojenie głodu kilkumetrowego pasożyta oznaczało dla nosicielki silny ból – ale przecież same oddały mu się w niewolę. Podobnie pisarz nie jest przez nikogo zniewolony, lecz sam się na niewolę godzi – nie pisze, aby żyć, lecz żyje, aby pisać. Tylko ciężka praca i osiągane dzięki niej postępy zaspokoją głód literackiego solitera.
Druga obrazowa przenośnia dotyczy porównania do katoblepasa, przedstawionego w „Księdze istot zmyślonych” Borgesa mitycznego potwora, który pożera sam siebie. Llosa przywołuje go a propos odpowiedzi na pytanie, czy to pisarz wybiera temat, czy temat pisarza. Według niego autor, szukając inspiracji, żywi się sobą samym – czerpie z własnych doświadczeń i przeżyć. Nie powinien jednak robić tego wprost, bo będzie to ekshibicjonizm, nie literatura. Rzecz w tym, aby wspomnienia uczynić punktem wyjścia, do którego dobudowuje się wyimaginowane postacie i światy. Takim wspomnieniem równie dobrze może być podróż na koniec świata, jak i uśmiech dziewczyny ze szkolnej ławki. Jeśli czyni się to z kunsztem, nawet najprostsze przeżycia mogą stać się podstawą wiekopomnego dzieła (sztandarowy przykład – „W poszukiwaniu utraconego czasu” Prousta). Fałsz, wbrew pozorom jest łatwo wyczuwalny – tylko twórczość wywodząca się z tego, co autora naprawdę pobudza lub prześladuje jest zdolna oddziaływać na ludzi z taką siłą, z jaką oddziałuje realne życie. Szczerość nie jest w literaturze sprawą etyki, lecz estetyki. O pisarzach, którzy kunktatorsko porywają się na tematykę nieznaną im z autopsji, Peruwiańczyk nie ma dobrego zdania. Choć w ten sposób trafienie na listę bestsellerów jest odrobinę większe, to zmniejsza do zera szansę na pomnik trwalszy niż ze spiżu.
W dalszych esejach wywód przekształca się w wykład z poetyki dzieła literackiego – rzecz nadal ważną, acz mniej frapującą. Llosa analizuje najistotniejsze elementy powieściowej struktury, przedstawia też chwyty narracyjne, którymi posługiwali się słynni pisarze, aby nadać swoim dziełom siłę przekonywania. Wśród przykładów pojawiają się Cervantes, Melville, Flaubert, ale też pisarze Llosie współcześni, jak Borges, Cortázar, a nawet Gabriel Garcia Marquez, którego niegdyś Llosa znokautował – w sensie dosłownym, nie literackim (niektórzy twierdzą, że poszło o żonę Peruwiańczyka, inni, że o Fidela Castro). Mowa jest również o technikach stworzonych przez zapomnianych geniuszy, choćby o metodzie chińskiej szkatułki, znanej z opowieści Szeherezady, która koniec każdej ze swych historii czyniła jednocześnie początkiem następnej, aby podtrzymać zainteresowanie sułtana.
Omawiane tu eseje Llosa napisał w roku 1997, trzynaście lat przed odebraniem Nagrody Nobla. Jego kariera pisarska jest już ukoronowana, ale wszystkie spostrzeżenia z „Listów” nadal aktualne. Zwłaszcza, że kończy je zachętą, aby o nich zapomnieć i wreszcie zabrać się do pisania.
koniec
14 lutego 2013

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Mała Esensja: Trudne początki naszej państwowości
Marcin Mroziuk

18 IV 2024

W dziesięciu opowiadań tworzących „Piastowskie orły” autorzy nie tylko przybliżają kluczowe momenty z panowania pierwszej polskiej dynastii władców, lecz również ukazują realia codziennego życia w tamtej epoce. Co ważne, czynią to w atrakcyjny dla młodych czytelników sposób.

więcej »

Superwizja
Joanna Kapica-Curzytek

15 IV 2024

Zamieszkały w Berlinie brytyjski reportażysta podróżuje po niemieckim wybrzeżu. Jego znakomite „Duchy Bałtyku” są zapisem odkrywania, skrawek po skrawku, esencji niemieckiej duszy.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Suwerenność istoty rozumnej
— Joanna Kapica-Curzytek

Nowe igraszki
— Marcin Mroziuk

Literacki voyeuryzm
— Marcin Mroziuk

Prawdziwe jądro ciemności
— Kamil Armacki

Noblista dzieciom
— Marcin Mroziuk

Esensja czyta: Listopad 2011
— Jędrzej Burszta, Miłosz Cybowski, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek, Beatrycze Nowicka

Droga do Nobla
— Marcin Mroziuk

Esensja czyta: IV kwartał 2008
— Artur Chruściel, Ewa Drab, Jakub Gałka, Daniel Gizicki, Anna Kańtoch, Paweł Sasko, Agnieszka Szady, Konrad Wągrowski

Esensja czyta: III kwartał 2008
— Michał Foerster, Jakub Gałka, Anna Kańtoch, Michał Kubalski, Daniel Markiewicz, Paweł Sasko, Konrad Wągrowski, Marcin T. P. Łuczyński

Harlequin najwyższej próby
— Paweł Sasko

Tegoż autora

Zapomniany wędrowiec
— Kamil Armacki

Barok w pigułce
— Kamil Armacki

Duże ilości fantasy naraz
— Kamil Armacki

Na ubitej ziemi
— Kamil Armacki

Pieśń nad pieśniami
— Kamil Armacki

Życie intymne Myrmidonów
— Kamil Armacki

Kill ’Em All
— Kamil Armacki

Tragedia maltańska
— Kamil Armacki

Trzeci Dumas
— Kamil Armacki

Drugie życie kota
— Kamil Armacki

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.