Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 19 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Peter Longerich
‹Himmler. Buchalter śmierci›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułHimmler. Buchalter śmierci
Tytuł oryginalnyHeinrich Himmler. Biographie
Data wydania15 kwietnia 2014
Autor
PrzekładSebastian Szymański, Jarosław Skowroński
Wydawca Prószyński i S-ka
SeriaOblicza zła
ISBN978-83-7839-746-5
Format960s. 165×241mm; oprawa twarda
Cena89,—
Gatunekbiograficzna / wywiad / wspomnienia, historyczna, non‑fiction
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Ten okrutny XX wiek: Szczegółowo, ale bez wyraźnego celu
[Peter Longerich „Himmler. Buchalter śmierci” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
We wstępie do swojej biografii Himmlera Peter Longerich stwierdza, że jej celem jest „przeniknięcie, na tyle, na ile to możliwe, zagadki osobowości tego człowieka oraz motywów stojących za popełnionymi przez niego potwornymi czynami”. Jednocześnie w podsumowaniu możemy przeczytać, że głównymi problemami, które go interesowały, były kwestie roli Himmlera w historii narodowego socjalizmu i jego wkład w „niemiecką katastrofę”. Ten brak jednolitego i konkretnego podejścia do tematu głównego „bohatera” tej biografii silnie wpływa na jej treść.

Miłosz Cybowski

Ten okrutny XX wiek: Szczegółowo, ale bez wyraźnego celu
[Peter Longerich „Himmler. Buchalter śmierci” - recenzja]

We wstępie do swojej biografii Himmlera Peter Longerich stwierdza, że jej celem jest „przeniknięcie, na tyle, na ile to możliwe, zagadki osobowości tego człowieka oraz motywów stojących za popełnionymi przez niego potwornymi czynami”. Jednocześnie w podsumowaniu możemy przeczytać, że głównymi problemami, które go interesowały, były kwestie roli Himmlera w historii narodowego socjalizmu i jego wkład w „niemiecką katastrofę”. Ten brak jednolitego i konkretnego podejścia do tematu głównego „bohatera” tej biografii silnie wpływa na jej treść.

Peter Longerich
‹Himmler. Buchalter śmierci›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułHimmler. Buchalter śmierci
Tytuł oryginalnyHeinrich Himmler. Biographie
Data wydania15 kwietnia 2014
Autor
PrzekładSebastian Szymański, Jarosław Skowroński
Wydawca Prószyński i S-ka
SeriaOblicza zła
ISBN978-83-7839-746-5
Format960s. 165×241mm; oprawa twarda
Cena89,—
Gatunekbiograficzna / wywiad / wspomnienia, historyczna, non‑fiction
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Heinricha Himmlera (1900-1945) nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Ten niespełniony żołnierz, dowódca SS i inicjator utworzenia z tej organizacji elitarnego teutońskiego zakonu bardzo szybko wprowadził w życie swoje rasowe ideały, które doprowadziły do bezprecedensowych masowych mordów w okresie drugiej wojny światowej. Longerich w pierwszej części biografii stara się odnaleźć klucz, który pozwoliłby mu wyjaśnić taki rozwój charakteru Himmlera oraz podejmowane przez niego później decyzje. Odrzuca przy tym tezę o konflikcie między Gebhardem Himmlerem a jego synem, która (według niektórych wcześniejszych autorów) stała się podstawą do takiego, a nie innego rozwoju ideologicznego Heinricha. Relacje te, jak przekonująco dowodzi autor, stały u podstaw późniejszej działalności Heinricha Himmlera wewnątrz SS, a jego próby rozciągania swojej kontroli nad prawie każdym aspektem życia swoich podwładnych były przedłużeniem przyzwyczajeń wyniesionych z paternalistycznego środowiska rodzinnego.
Autor bardzo przekonująco i wnikliwie przedstawia nam życie Himmlera w latach 1900-1930, jego nadzieje na udział w pierwszej wojnie światowej, późniejsze studia i szukanie sobie miejsca w powojennej rzeczywistości. Dopatruje się przy tym bardzo znaczących związków między tymi wydarzeniami (jak chociażby kłopoty w kontaktach z kobietami) a późniejszą polityką lansowaną na skalę ogólnoniemiecką. Z przedstawionego obrazu wynika ni mniej ni więcej, że kiedy już Himmler doszedł do władzy i mógł znacząco wpływać na wydarzenia w Niemczech, były te wpływy dyktowane jego własnymi doświadczeniami, kompleksami, problemami rodzinnymi czy ogólną słabością charakteru. Jak ironicznie zauważa Longerich, gdyby zastosować kryteria rasowe ustalane przez Reichsfürera SS, on sam mógłby mieć poważne problemy z przyjęciem do SS.
Ciekawe jest również to, w jaki sposób Himmler – z biurokraty skoncentrowanego na mnożeniu papierkowej roboty – stał się już w latach 30. zwolennikiem całkowitego braku kontroli nad resortami, którymi dowodził. Oponował on przeciw wszelkim próbom ujęcia w karby prowadzonych przez niego działań. Nawet Göring musiał w końcu skapitulować. Wydaje się, że Himmler, który przez wielu współczesnych nie był wcale traktowany poważnie w walce o władzę, do perfekcji opanował niuanse wewnątrzpartyjnych rozgrywek i jego zakulisowy udział w Nocy Długich Noży dowiódł, że nie powinno się go ignorować.
Choć na lata 30. właśnie przypada okres budowania coraz większej potęgi Himmlera, który z kilkusetosobowego SS zdołał stworzyć wielotysięczne imperium niezależne od nikogo, to od tych wydarzeń punkt ciężkości prezentowanej biografii ulega znaczącemu przesunięciu. Co prawda Himmler nie znika z kart książki, ale kluczową rolę zaczynają odgrywać jego polityczne działania – i tak już zostaje do samego końca. W każdej biografii utrzymanie odpowiedniego balansu między prywatną a publiczną (tu bardziej polityczną) stroną aktywności opisywanej postaci to trudna kwestia. Tutaj można odnieść wrażenie, że mimo bardzo dobrego przedstawienia wielu niuansów w początkowych rozdziałach, Longerich ostatecznie uległ pokusie pisania biografii politycznej.
Nie jest to kierunek zły, szczególnie jeśli wziąć pod uwagę coraz silniejszą pozycję samego Himmlera w aparacie władzy oraz jego rosnące wpływy w bardzo różnych resortach: od szefa SS, przez kierownika niemieckiej policji i głównego organizatora obozów koncentracyjnych (służących pierwotnie za miejsce izolowania komunistów i recydywistów), aż po późniejsze, wojenne zdobycze związane z kontrolą podbitych obszarów Polski czy nadzorowaniem niemieckiego osadnictwa. Kto jak kto, ale Himmler z pewnością nie miał powodów do narzekań na brak pracy. Jednak jego osobiste relacje z innymi nazistowskimi politykami potraktowano bardzo pobieżnie, podczas gdy życie rodzinne Reichsfürera SS stanowi temat raptem kilkunastu akapitów rozrzuconych tu i tam. Longerich zwraca co prawda uwagę na zmiany w retoryce samego Himmlera, które były uzależnione od jego osobistych relacji (czyli urodzenia się dziecka jego sekretarce i kochance Hedwig Potthast), to jednak ginie w natłoku innych informacji.
Oczywiście z przedstawionych faktów wychodzi obraz Himmlera jako kogoś, kto mimo wszystko pozostał drobiazgowym urzędnikiem, którego zajmowały najdrobniejsze detale związane z wykonywanymi funkcjami. Jednocześnie, jako człowiek postrzegający siebie za prawdziwego żołnierza (choć sam pierwszą wojnę światową spędził bezpiecznie na tyłach), dążył za wszelką cenę do unikania biurokratycznych metod. Stąd jego wielka niechęć do jakiejkolwiek zewnętrznej kontroli, prowadząca ostatecznie do całkowitej niezależności prowadzonych przez niego działań i organizacji. W kilku przypadkach prowadziło to do sytuacji iście kuriozalnych, kiedy na przykład pod koniec wojny został mianowany przez Hitlera dowódcą jednego z odcinków frontu wschodniego. Jego dyletanckie podejście do prowadzenia wojny, zupełny brak zainteresowania podstawowymi kwestiami militarnymi (takimi jak rezerwy i zaopatrzenie) oraz taktyka, wedle której jedynymi możliwościami była albo ofensywa, albo zaciekła obrona, najwyraźniej chyba oddają „żołnierskość” Reichsfürera. Został on zresztą bardzo szybko odwołany z tego stanowiska.
Na szczególną uwagę z pewnością zasługuje przedstawiony w książce rozwój ideologii tego „buchaltera śmierci”. Choć sam podtytuł może sugerować, że mamy tu do czynienia z człowiekiem, który od samego początku był zwolennikiem bezwzględnych i morderczych rozwiązań, obraz wygląda na o wiele bardziej złożony. W istocie, jak dowodzi autor, Himmler był prawie zupełnie niezainteresowany problemem żydowskim, a jego antysemityzm nie znajdował ujścia w jakichkolwiek zdecydowanych antyżydowskich działaniach. Do połowy lat 30. o wiele bardziej zajmowały go kwestie pozycji Kościoła, komunizmu czy homoseksualizmu, a Żydzi, choć pojawiali się jako liderzy komunistycznej siatki szpiegowskiej czy niebezpieczni masoni, zdawali się nie stanowić osobnego problemu.
Wśród tego wszystkiego gubi się Himmler jako człowiek, pozostawiając nam jedynie obraz Himmlera jako Reichsfürera SS. Co więcej, w niektórych miejscach Longerich niebezpiecznie odchodzi od wątków biograficznych na rzecz przedstawiania nam historii SS. I nawet jeśli możemy to uznać za istotne z punktu widzenia zaangażowania samego Himmlera w rozwój i umacnianie tej organizacji, przytaczanie licznych biogramów kilkudziesięciu średnio istotnych oficerów SS, którzy zawdzięczali mu swoją karierę, wydaje mi się pozbawione celu.
Jak wspomniałem we wstępie, Longerich starał się uczynić ze swojej książki analizę osobowości i motywów Himmlera oraz zbadać jego udział w historii nazizmu. Do tego dodać należy jeszcze jedno z końcowych stwierdzeń: „Dzięki strukturalnemu połączeniu biografii i historii prezentowana książka pozwala przedstawić także pełną historię SS, a nie jej wybrane aspekty.” Niestety, o ile w pierwszych dwóch celach jeszcze „Himmler. Buchalter śmierci” się jakoś sprawdza (głównie przez wzgląd na wyraźny podział na część pierwszą, koncentrującą się na jego prywatnym życiu, i część drugą, w której znalazły się informacje prawie wyłącznie o politycznym zaangażowaniu Reichsfürera SS), to niestety nie można traktować tej książki jako historii SS.
Słowo na temat oceny: nie czuję się w żaden sposób rozczarowany samą treścią książki gdyż to by znaczyło, że nie doceniam wysiłku włożonego przez Longericha w całe drobiazgowe badanie tematu. Pod tym względem „Himmler” zasługuje na najwyższą ocenę. Mam jednak spore wątpliwości, czy autorowi w rzeczywistości udało się przekazać to, co faktycznie chciał i czy przypadkiem brak jednego głównego argumentu, który przewijałby się przez całość tego opracowania, nie zmniejsza wagi tej książki. Być może jest to czysto akademickie marudzenie, ale jak inaczej potraktować opracowanie mogące się poszczycić ponad trzema tysiącami przypisów?
koniec
21 maja 2014

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Mała Esensja: Trudne początki naszej państwowości
Marcin Mroziuk

18 IV 2024

W dziesięciu opowiadań tworzących „Piastowskie orły” autorzy nie tylko przybliżają kluczowe momenty z panowania pierwszej polskiej dynastii władców, lecz również ukazują realia codziennego życia w tamtej epoce. Co ważne, czynią to w atrakcyjny dla młodych czytelników sposób.

więcej »

Superwizja
Joanna Kapica-Curzytek

15 IV 2024

Zamieszkały w Berlinie brytyjski reportażysta podróżuje po niemieckim wybrzeżu. Jego znakomite „Duchy Bałtyku” są zapisem odkrywania, skrawek po skrawku, esencji niemieckiej duszy.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.