Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 28 września 2023

Stare wspaniałe światy: Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
Berlin w roku 1935: postępujące od momentu przejęcia władzy przez nazistów „Gleichschaltung”, czyli ujednolicenie życia społecznego i politycznego, skutecznie udaremnia wszelakie próby oporu przeciwko nowemu reżimowi. Jednak pewnemu niemieckiemu pisarzowi udaje się opublikować futurystyczną dystopię, którą po latach nazwano „zielonym «1984»”.
Jedyna nadzieja w lisiczce?
W świecie magii i techniki, gdzie walczą ze sobą ludzie, pradawni bogowie oraz ludzko-zwierzęce hybrydy, jedyną niewinną osobą wydaje się lisie dziecko, Kippa, którym opiekuje się tytułowa bohaterka. Z przypadkowo przygarniętej sieroty staje się ona coraz ważniejszą osobą, dysponującą niejasną na razie supermocą; zaczyna też wywierać coraz większy wpływ na akcję.
Krótko o książkach: Podróż i co z niej wynikło
„Śmierć jeździ audi” to historia przyjaźni dwóch ludzi. Łączy ich to, że obaj są społecznie wykluczeni: jeden z powodu niepełnosprawności, drugi – na własne życzenie. Czym zakończy się ich wspólna podróż?
Fundacja: Sez. 1. odc. 4. Testowanie granic
Niespodziewane zagrożenia często wymagają podjęcia nietypowych działań. Przekonamy się, że właśnie w taki sposób w kryzysowych sytuacjach postępują brat Dzień i Salvor Hardin.
Superpolicjanci w supermieście – po raz drugi
Neopolis jest miastem miasto, gdzie wszyscy obywatele są niezwykli – to ludzie dysponujący supermocami, roboty, przedstawiciele obcych cywilizacji, magowie, bogowie, potwory itd. Zrozumiałe więc, że policjanci pełniący służbę w tej metropolii też będą dysponować zestawem nadludzkich zdolności, a sprawy, z jakimi przyjdzie im się mierzyć, nie będą należały do zwyczajnych.
Powrót na „Discovery”
„Odyseja kosmiczna 2010” Arthura C. Clarke’a nie jest typowym sequelem (sam autor nigdy nie chciał, by tak ją postrzegano). Co nie zmienia faktu, że nie ma sensu się za nią brać bez znajomości wcześniejszej odsłony.
Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (17)
Czasami wyróżniane przez specjalistów książki nie mają żadnego większego oddźwięku w fandomie. Przyczyny są zapewne różne – tak, jak bardzo różne są tym razem przedstawione tytuły niemieckiej SF.

Książki

Magazyn CCXXIX

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Miasto, które nie istniało
Owen Matthews
Świat Szkła
B.V. Larson
Dziwna i uparta wytrwałość
Foz Meadows
Girl, Goddess, Queen
Bea Fitzgerald
Król Kruków. The Dream Thieves
Maggie Stiefvater
Panowie nas tu przesiedlili
Elin Anna Labba
Spellmaker
Charlie N. Holmberg
Wszystkie moje queerowe chwile
Eleanor Crewes

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Każde serce to wrota / Patyki i kości
Seanan McGuire
Noc noży
Ian C. Esslemont
Ślepowidzenie
Peter Watts
W cieniu błyskawic
Brian McClellan
Wicher śmierci
Steven Erikson
Dawno temu blask
Guy Gavriel Kay
Ciałko
Katarzyna Kobylarczyk
Czerwona strzała
William Brewer

więcej »

Kir Bułyczow
‹Ostatnie sto minut›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Ostatnie sto minut
Data wydania	8 września 2014
Autor	Kir Bułyczow
Wydawca	Solaris
Seria	Galaktyka Gutenberga
ISBN	978-83-7590-198-6
Format	300s.
Cena	31,99
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Bułyczow na każdą okazję
[Kir Bułyczow „Ostatnie sto minut” - recenzja]

Sebastian Chosiński

W krótkim czasie ukazały się w Polsce, nakładem Solarisu, dwa zbiory w sporej części niepublikowanych jeszcze w naszym kraju opowiadań Kira Bułyczowa (w wyborze wieloletniego współpracownika „Esensji” Pawła Laudańskiego). O „Nieziemsko pięknej szafie” już pisaliśmy, teraz nadeszła pora na nadrobienie zaległości i analizę „Ostatnich stu minut”.

Sebastian Chosiński

Bułyczow na każdą okazję
[Kir Bułyczow „Ostatnie sto minut” - recenzja]

Kir Bułyczow
‹Ostatnie sto minut›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Ostatnie sto minut
Data wydania	8 września 2014
Autor	Kir Bułyczow
Wydawca	Solaris
Seria	Galaktyka Gutenberga
ISBN	978-83-7590-198-6
Format	300s.
Cena	31,99
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Prozatorski dorobek Kira Bułyczowa jest tak bogaty, że – jeśli tylko znajdą się chętni – jeszcze przez wiele lat będzie można wydawać w naszym kraju jego nieznane dotąd nad Wisłą książki (powieści i zbiory opowiadań), choć przecież całkiem sporo od lat 70. ubiegłego wieku zdążyło się już ukazać. I nie ma tu najmniejszego znaczenia fakt, że autor nie żyje od trzynastu lat. Dowodem na to pozycje opublikowane w ostatnich miesiącach przez wydawnictwo Solaris: wczesna powieść „Ostatnia wojna” (1970), należący do cyklu „Rzeka Chronos” „Rezerwat dla naukowców” (1992) oraz wspomniane we wstępie dwa tomy zbierające krótsze teksty Rosjanina: „Nieziemsko piękna szafa” oraz „Ostatnie sto minut”. Wyboru opowiadań do obu z nich dokonał jeden z największych w naszym kraju specjalistów od radzieckiego i rosyjskiego science fiction, Paweł Laudański, autor „esensyjnego” cyklu „Wiatr ze Wschodu”. Do pierwszego z wymienionych zbiorów trafiły opowieści napisane (co jednak nie zawsze oznacza, że również wydrukowane) przez Bułyczowa w latach 1968-1994; ramy czasowe drugiego są nieco krótsze: najstarszy tekst pochodzi z 1970 („Chatka”), natomiast najmłodszy z 1992 roku („O strachu”). I jest jeszcze „Niewolnik obowiązku”, który ujrzał światło dzienne dopiero siedem lat temu (w piątym numerze czasopisma „Если”), a który znaleziony został w zakamarkach szuflady Bułyczowa.

Podobnie jak w przypadku „Nieziemsko pięknej szafy” także opowiadania zamieszczone w „Ostatnich stu minutach” prezentują kilka nurtów fantastycznonaukowego dorobku pisarza. Trafiły tu teksty, które zaliczyć możemy do hard science fiction, jak i takie, w których dominuje element obyczajowy; nie brakuje tych całkowicie poważnych, jak i humorystycznych; są wreszcie i takie, które zaliczyć można do politycznych, albowiem mają wydźwięk antytotalitarny. Zacznijmy od pierwszej grupy. Tu wybijają się przede wszystkim opowieści o doktorze Pawłyszu (znanym doskonale z „Ostatniej wojny”, „Białych skrzydeł Kopciuszka” czy „Osady”). Chronologicznie są to: „Połowa życia” (1971), „Czerwony jeleń, biały jeleń” (1973) oraz „Niewolnik obowiązku”, którego rok powstania nie został określony. Dwa pierwsze znane są już polskim czytelnikom, w 1980 roku ukazały się w antologii „Groźna planeta”. Akcja wszystkich rozgrywa się w przestrzeni kosmicznej, na obcych planetach eksplorowanych przez ziemskich kosmonautów. I tego właśnie dotyczą – kontaktów, choć nie zawsze bezpośrednich, z obcymi cywilizacjami.

Najciekawszą strukturę fabularną ma „Połowa życia”, którego akcja rozgrywa się na dwóch (a w zasadzie nawet na trzech) płaszczyznach czasowych: w Związku Radzieckim tuż po zakończeniu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej oraz w przyszłości oddalonej o kilkadziesiąt lat. To historia porwanej przez przybyszów z kosmosu Ziemianki Nadieżdy Sidorowej, która przypadkowo staje się bohaterką narodową trepangów, istot rozumnych, choć nie humanoidalnych, które podzieliły jej los i stały się więźniami na pokładzie statku zbierającego okazy z różnych planet Wszechświata. Doktor Pawłysz poznaje wydarzenia, w jakich uczestniczyła Nadia, post fatum, czytając pozostawiony przez nią pamiętnik. W opowiadaniu tym urzeka nade wszystkim humanitarne przesłanie, które czyni tekst aktualnym aż po dziś dzień. Co ciekawe, głównym bohaterem „Czerwonego jelenia, białego jelenia” nie jest Pawłysz (który występuje tu jedynie „zakadrowo”), ale kosmonauta Łunin – to on bada cywilizację pługów (małp), które uważa za dzikie istoty na bardzo niskim poziomie rozwoju. Bułyczow nie byłby jednak sobą, gdyby nie przygotował mu pewnej niespodzianki, stawiającej wszystko, co stało się wcześniej, do góry nogami.

Dlaczego „Niewolnik obowiązku” nie ujrzał światła dziennego za życia pisarza – trudno stwierdzić. Na pewno nie z powodu kiepskiej jakości. Wręcz przeciwnie! To jeden z najlepszych tekstów w całym zbiorze. Tym razem Pawłysz zostaje wysłany na planetę Chronos, aby przeprowadzić inspekcję sanitarną w stacji naukowej, którą kieruje Paweł Warnawski. Celem przebywającej tam grupy naukowców jest przeprowadzenie tak zwanego Eksperymentu Warnawskiego. Jak się jednak okazuje, nie wszystko idzie zgodnie z planem, w efekcie czego zarówno badacze, jak i sam Pawłysz zostają postawieni przed istotnym dylematem moralnym. Klasyczne sf reprezentują jeszcze dwa opowiadania: powiązana z cyklem o doktorze Pawłyszu „Chatka” (1970), znana już z antologii „Ludzie i gwiazdy” (1976), oraz „Konsekracja” (1972), która przed laty pojawiła się w zbiorze „Okno w nieskończoność” (1980). Czy warto było je przypomnieć? W pierwszym przypadku można by się zastanowić. To tekst wpisujący się w stylistykę głośnej „Osady”, poprawny, ale na pewno nie wywołujący ekscytacji. Drugi na jego tle prezentuje się ciekawiej przede wszystkim pod względem fabularnym. Istotny był też zapewne dla samego autora, który studiując w Instytucie Orientalistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, specjalizował się w historii Birmy. A opowiadanie to nawiązuje właśnie do epoki średniowiecznej w dziejach tego państwa. A przy okazji uczy tego, by nie przykładać współczesnych miar do czasów, które już dawno minęły.

Druga grupa zebranych przez Laudańskiego tekstów posiada mocno rozbudowany wątek obyczajowy, dzięki któremu Bułyczow mógł opowiedzieć, uciekając tym samym przed obostrzeniami cenzuralnymi, o niekiedy mocno irytującej codzienności Kraju Rad. „Letni ranek” (znany z wydanego w naszym kraju w połowie lat 80. zbioru „Nie drażnić czarownika!”) to w zasadzie jedynie impresja dotycząca pewnego eksperymentu naukowego; gdyby jej zabrakło, nie byłoby czego żałować. Zupełnie inaczej rzecz się ma z „Listami z laboratorium” (1978), częścią cyklu „Instytut ekspertyzy”, którą po raz pierwszy opublikowano w Polsce trzydzieści dwa lata temu. To opowiedziana w formie epistolograficznej historia badań nad zachowaniami zwierząt, które gdyby tylko udało się zgłębić ich naturę, mogłyby zostać wykorzystane dla dobra ludzkości. Bułyczow przydaje temu rys humorystyczny, wplatając jednocześnie wątek miłosny. Naukowcem jest także główny bohater „Wyboru” (1971), który na język polski przetłumaczony został natychmiast po rosyjskim pierwodruku. Gwoli ścisłości dodać należy, że różni się on diametralnie od swoich kolegów z laboratorium, także tym, że posiada niezwykłe zdolności. Swoją drogą można się zastanawiać, czy scenarzyści „Facetów w czerni” znali opowiadanie Rosjanina; wiele wskazuje na to, że jest to prawdopodobne. Z kolei w „Szumie za ścianą” (1984), który trafia do rąk polskich czytelników po raz pierwszy, obserwujemy szare życie radzieckich emerytów, które pewnego dnia zostaje rozjaśnione dzięki niezwykłemu odkryciu w mieszkaniu niejakiego Piotra Nikolina.

Na koniec zostawiliśmy trzy opowiadania o proweniencji politycznej bądź antyutopijnej. Wszystkie są tekstami premierowymi. Najstarsze z nich, tytułowe, powstało pod koniec lat 80. i w pewnym sensie uznać można je za profetyczne. Przedstawia świat chylący się ku upadkowi wskutek globalnego ocieplenia i wynikającego z tego permanentnego braku wody. Naukowcy nie mają wątpliwości, że koniec planety jest bliski. Co zamierzają w związku z tym zrobić? Przekonacie się, sięgając po książkę. Ale odpowiedź raczej nie nastroi Was optymistycznie. Jeszcze bardziej ponura i przejmująca jest puenta dwóch ostatnich opowieści. „Pora spać!” (1991) z początku tylko bowiem wygląda jak sielankowy obraz obozu dla młodzieży w stylu krymskiego Arteku; prawda jest całkiem inna i dotyka problemu ideologicznej indoktrynacji najmłodszych. Trudno uśmiechnąć się również w trakcie lektury „O strachu” (1992), choć punkt wyjścia opowiadania może wydawać się jeszcze umiarkowanie zabawny. Oto współczesny Rosjanin z prowincji na dworcu kolejowym w Moskwie spotyka zadziwiającą rodzinę. Mikowie wydają się zagubieni, najprostsza czynność zdaje się ich przerastać. Na szczęście znajduje się człowiek, który wyciąga pomocną dłoń. Problem w tym, że nie jest on tym, za kogo się podaje. A kim są oni? Wyjaśniając ich zagadkę, Bułyczow cofa się w czasie o ponad pół wieku.

Teksty najnowsze, powstałe w schyłkowym okresie bądź już po upadku Związku Radzieckiego, cechują się niejako programowym pesymizmem. Widać odzyskana wolność więcej zrodziła w Bułyczowie obaw, w którą stronę podąży młoda demokracja rosyjska, aniżeli radości z faktu zrzucenia kajdan niewoli. Mocno kontrastują one zwłaszcza z opowieściami z lat 70. i pierwszej połowy następnej dekady, które – nawet jeśli mają niekoniecznie radosne przesłanie – potrafią wywołać na twarzy czytelnika uśmiech (vide „Wybór”, „Konsekracja”, „Listy z laboratorium”, „Szum za ścianą”). A spróbujcie uśmiechnąć się choć leciutko, czytając „Ostatnie sto minut”, „Pora spać!” bądź „O strachu”. Biorąc pod uwagę, jak dużo jeszcze prozy rosyjskiego mistrza nie zostało do tej pory przetłumaczone na polski, należy mieć nadzieję, że wydawnictwo Solaris nie będzie zasypiać gruszek w popiele i że publikacja „Nieziemsko pięknej szafy” oraz „Ostatnich stu minut” to początek renesansu popularności Bułyczowa nad Wisłą. O czym świadczyłoby poniekąd późniejsze wydanie „Ostatniej wojny” i „Rezerwatu dla naukowców”.

14 lipca 2016

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

O pożytkach ze zdrowych zębów oraz powrót do Liszkowa
Wojciech Gołąbowski

24 IX 2023

Dziesiąty (jubileuszowy?) tom przygód Jakuba Wędrowycza, „Faceci w gumofilcach” Andrzeja Pilipiuka, ma lepsze i słabsze strony. Dobrze, że te lepsze zajmują więcej miejsca.

więcej »

PRL w kryminale: Polska Ludowa oczyma reportażysty
Sebastian Chosiński

22 IX 2023

„Cztery reportaże” Jerzego Edigeya to zbiór tekstów, które pierwotnie ukazały się w latach 1979-1982 w nadzwyczaj poczytnym miesięczniku Krajowej Agencji Wydawniczej „Ekspres Reporterów”. Trzy z nich – „Tajemnica Lasku Arkońskiego”, „Zbrodniczy cień przeszłości” oraz „Rzeka wódki w Wyszkowie” – to typowe opowieści kryminalne, które, gdyby tylko odpowiednio je opracować, mogłyby stać się podstawą całkiem udanych „powieści milicyjnych”.

więcej »

Mała Esensja: Zadziwiające odkrycia na wyciągnięcie ręki
Marcin Mroziuk

20 IX 2023

W „Ekspedycji Elliki Tomson” tytułowa bohaterka wprawdzie nie przemierza terenów, na których wcześniej nie stanęła ludzka stopa, ale i tak przekonamy się, że jest naprawdę dociekliwą badaczką. Lektura książki Åsy Lind może uświadomić młodym czytelnikom, że czasem warto po prostu uważniej rozejrzeć się wokół siebie.

więcej »