Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 25 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Wioletta Grzegorzewska
‹Stancje›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułStancje
Data wydania30 sierpnia 2017
Autor
Wydawca W.A.B.
SeriaArchipelagi
ISBN978-83-280-4596-5
Format192s. 135×202mm; oprawa twarda
Cena34,99
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Pomiędzy, na razie, w międzyczasie…
[Wioletta Grzegorzewska „Stancje” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
W „Stancjach” nostalgiczny nastrój przenika się z komediowym „przymrużeniem oka”. To zapis wchodzenia bohaterki w dorosłość i w nowe środowisko.

Joanna Kapica-Curzytek

Pomiędzy, na razie, w międzyczasie…
[Wioletta Grzegorzewska „Stancje” - recenzja]

W „Stancjach” nostalgiczny nastrój przenika się z komediowym „przymrużeniem oka”. To zapis wchodzenia bohaterki w dorosłość i w nowe środowisko.

Wioletta Grzegorzewska
‹Stancje›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułStancje
Data wydania30 sierpnia 2017
Autor
Wydawca W.A.B.
SeriaArchipelagi
ISBN978-83-280-4596-5
Format192s. 135×202mm; oprawa twarda
Cena34,99
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Poprzednia książka Wioletty Grzegorzewskiej „Guguły” ukazała się w 2014 roku, a przetłumaczona na angielski (pod tytułem „Swallowing Mercury”) – znalazła się w tym roku na liście nominowanych do prestiżowej nagrody International Man Booker Prize. Wioletta Grzegorzewska ma także na swoim koncie publikację tomów poezji (także dwujęzycznych, polsko-angielskich).
„Stancje” można uznać za luźną kontynuację „Guguł”, gdzie główna bohaterka, a zarazem narratorka dorasta, przyglądając się swojemu otoczeniu. Widziany jej oczami obraz polskiej prowincji jest sugestywny, dziewczyna, głęboko zrośnięta z otaczającą społecznością, czuje się także integralną częścią świata przyrody. Z kolei w „Stancjach” – bohaterka przekracza próg dorosłości: ze swojej małej ojczyzny wyjeżdża na studia do Częstochowy. To dla niej nowe i obce środowisko, w które wchodzi – ale nie wrasta w nie.
Poczucie wyobcowania potęguje fakt, że dziewczyna nie otrzymała miejsca w akademiku, bo według uczelnianego regulaminu – mieszka „za blisko”. O znalezienie stałego miejsca na czas studiów musi więc zadbać samodzielnie. Lata 90. XX wieku to jeszcze nie czasy, gdy studenci mogą przebierać w ofertach wynajmu mieszkań czy pokoi. Na początku schronieniem młodej studentki staje się częstochowski hotelik Wega. Miejsce dalekie od ideału: pokój jest nieogrzewany, a inni lokatorzy nie dają spać. Mieszkają tutaj przede wszystkim przybysze zza wschodniej granicy, parający się handlem na bazarach (kto ich jeszcze u nas pamięta?) Autorka bardzo dobrze i z komediowym akcentem odmalowuje tutaj postacie, które łączy poczucie tymczasowości, brak przynależności do swojego miejsca. Każdy jest tutaj „na razie”, przejazdem, w drodze do innego miejsca, do lepszej szansy, szczęśliwszych okoliczności.
Później przychodzi czas na Dom Zgromadzenia Serca Jezusowego, w którym zatrzymują się przybywający na Jasną Górę pielgrzymi. To także okazja dla młodej dziewczyny, by przyjrzeć się zamieszkującym tam siostrom. To także tymczasowa stancja: zakonnice egzystują w jedynym w swoim rodzaju zawieszeniu „między ziemią a niebem”. Narratorka porusza się po labiryncie wspomnień, zasłyszanych od innych. W teraźniejszość wcina się tu także brutalnie i niespodziewanie wojenna przeszłość Częstochowy. I u sióstr dziewczyna nie zagości na stałe, po jakimś czasie wprowadza się do wynajętej kawalerki.
Kolejny przeskok, tym razem z lokalności w globalność: studentka rozpoczyna pracę w restauracji MacDonalda. To też utwierdzenie się w tymczasowości, zajęcie „na razie”, na przetrwanie, zanim nie znajdzie się czegoś lepszego. Fastfoodowa restauracja to ikoniczny wręcz symbol; zwiastun płynności i nietrwałości, ale już – nowoczesnej.
„Stancje” można odczytać jako literacki zapis ostatniego etapu „prześnionej rewolucji”, opisanej przez filozofa Andrzeja Ledera w książce pod tym samym tytułem. Po roku 1989 dokonało się swoiste dopełnienie dokonujących się od dziesięcioleci przemian, historycznego procesu odchodzenia od mentalności określonej przez wieś do tej zdeterminowanej przez miasto i miejski sposób życia. Nastąpiły między innymi zmiany w przestrzeni symbolicznej. Pojawił się w niej pewien rodzaj człowieka niedostrzeganego, o którym pisał John Adams: „Czuje się niewidoczny dla innych i sam błądzi po omacku. Ludzie go nie dostrzegają. Tuła się i błąka niezauważony. W tłumie, w kościele, na rynku […] otacza go tak głęboką ciemność, jakby znalazł się na strychu albo w piwnicy. Nie żeby spotykał się z dezaprobatą, osądem czy naganą, jest tylko niedostrzegany”.
Taka właśnie jest bohaterka „Stancji”, skupiona na obserwowaniu innych, sama – dla nich niewidoczna, błąkająca się wśród ich spraw i przeżyć. O sobie pisze tak niewiele, że wydaje się nawet pozbawiona właściwości, cech indywidualnych. Studia i wszystko, co z nimi związane – są na marginesie jej opowieści. Nawet jej romans (z panem Kamilem) nie jest tu centralnym wydarzeniem, choć tak intensywnie rewolucjonizuje jej ciało i emocje. Ale to dla młodej studentki kolejna „stancja”, kolejny etap życia, nic stałego.
Odnoszę mimo wszystko wrażenie, że brakuje w „Stancjach” mocnego motywu przewodniego. Tej książki, choć składają się na nią stosunkowo krótkie obrazy, przebłyski, impresje – nie da się uznać ani za zbiór opowiadań, ani też za spójną, konsekwentną opowieść, jakiej moglibyśmy się spodziewać po zwartym utworze prozatorskim. W dodatku narratorka jest tak „przezroczysta”, że aż nijaka. Rozmytej formy nie ratuje ani lekki surrealistyczny rys jej narracji, ani też zwrot w stronę poetyckiego języka (który jest najmocniejszą stroną autorki).
„Stancje” warto jednak przeczytać – bo zawierają w sobie bogactwo literackich skojarzeń, są do pewnego stopnia zapisem przeżyć pokolenia, utrwalając indywidualne doświadczenie bycia w drodze ze wsi do miasta, pomiędzy dzieciństwem a dorosłością, na razie (zanim nie ukończy się studiów), w międzyczasie (ważnych życiowych wydarzeń). Jak to na stancji.
koniec
23 października 2017

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Między przypadkiem a przeznaczeniem
— Joanna Kapica-Curzytek

Gdy człowiekiem gardzi człowiek
— Joanna Kapica-Curzytek

Esensja czyta: Wrzesień 2017
— Dominika Cirocka, Dawid Kantor, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek, Marcin Mroziuk, Beatrycze Nowicka

Tegoż autora

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Smuga cienia
— Joanna Kapica-Curzytek

Bieg codziennego, zwykłego życia
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.