Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 25 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Michał Jędryka
‹Ołowiane dzieci›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułOłowiane dzieci
Data wydania20 maja 2020
Autor
Wydawca Wydawnictwo Krytyki Politycznej
SeriaNie-fikcja
ISBN978-83-66586-05-5
Format248s. 135×210mm
Cena39,90
Gatuneknon‑fiction, podróżnicza / reportaż
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

„I po ch… pani robiła te badania?!”
[Michał Jędryka „Ołowiane dzieci” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Chociaż książka ta jest owocem bólu fizycznego (w znaczeniu dosłownym, bo wywołanego nieuleczalną chorobą autora) i cierpienia psychicznego (wywołanego utratą pracy z powodu wspomnianej dolegliwości), zaskakuje lekkim tonem i nostalgicznym optymizmem. Niech nas to jednak nie zmyli. „Ołowiane dzieci” (z podtytułem „Zapomniana epidemia”) opowiadają o tysiącach mieszkańców katowickiej dzielnicy Szopienice, którzy przez pokolenia zmagali się z ołowicą – chorobą wyjątkowo podstępną i bezlitosną.

Sebastian Chosiński

„I po ch… pani robiła te badania?!”
[Michał Jędryka „Ołowiane dzieci” - recenzja]

Chociaż książka ta jest owocem bólu fizycznego (w znaczeniu dosłownym, bo wywołanego nieuleczalną chorobą autora) i cierpienia psychicznego (wywołanego utratą pracy z powodu wspomnianej dolegliwości), zaskakuje lekkim tonem i nostalgicznym optymizmem. Niech nas to jednak nie zmyli. „Ołowiane dzieci” (z podtytułem „Zapomniana epidemia”) opowiadają o tysiącach mieszkańców katowickiej dzielnicy Szopienice, którzy przez pokolenia zmagali się z ołowicą – chorobą wyjątkowo podstępną i bezlitosną.

Michał Jędryka
‹Ołowiane dzieci›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułOłowiane dzieci
Data wydania20 maja 2020
Autor
Wydawca Wydawnictwo Krytyki Politycznej
SeriaNie-fikcja
ISBN978-83-66586-05-5
Format248s. 135×210mm
Cena39,90
Gatuneknon‑fiction, podróżnicza / reportaż
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Zacznę od wyjaśnienia wulgarnego tytułu recenzji. To dosłowny cytat z książki Michała Jędryki. Tak miał się zwrócić do lekarki z przychodni w Dąbrówce Małej (to pozostałość po gminie wiejskiej, jaka na początku lat 50. ubiegłego wieku włączona została do Szopienic, które z kolei pod koniec tej samej dekady stały się częścią Katowic) przedstawiciel związków zawodowych w ówczesnej – dzisiaj już nieistniejącej – Hucie Metali Nieżelaznych. Ona to doktor pediatra Jolanta Wadowska-Król, on to towarzysz Romuald Mycka, huta – to w czasach Polski Ludowej, a zwłaszcza w epoce gierkowskiej, największy w kraju producent wyrobów walcowanych z miedzi i mosiądzu, dostarczycielka dewiz, ale także… Wielka Trucicielka, odpowiedzialna za epidemię ołowicy wśród tysięcy dzieci mieszkających w jej najbliższym otoczeniu. Epidemii, którą odkryła i starała się z nią walczyć Wadowska-Król, nie bez powodu przez wielu nazywana Królową. Znienawidzona przez partyjnych działaczy i szefostwo zakładu. Pełna wypowiedź towarzysza Mycki brzmieć miała tak: „I po chuj pani robiła te badania?! Tylko teraz kłopot jest. My mamy kłopot i z panią mamy kłopot”.
Autor „Ołowianych dzieci” – rocznik 1962 – był jednym z tych, których życie upływało w cieniu założonej jeszcze w pierwszej połowie XIX wieku przez Niemców huty. Tam pracowali jego matka, dziadek, ciotki. Tam prawdopodobnie miała początek jego choroba – przewlekła, nieuleczalna i postępująca (jak przedstawił to Michał Jędryka w wywiadzie udzielonym Arkadiuszowi Gruszczyńskiemu z portalu Gazeta.pl). Choroba, która sprawiła, że stracił pracę w korporacji. Mając dużo wolnego czasu, wrócił do miejsc swego dzieciństwa, zaczął zastanawiać się nad tymi dziwnymi i długo niewyjaśnionymi wydarzeniami z połowy lat 70. ubiegłego wieku. Wreszcie – po rozmowach z wieloma ludźmi ze swojej przeszłości – zdecydował się napisać książkę. Taka była geneza „Ołowianych dzieci”, nostalgicznej, ale niezwykle bolesnej opowieści o czasach władzy robotniczo-chłopskiej, która najmniej chyba troszczyła się właśnie o robotników i ich dzieci. Najpierw przez długie lata pozwalała ich – i dorosłych, i nieletnich – śmiertelnie truć, a potem starała się zamieść pod dywan niekorzystne dla siebie fakty.
Jędryka snuje swoją opowieść dwutorowo. Historię tak zwanych szopienickich „ołowików” (jak potocznie nazywano chore dzieci) poznajemy przez pryzmat dwóch, przez cały czas wzajemnie przenikających się narracji. Tej widzianej oczyma dziecka, ucznia szóstej klasy szkoły podstawowej, oraz dorosłego – pisarza, który po ponad czterdziestu latach na podstawie własnych wspomnień, relacji, artykułów prasowych sprzed dekad stara się zrekonstruować tamte dramatyczne wydarzenia. Książka ma tym samym dwóch głównych bohaterów: trzynastoletniego „Głowę” (tak osiedlowi koledzy przezywali Michała) oraz doktor Wadowską-Król – gorolkę, czyli w oczach Ślązaków osobę pochodzącą spoza Górnego Śląska (na przykład z nieodległego od Szopienic zagłębiowskiego Sosnowca). Choć istotne role odgrywają w niej również inne historyczne postaci, jak na przykład zmarła w 2016 roku profesor Bożena Hager-Małecka, kierowniczka katedry z kliniki pediatrycznej w Zabrzu, „Wielki Jorg”, czyli były powstaniec, a w czasach komunistycznych legendarny wojewoda śląski – generał Jerzy Ziętek, nazywany złośliwie „Paluszkiem” pierwszy sekretarz PZPR w Katowicach Zdzisław Grudzień (zaprzysięgły wróg Ziętka), wreszcie – choć jedynie epizodycznie – sam Edward Gierek.
Pisząc o heroicznych działaniach doktor Wadowskiej-Król i ryzykującej swoją akademicką karierę profesor Hager-Małeckiej, Jędryka przedstawia też kawałek komunistycznej historii Górnego Śląska. Przygląda się panującej wśród rządzących najbardziej uprzemysłowioną dzielnicą kraju beztrosce i dezynwolturze, które miały swoje źródło w dążeniu do wyrabiania norm gospodarczych. Za wszelką cenę, nawet kosztem zdrowia i życia ludzi. Choć wszyscy wiedzieli, że nocami szopienicka huta zdejmuje z kominów ograniczające zanieczyszczenia filtry i tym samym emituje do atmosfery truciznę, nikt z możnych nie interweniował. Bo liczyła się tylko produkcja! O wykryciu epidemii ołowicy wśród dzieci, co jasno wynika z książki Michała Jędryki, zdecydowały w równym stopniu przypadek, co upór lekarki z dzielnicowej przychodni pediatrycznej. Tak naprawdę to ona – wraz ze swoją podwładną, pielęgniarką Wiesławą Wilczek – poruszyły lawinę. Którą władza starała się za wszelką cenę powstrzymać: przekupując i zastraszając, inwigilując i utrudniając pracę naukową (Wadowskiej-Król uniemożliwiono obronę doktoratu w Śląskiej Akademii Medycznej, wciągając w całą sprawę, skazanego zresztą później za korupcję, rektora uczelni Józefa Jana Jonka).
Na drugiej płaszczyźnie, będący także malarzem, Jędryka niezwykle barwnie, choć – jak sam się do tego przyznaje – nie zawsze zgodnie z faktami, odmalowuje swoją wczesną młodość. Przypada ona na czasy, gdy polska reprezentacja w piłce nożnej odnosiła największe sukcesy. Gdy słuchający rocka nastolatkowie (już nie Czerwonych Gitar czy Trubadurów, lecz T. Rex, Deep Purple i Pink Floyd), choć byli za to ganieni w szkole, ryzykowali, zapuszczając długie włosy. Gdy prawdziwym postrachem osiedla był leniwy ormowiec, a opowieści o „czarnej wołdze” sprawiały, że na widok takiego właśnie samochodu na ulicy każdemu dziecku cierpła skórka. Dla Jędryki to również czas pierwszego poważniejszego zauroczenia i pierwszej wielkiej traumy, związanej z tajemniczym znikaniem szkolnych koleżanek i kolegów. Tak rozpowszechnionym, że przygotowując się do rozpoczęcia nowego roku szkolnego, dyrekcja zdecydowała się z dwóch klas szóstych utworzyć jedną. To właśnie wtedy kilkunastoletni Michał zadał sobie pytanie: „Co stało się z moimi rówieśnikami?” – i rozpoczął śledztwo, które dane mu było zakończyć ponad czterdzieści lat później. Bez satysfakcji.
koniec
10 sierpnia 2020

Komentarze

10 VIII 2020   16:52:53

Teraz czytam akurat publikacje o ołowiu:

"In developing countries like Pakistan Pb paints, Pb water pipes, Pb acid batteries, Pb containing eye cosmetics, Pb food cans, Pb in petroleum as anti-knocking agent and Pb oaring and mining are constant sources of Pb intoxication in general population"
Hadi, A Mini Review on Lead (Pb) Toxicity in Plants, 2015

Nie sądziłam, że gdzieś jeszcze używa się ołowianych rur do wody, kosmetyków oraz puszek... A tu proszę.

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Czas zatrzymuje się dla jazzmanów
— Sebastian Chosiński

Płynąć na chmurach
— Sebastian Chosiński

Ptaki wśród chmur
— Sebastian Chosiński

„Czemu mi smutno i czemu najsmutniej…”
— Sebastian Chosiński

Pieśni wędrujące, przydrożne i roztańczone
— Sebastian Chosiński

W kosmosie też znają jazz i hip hop
— Sebastian Chosiński

Od Bacha do Hindemitha
— Sebastian Chosiński

Z widokiem na Manhattan
— Sebastian Chosiński

Duńczyk, który gra po amerykańsku
— Sebastian Chosiński

Awangardowa siła kobiet
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.