Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 20 kwietnia 2024

Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Dusza Miecza
Julie Kagawa
Szepty ciemności
Andrzej Pupin
Moc obietnic
Piotr Borlik
Duże dziewczyny nie płaczą
Annette Chavez Macias
Fabryka szpiegów
Piotr Gajdziński
Furia i inne opowiadania
Silvina Ocampo
I zadrżała noc
Nadia Terranova
Wyspy na Golfsztromie
Ernest Hemingway

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Mrok tej nocy
Ann Cleeves
Imperium zniszczenia
Alex J. Kay
Jęk zamykanych bram
Wojciech Wójcik
Ludzie bez dusz
Danuta Psuty
Pomruki Burzy
Robert Jordan, Brandon Sanderson
Powtórka
Ken Grimwood
Tajemnica dinozaura
Martin Widmark
Kłamca 5. Zbiorowa tricksteria
Jakub Ćwiek

więcej »

Zygmunt Zeydler-Zborowski
‹Bardzo dobry fachowiec›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Bardzo dobry fachowiec
Data wydania	1976
Autor	Zygmunt Zeydler-Zborowski
Wydawca	KAW
Cykl	Stefan Downar
Format	220 str.
Gatunek	kryminał / sensacja / thriller
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

PRL w kryminale: Perypetie killera za „żelazną kurtyną”
[Zygmunt Zeydler-Zborowski „Bardzo dobry fachowiec” - recenzja]

Sebastian Chosiński

To wydaje się wręcz nieprawdopodobne, że tak popularny pisarz, jak Zygmunt Zeydler-Zborowski, autor kilkudziesięciu powieści i mikropowieści kryminalnych, doczekał się w czasach Polski Ludowej jedynie dwóch inscenizacji teatralnych (w Teatrze Telewizji) oraz jednej ekranizacji filmowej. To szczęście spotkało wydaną w 1976 roku książkę „Bardzo dobry fachowiec”. Krzysztof Szmagier przerobił ją na „Przerwany urlop” – i uczynił z niej ostatni odcinek serialu „07 zgłoś się”.

Sebastian Chosiński

PRL w kryminale: Perypetie killera za „żelazną kurtyną”
[Zygmunt Zeydler-Zborowski „Bardzo dobry fachowiec” - recenzja]

Zygmunt Zeydler-Zborowski
‹Bardzo dobry fachowiec›

EKSTRAKT:	70%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Bardzo dobry fachowiec
Data wydania	1976
Autor	Zygmunt Zeydler-Zborowski
Wydawca	KAW
Cykl	Stefan Downar
Format	220 str.
Gatunek	kryminał / sensacja / thriller
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Trzeba przyznać, że znacznie więcej szczęścia miał Zygmunt Zeydler-Zborowski do radia. Był autorem co najmniej kilkunastu słuchowisk, w tym jednego z – wówczas jeszcze kapitanem – Stefanem Downarem w roli głównej (chodzi o „Paczkę «Waweli»” w reżyserii Juliusza Owidzkiego z 1965 roku, w którym w postać słynnego funkcjonariusza Komendy Głównej Milicji Obywatelskiej wcielił się Stanisław Zaczyk). Trzy lata później, 14 marca 1968 roku, Teatr Telewizji przedstawił wyreżyserowane przez Czesława Szpakowicza przedstawienie „Kto zabił śmierć”, o którym jednak niewiele wiadomo. Inna sprawa, że jego premiera miała miejsce w wyjątkowo nieszczęśliwym momencie – zaledwie kilka dni wcześniej rozpoczął się bunt studentów warszawskich, który potem rozlał się na inne ośrodki akademickie w kraju, co zapoczątkowało tak zwane „wydarzenia marcowe”. Kto wtedy, gdy na ulicach dochodziło do zamieszek, miał głowę, by skupiać uwagę na kryminale. Dużo bardziej znany jest drugi spektakl, autorstwa Marka Nowakowskiego, zaprezentowany po raz pierwszy 31 października 1974 roku w ramach czwartkowego Teatru Sensacji „Kobra”. Była to – oparta na udanej powieści „Gość z Londynu” – „Śmierć w samochodzie”, w której majorowi Downarowi twarzy użyczył Janusz Zakrzeński.

A potem nastąpiła trzynastoletnia cisza…

…po której Krzysztof Szmagier – pomysłodawca i reżyser niemal wszystkich (poza dwoma) części kultowego serialu milicyjnego „07 zgłoś się” (1976-1987) – postanowił w jednym z odcinków wykorzystać jako podstawę scenariusza powieść Zeydlera-Zborowskiego. Sięgnął po „Bardzo dobrego fachowca”, który tym samym po licznych przeróbkach dokonanych przez samego reżysera przepoczwarzył się w „Przerwany urlop” (1987). Niestety, przy okazji zniknął major Downar, który musiał ustąpić miejsca głównemu bohaterowi filmowego cyklu, to jest porucznikowi Sławomirowi Borewiczowi. Choć w niektórych opracowaniach można znaleźć informację, że książka ta została opublikowana – przez Krajową Agencję Wydawniczą – w 1977 roku, przeczy temu „stopka”, gdzie jak byk widnieje data roczna 1976. I przy okazji niebotyczny nakład: 100 tysięcy egzemplarzy (w tamtym czasie typowy dla Zeydlera-Zborowskiego). W efekcie wychodzi na to, że „Bardzo dobrego fachowca” powinniśmy dorzucić do – już i tak całkiem licznego – zestawu kryminałów milicyjnych warszawskiego pisarza, które swoje pierwsze wydanie miały równo czterdzieści pięć lat temu (a są to jeszcze: „Kardynalny błąd”, „Inspektor ze Scotland Yardu”, „Krzyżówka z «Przekroju»” oraz „Dwie lewe nogi”).

„Bardzo dobry fachowiec” to kolejna książka tego autora, w której pojawia się wątek włoski (wcześniej były między innymi „Detektyw z Mediolanu”, „Sekret Julii” oraz „Alicja nr 3”). Co nie powinno dziwić, albowiem – o tym była już parokrotnie mowa – Zeydler-Zborowski na przełomie lat 40. i 50. ubiegłego wieku przebywał na placówce w Italii. I widać tak bardzo zakochał się w tym kraju, że często później do niego wracał, także na kartach powieści. Tym razem jednak wykorzystał Włochy tylko po to, aby zawiązać intrygę, ponieważ większość akcji rozgrywa się mimo wszystko w komunistycznej Polsce. A zaczyna się tak… Eddie Rolson (w filmie Szmagier zmienił mu imię na niemieckiego Kurta i „przylepił” twarz Marcina Trońskiego) – syn Sycylijki i Irlandczyka, ale mający obywatelstwo amerykańskie – jest od lat płatnym zabójcą. Drogim, lecz za to gwarantującym w stu procentach wykonanie powierzonego mu zadania. Zostaje wezwany do Włoch przez niejakiego Marsano – jak można się domyślać, gangstera, któremu zamarzyła się kariera polityczna. Ma bowiem zamiar startować w najbliższych wyborach parlamentarnych. Jest tylko jedno „ale”.

Nikt nie może dowiedzieć się o jego przestępczej działalności. Tymczasem parę miesięcy temu z tajnymi i kompromitującymi go materiałami zniknął jego dotychczasowy sekretarz, Polak Henryk Moderski. Od tamtej pory szantażuje Marsano, domagając się comiesięcznych wysokich wpłat na konto w Szwajcarii. Włoch na razie płaci, lecz nie ma wcale pewności, że kiedyś materiały te gdzieś nie wypłyną i go nie pogrążą. Zleca więc Rolsonowi odnalezienie Moderskiego, wyeliminowanie go z gry i – to nade wszystko! – odzyskanie skradzionych dokumentów (oryginałów i ewentualnych kopii). Za sowitą opłatę Eddie zgadza się ruszyć tropem niesfornego Polaka. Wychodzi przy tym z założenia, że Moderski, świadomy tego, że jego były szef ma rozległe znajomości w Europie Zachodniej i za Oceanem, będzie szukał schronienia za „żelazną kurtyną”, czyli w swej komunistycznej ojczyźnie. Marsano nie wie jednak, że wśród swoich pracowników ma szpicla, pracującego dla bandyckiej konkurencji. Kiedy obcy mafiosi dowiadują się o jego kłopotach, również pragną położyć rękę na tajemniczych materiałach. Wysyłają więc za Rolsonem swojego człowieka – piękną (wiadomo, to w końcu Zeydler-Zborowski!) i bezwzględną Ninę Gobetti (w „Przerwanym urlopie” była to grana przez Barbarę Brylską Zofia Gambetti), córkę Polaka i Neapolitańczyka, która ma tę przewagę nad Eddiem, że zna język i obyczaje. A to daje jej przewagę nie bez znaczenia.

Rolson, zamieszkujący w hotelu „Forum” (niedawno zresztą oddanym do użytku), szybko przekonuje się, że wykonanie tak skomplikowanej misji w kraju rządzonym przez komunistów wręcz graniczy z cudem. To, co na Zachodzie jest najzupełniej naturalne – jak chociażby proste złapanie taksówki na ulicy czy kupno jakiegoś towaru – w Polsce Ludowej przychodzi ze znacznie większym trudem. Szybko zdaje więc sobie sprawę z tego, że nie znając polskiego, nie ruszy naprzód. Co oznacza, że potrzebuje pomocnika, który – mówiąc po wojskowemu – zna teren. A to z kolei wiąże się z potencjalnymi kłopotami. I tak właśnie się staje – tropiąc krewnych Moderskiego i jego samego, Eddie wpada w ogromne tarapaty. W każdym razie jego działania i ich niepożądane, również przez samego Rolsona, skutki przykuwają uwagę milicji – tym samym major Stefan Downar i jego stary kompan porucznik Stanisław Olszewski (ba! po wielu latach w epizodzie pojawia się nawet doktor Ziemba, sądowy patolog) mogą zacząć śledztwo. Stąd już tylko krok do katastrofy! Oczywiście droga do szczęśliwego dla funkcjonariuszy MO finału dochodzenia jest długa i wyboista. Giną na niej ludzie, a niebagatelną rolę odgrywają również przypadek i… miłość. W tę ostatnią trochę trudno uwierzyć. Cóż, Zygmunt Zeydler-Zborowski na pewno nie był mistrzem prozy melodramatycznej.

Mimo pewnych płycizn fabularnych, nie można odebrać pisarzowi niezaprzeczalnych zasług. „Bardzo dobry fachowiec” to napisany z werwą kryminał, w którym sporo się dzieje. Akcja przenosi się z Warszawy (i okolic) na Wybrzeże, to znów na Podhale. Mamy kradzieże, włamania, szantaż oraz – obowiązkowe w takiej literaturze – zabójstwa. A do tego ciekawie przedstawione perypetie zawodowego zabójcy w – chciałoby się rzec, nawiązując do głośnej komedii Lwa Kuleszowa o Amerykaninie mister Weście (z 1924 roku) – „kraju bolszewików”. Ten wątek sprawia, że w książce gości nawet lekka ironia. Na szczęście Zeydler-Zborowski nie przesadza z treściami humorystycznymi i dzięki temu jego kryminał nie zamienia się we własną parodię. Czego, niestety, nie można powiedzieć o jego telewizyjnej ekranizacji. Porównując oba dzieła, nie ma wątpliwości, że po latach „Bardzo dobry fachowiec” broni się lepiej niż „Przerwany urlop”. Mimo że Szmagier, zmieniając zakończenie, postanowił dodać całej historii dramatyzmu. Zeydler-Zborowski był bardziej stonowany i zwieńczył powieść nutą optymistyczną.

22 stycznia 2021

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Mała Esensja: Trudne początki naszej państwowości
Marcin Mroziuk

18 IV 2024

W dziesięciu opowiadań tworzących „Piastowskie orły” autorzy nie tylko przybliżają kluczowe momenty z panowania pierwszej polskiej dynastii władców, lecz również ukazują realia codziennego życia w tamtej epoce. Co ważne, czynią to w atrakcyjny dla młodych czytelników sposób.

więcej »

Superwizja
Joanna Kapica-Curzytek

15 IV 2024

Zamieszkały w Berlinie brytyjski reportażysta podróżuje po niemieckim wybrzeżu. Jego znakomite „Duchy Bałtyku” są zapisem odkrywania, skrawek po skrawku, esencji niemieckiej duszy.

więcej »