Rany... nie ludzie żyli "znacznie krócej", tylko niższa była średnia długość życia, z powodu wysokiej śmiertelności niemowląt i małych dzieci. Wystarczy zresztą sprawdzić, jak długo żyli ludzie przed wojną we wsiach wschodniej Polski, gdzie tryb życia (praca, pożywienie, dostępność leczenia) niczym się nie różnił od średniowiecznego*. Wprawdzie 65-latek nieraz był zreumatyzowanym i przygarbionym wrakiem człowieka, ale jeśli nie umarł z głodu, spokojnie mógł żyć 70-80 lat.
*No, może tym, że we wczesnym średniowieczu chłopi bywali lepiej odżywieni niż w latach 20. XX wieku...

Achika
Co nie zmienia faktu, że w większości przypadków zdrowie sypało im się szybciej - wszak medycyna była na takim poziomie, że chyba lepiej, jakby jej w ogóle nie było. Owszem, zdarzał się człowiek o organizmie konia, ale to była rzecz raczej rzadka, wśród siedmiu pierwszych pokoleń Piastów chyba tylko jeden zbliżył się do osiemdziesiątki - Mieszko Stary (przydomek nie jest od wieku, lecz dla odróżnienia Mieszka od jego syna-imiennika zwano ich Starym i Młodszym). Mieszko Stary brał czynny udział w bitwie pod Mozgawą mając ok. 73 lata. Ale, co też jest symptomatyczne, z pięciu synów tylko jeden - najmłodszy przeżył Mieszka Starego.

Co oczywiście nie oznacza, że starzeli się szybciej - jeśli zdarzył się taki "koń", którego omijały choroby i przypadki losowe (np. śmierć na wojnie) to miał pewnie taką samą szansę jak współczesny człowiek, żeby dożyć np. setki.

Ale to musiał być koń, a wcale ta średnia nie wynika wyłącznie z "wysokiej śmiertelności niemowląt i małych dzieci". Piastowie, elita - ludzie dobrze odżywieni, nie styrani robotą:

Bolesław Chrobry - zmarł mając 58 lat.
Bezprym - ok. 47.
Mieszko II - 44.
Otton s. Chrobrego - 33.
Kazimierz Odnowiciel - 42.
Bolesław Szczodry - ok. 40.
Władysław Herman - ok. 60.
Mieszko s. Odnowiciela - 20.
Mieszko s. Szczodrego - 20.
Zbigniew - ok. 40.
Bolesław Krzywousty - 52.

Synowie Krzywoustego:
Władysław Wygnaniec - 54.
Leszek - 16.
Bolesław Kędzierzawy - ok. 51.
Mieszko Stary - ok. 80.
Henryk Sandomierski - ok. 36.
Kazimierz Sprawiedliwy - 56.

Średnia życia - wszak bez uwzględnienia zmarłych w dzieciństwie - 44,06 roku.

Odjąć poległych na wojnach i zamordowanych w zamachach, średnia: 48,55.

Ciekawe.

Tu właściwie wypada mi wyjaśnić, że głównej bohaterce doskwierają głównie kontuzje, jakich nabawiła się, walcząc z potworami zagrażającymi wiosce (kontuzje potrafią się paprać, to fakt - matki znajoma przeszła już kilkanaście operacji kolana, po tym, jak wjechał w nią rowerzysta w parku, a przecież w Wilczej Dolinie chirurgów nie uświadczysz).

Istnieje także druga przyczyna jej nienajlepszego samopoczucia, ale to byłby zbyt duży spojler.

Natomiast bardziej mi nawet chodziło o sposób przedstawienia tej postaci, że ona czuje się stara i sterana. Oczywiście to decyzja autorki - subiektywnie pisząc - Venda pełna werwy bardziej mi się podobała.