Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 26 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Richard Powers
‹Listowieść›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułListowieść
Tytuł oryginalnyThe Overstory
Data wydania5 maja 2021
Autor
PrzekładMichał Kłobukowski
Wydawca W.A.B.
ISBN978-83-280-7538-2
Format624s. 150×225mm; oprawa twarda
Cena59,99
Gatunekmainstream
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Nikt nie dostrzega drzew
[Richard Powers „Listowieść” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
W czasach, gdy tak wiele mówi się o kryzysie klimatycznym, nie można przejść obojętnie obok „Listowieści” Richarda Powersa, budzącej świadomość ekologiczną i przynoszącej refleksję o miejscu człowieka w przyrodzie.

Joanna Kapica-Curzytek

Nikt nie dostrzega drzew
[Richard Powers „Listowieść” - recenzja]

W czasach, gdy tak wiele mówi się o kryzysie klimatycznym, nie można przejść obojętnie obok „Listowieści” Richarda Powersa, budzącej świadomość ekologiczną i przynoszącej refleksję o miejscu człowieka w przyrodzie.

Richard Powers
‹Listowieść›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułListowieść
Tytuł oryginalnyThe Overstory
Data wydania5 maja 2021
Autor
PrzekładMichał Kłobukowski
Wydawca W.A.B.
ISBN978-83-280-7538-2
Format624s. 150×225mm; oprawa twarda
Cena59,99
Gatunekmainstream
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Jest to powieść ze wszech miar zasługująca na uwagę. Również dlatego, że jej autor Richard Powers otrzymał za nią Nagrodę Pulitzera w 2019 roku. Rok wcześniej książka ta znalazła się także w ścisłym finale nagrody Bookera. Co ciekawe, nie jest to pisarz u nas zupełnie nieznany. W 2014 ukazało się u nas (nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN) polskie tłumaczenie „Orfeusza”, powieści zgłębiającej między innymi fenomen muzyki.
Czy to przedstawiciele gatunku ludzkiego są właścicielami planety, czy też może raczej są jej własnością? To pytanie dobitnie wybrzmiewa w całej powieści, kierując naszą uwagę na zagadnienia, które obecnie nabierają coraz większego znaczenia. Są to kwestie dotyczące miejsca człowieka w przyrodzie i przyszłości naszej planety w obliczu coraz bardziej dramatycznego kryzysu klimatycznego. Mówi się już o nim nawet nie coraz częściej, ale wręcz stale, przy okazji dyskusji o wielu problemach społecznych, politycznych czy ekonomicznych.
Motyw więzi człowieka z przyrodą ma w literaturze amerykańskiej piękne tradycje. W połowie XIX wieku Henry David Thoreau opublikował tom kilkunastu esejów pod tytułem „Walden”. Ta na pół autobiograficzna relacja z życia na łonie natury przesycona jest krytyką zachodniej cywilizacji, obojętnej wobec niszczenia środowiska naturalnego i nastawionej na bezrefleksyjny konsumpcjonizm. Autor uważany jest za prekursora ekologicznego stylu życia, a wiele poruszanych przez niego problemów nie straciło (od prawie dwustu lat!) na aktualności.
Jestem przekonana, że wydawca trafnie nadaje „Listowieści” miano eposu „o drzewach i ludziach, którzy je rozumieją”. Takie rzeczywiście może być najkrótsze przesłanie tego utworu. Można również zauważyć, jak mocno jest on osadzony w realiach amerykańskich. Są tu liczne odwołania do historii, kultury, modelu społeczeństwa, a nawet historii imigracji do USA. To jednak w niczym nie przeszkadza, aby zrozumieć, że autor odwołuje się do naszej globalnej świadomości, budzenia etycznej odpowiedzialności za nasz wspólny dom i tego, co można nazwać „inteligencją ekologiczną”.
„Ludzkich” bohaterów książki jest tutaj dziewięcioro. Historia każdego z nich jest przepiękną, emocjonalną, chwilami nawet liryczną opowieścią o ich niezwykłych, osobistych i głębokich związkach z drzewami. Rośliny te (tak jak ludzie) swoją przeszłość, osobowość i indywidualność – tak, jak zostało to opisane w głośnej książce „Sekretne życie drzew”, której autorem jest Peter Wohlleben. „Listowieść” nawet swoją formą przypomina drzewo – proszę zajrzeć do spisu treści.
„Ludzie nie są tym szczytowym gatunkiem, za który się uważają”, czytamy. „Inne istoty – większe, mniejsze, powolniejsze, szybsze, starsze, młodsze, potężniejsze – rozdają karty, tworzą powietrze i jedzą słońce. Bez nich nie byłoby nic”. A jednak nie potrafimy zatrzymać zagłady środowiska naturalnego, wycinania lasów. Może dlatego, że „nikt nie dostrzega drzew (…). Widzimy plon do spieniężenia. Ale drzewa… same drzewa pozostają niewidzialne”. Przeczytajmy zatem tę powieść, stale pamiętając, że głównymi jej bohaterami nie są ludzie, ale drzewa. Dostrzeżmy je. Odsłoni to przed nami rzadko dostrzeganą rzeczywistość.
Kiedyś mówiło się, że „prywatne jest polityczne”, Powers pokazuje nam, że oto „ekologiczne jest polityczne”, kreśląc chwilami dramatyczne (a nawet drastyczne) sceny z protestów aktywistów, ich społecznych inicjatyw i kampanii. Są tu opisane rozliczne próby ocalania i chronienia natury. Bohaterowie „Listowieści” są zaangażowani, niekonformistyczni (może nawet – aspołeczni) i w pełni przekonani, że ich działania doprowadzą do zmian. Naukowczyni Patricia Westerford uzyskuje przełomowe wyniki badań nad czymś, co możemy nazwać „socjologią drzew”, ale nikt z grona naukowców nie chce uwierzyć, że rezultaty są prawdziwe. Krytycy doszukali się u Powersa inspiracji prawdziwą postacią kanadyjskiej uczonej Suzanne Simard, zajmującej się między innymi badaniami nad komunikacją i interakcją między roślinami, głównie drzewami.
„Ty i drzewo na podwórku za twoim domem pochodzicie od tego samego przodka. Półtora miliarda lat wasze drogi się rozeszły”. Drzewa, jak świetnie zostało to pokazane w powieści, mogą być jak ludzie – mają swoją inteligencję, zbiorową mądrość, mechanizmy obronne. Ale docieramy też do prawdy, że może być odwrotnie: ludzie mogą egzystować na podobieństwo drzew, jak rośliny, o czym przekonuje nas wzruszający wątek Dorothy i Raya. Nie umniejsza to godności – ani drzew, ani ludzi…
Na ogół w literaturze rozważany jest psychologiczny i społeczny aspekt naszego życia. Tymczasem jest przecież jeszcze wymiar biologiczny. Dlatego wielkim osiągnięciem Richarda Powersa jest przywrócenie tej brakującej, nie zawsze zauważanej „trzeciej płaszczyzny” egzystencji człowieka. Nabiera ona coraz większego znaczenia. Bez niej nie ma pełnej refleksji na temat istoty człowieczeństwa, które musi być rozważane wyłącznie w aspekcie poszukiwania miejsca gatunku ludzkiego w pozaludzkiej przyrodzie. Czy „Listowieść” realnie zmieni świadomość ludzi? Na to pytanie nie odpowiem wprost, ale pozwolę sobie zauważyć, że twórczość literacka jest jedną z ważnych przestrzeni, gdzie rodzi się zmiana – także polityczna.
koniec
8 listopada 2021

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Studium utraty
Joanna Kapica-Curzytek

25 IV 2024

Powieść czeskiej pisarki „Lata ciszy” to psychologiczny osobisty dramat i zarazem przejmujący portret okresu komunizmu w Czechosłowacji.

więcej »

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Studium utraty
— Joanna Kapica-Curzytek

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
— Joanna Kapica-Curzytek

Superwizja
— Joanna Kapica-Curzytek

Destrukcyjne układy
— Joanna Kapica-Curzytek

Jeszcze jeden dzień bliżej naszego zwycięstwa
— Joanna Kapica-Curzytek

Wspierać rozwój
— Joanna Kapica-Curzytek

Jak w operze
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wierzyć w nieprawdę
— Joanna Kapica-Curzytek

Smuga cienia
— Joanna Kapica-Curzytek

Bieg codziennego, zwykłego życia
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.