Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 24 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Eustachy Rylski
‹Warunek›

EKSTRAKT:100%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWarunek
Data wydaniapaździernik 2005
Autor
Wydawca Świat Książki
SeriaNowa proza polska
ISBN83-247-0044-7
Format256s. 130×205mm; oprawa twarda
Cena29,90
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Dwie Polski
[Eustachy Rylski „Warunek” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Warunek” Eustachego Rylskiego nie jest książką, którą można byłoby czytać szybko, szukając wyłącznie dobrej historii. To opowieść o wielu znaczeniach – bez głębszego zastanowienia łatwo pogubić przyczynę, dla której powstała.

Eryk Remiezowicz

Dwie Polski
[Eustachy Rylski „Warunek” - recenzja]

„Warunek” Eustachego Rylskiego nie jest książką, którą można byłoby czytać szybko, szukając wyłącznie dobrej historii. To opowieść o wielu znaczeniach – bez głębszego zastanowienia łatwo pogubić przyczynę, dla której powstała.

Eustachy Rylski
‹Warunek›

EKSTRAKT:100%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWarunek
Data wydaniapaździernik 2005
Autor
Wydawca Świat Książki
SeriaNowa proza polska
ISBN83-247-0044-7
Format256s. 130×205mm; oprawa twarda
Cena29,90
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Pierwsze wrażenie z lektury: powieść historyczna. Ot, dwóch Polaków z armii napoleońskiej – hrabia Andrzej Rangułt i porucznik Semen Hoszowski – uwikłało się w beznadziejny konflikt, który zmusił ich do wspólnego dzielenia niedoli, a na koniec doprowadził do czegoś, co zgrubnie można określić przyjaźnią. Narracja prosta, linearna, język oszczędny, postaci bardziej szkicowane niż malowane, żadnych wydumań nowoczesnych. Zdawałoby się, że rzecz spokojnie wrzucić można do jednego worka z Sienkiewiczem i innymi piewcami naszej historii. Wszystko to jednak pozór, rezultat żelaznego trzymania się vonnegutowskiej zasady: o rzeczach trudnych należy opowiadać w sposób prosty.
Tak naprawdę „Warunek” opowiada historię ostatniego stulecia Polski, gdzieś od odzyskania niepodległości w roku 1918 do lat 1997-2000. Cezury te są szalenie płynne – zależą od tego, kto, jak i ile razy książkę czytał i czego w niej szukał – toteż upierać się nie będę, sam ciekaw tego, co następnym razem odczytam. Pewien jestem jedynie, że wiele traci ten, kto po ten klucz nie sięgnie i nie podejmie próby odgadnięcia, jakie wydarzenia Rylski w swojej powieści zakodował i czemu ich wymowa ma służyć.
Najwyraźniejszy przykład na pozorność fabuły (od tej sceny zacząłem „Warunek” inaczej czytać): Francuz, generał Lamont, oddaje dwóch Polaków na śmierć w ręce „wschodniego oficera” i porucznika Heltreina. Nic tu nie ma z dosłowności, patrzymy na alegorię września ‘39, kiedy Polska oddawana była sąsiadom przez swoich odległych aliantów. I tak dalej, i dalej… Przedzieramy się z dwójką bohaterów przez PRL stalinowski (ucieczka z Rosji) i złagodzony, późniejszy (cały pobyt w Nekli: odseparowani od świata bohaterowie duszą się w ciasnym wspólnym domu – czyż to nie jasna alegoria?), patrząc na wielkie narodowe zrywy i trudny związek dwóch ludzkich mas, na które, według autorskiej wizji, dzieli się polski naród.
Rangułt pokazuje polskość, która w zasadzie odeszła i jedynie jej echa czasem się w nas odbijają. To naród szlachty, popędliwej, rzucanej emocjami, zdolnej do wielkich zrywów i ginącej w dniu powszednim. Hoszowski jest z pochodzenia chłopem, znającym wartość pieniądza i pracy, twardym – wiecznym, zdawałoby się. Opowieść o ich relacjach, trudnych, pełnych niezrozumienia, jest jednocześnie naszą historią, w której z łatwością znaleźć można przykłady, jak Polak z Polakiem nie potrafili się dogadać.
Tu mała dygresja – ten akurat podział Polaków i opisany przez Rylskiego zanik naszych elit pojawiał się już niejednokrotnie na łamach prasy i publicystki (w „Polactwie” Ziemkiewicza, ale i w jednym z ostatnich numerów „Polityki”, gdzie pytani o polskie problemy respondenci gremialnie wołali o więcej wykształconych). Wydaje mi się jednak, że opis ten zawsze pozostanie niepełny, jeżeli nie uwzględni się innych podziałów biegnących w poprzek naszego społeczeństwa (blizny po zaborach i przesiedleniach lat czterdziestych są tu najlepszym przykładem).
Oceniać samą powieść historyczną każdemu wolno według gustu. Jeden polubi, inny odrzuci. Jednak recenzując „Warunek”, koniecznie trzeba wspomnieć o tym, co też Eustachy Rylski przez swoją powieść chciał powiedzieć; ograniczanie się jedynie do warstwy powieściowej czyni tej powieści niesprawiedliwość.
Tak jak konflikt w łonie ludu znad Wisły pozostał nieugaszony, tak i „Warunek” nie kończy się w sposób jednoznaczny. Rylski opisał historię, ale liczy na to, że czytelnik sam poszuka mądrości w naszych losach, pamiętając jednocześnie o tym, że żadna wolność wieczną nie jest. Innego końca opowieści być nie mogło – bo też i nieprędko jej kres nastanie, miejmy nadzieję.
koniec
12 maja 2007

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Szereg niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych zdarzeń
Joanna Kapica-Curzytek

21 IV 2024

„Pingwiny cesarskie” jest ciekawym zapisem realizowania naukowej pasji oraz refleksją na temat piękna i różnorodności życia na naszej planecie.

więcej »

PRL w kryminale: Biały Kapitan ze Śródmieścia
Sebastian Chosiński

19 IV 2024

Oficer MO Szczęsny, co sugeruje już zresztą samo nazwisko, to prawdziwe dziecko szczęścia. Po śledztwie opisanym w swej debiutanckiej „powieści milicyjnej” Anna Kłodzińska postanowiła uhonorować go awansem na kapitana i przenosinami do Komendy Miejskiej. Tym samym powinien się też zmienić format prowadzonych przez niego spraw. I rzeczywiście! W „Złotej bransolecie” na jego drodze staje wyjątkowo podstępny bandyta.

więcej »

Mała Esensja: Trudne początki naszej państwowości
Marcin Mroziuk

18 IV 2024

W dziesięciu opowiadań tworzących „Piastowskie orły” autorzy nie tylko przybliżają kluczowe momenty z panowania pierwszej polskiej dynastii władców, lecz również ukazują realia codziennego życia w tamtej epoce. Co ważne, czynią to w atrakcyjny dla młodych czytelników sposób.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Inne recenzje

Zaliczenie warunkowe
— Michał Foerster

Tegoż twórcy

Smutno jest czytać
— Michał Foerster

Tegoż autora

Najstarsza magia
— Eryk Remiezowicz

Kronika śmierci niezauważonej
— Eryk Remiezowicz

Zamknąć Królikarnię!
— Eryk Remiezowicz

Książka, która nie dotarła do nieba
— Eryk Remiezowicz

Historia żywa
— Eryk Remiezowicz

Na siłę
— Eryk Remiezowicz

Wpadnij do wikingów
— Eryk Remiezowicz

Gdzie korekta to skarb
— Eryk Remiezowicz

Anielski kryminał
— Eryk Remiezowicz

I po co ten pośpiech?
— Eryk Remiezowicz

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.