Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 20 kwietnia 2024

PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Dusza Miecza
Julie Kagawa
Szepty ciemności
Andrzej Pupin
Moc obietnic
Piotr Borlik
Duże dziewczyny nie płaczą
Annette Chavez Macias
Fabryka szpiegów
Piotr Gajdziński
Furia i inne opowiadania
Silvina Ocampo
I zadrżała noc
Nadia Terranova
Wyspy na Golfsztromie
Ernest Hemingway

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Mrok tej nocy
Ann Cleeves
Imperium zniszczenia
Alex J. Kay
Jęk zamykanych bram
Wojciech Wójcik
Ludzie bez dusz
Danuta Psuty
Pomruki Burzy
Robert Jordan, Brandon Sanderson
Powtórka
Ken Grimwood
Tajemnica dinozaura
Martin Widmark
Dylemat więźnia
Trenton Lee Stewart

więcej »

Wiatr ze Wschodu (64)

Paweł Laudański

1 2 »

Nowa powieść Jany Dubinianskiej, znakomity, debiutancki zbiór opowiadań Iny Goldin, kolejny zbiór pełen tekstów o apokalipsie oraz klasyczna powieść Władimira Michajłowa. Na wschodzie działo się i nadal się dzieje.

Paweł Laudański

Wiatr ze Wschodu (64)

1. Пансионат („Pensjonat”) to kolejna powieść mieszkającej na Krymie Ukrainki Jany Dubinianskiej, potwierdzająca, że to jedna z najciekawszych rosyjskojęzycznych autorek próbujących łączyć fantastykę z prozą określaną mianem współczesnej. Ze znakomitym skutkiem.

Pewnego dnia pod bramą pamiętającego lepsze czasy ośrodka wczasowego – tytułowego Pensjonatu – zatrzymuje się autobus. Wysiada z niego jakichś dwudziestu pasażerów: pary, rodziny z dziećmi, samotni mężczyźni. Autobus szybko odjeżdża, pozostawiając zdezorientowanych gości na pastwę sprawiającego ponure wrażenie obiektu i mało sympatycznej obsługi, bardziej przypominającej pozbawione duszy automaty niż żywych ludzi.

Małżeństwo na skraju rozwodu z dziećmi. Dwie przyjaciółki z przemyconym pieskiem (w takim miejscu zwierzęta nie są mile widziane). I wyróżniająca się z tego towarzystwa, nie tylko fizycznie, para Japończyków. Ci ostatni wydają się być szczególnie ważni, bo rozsiewane tu i ówdzie w toku opowieści wskazówki sugerują bezpośredni udział Japończyka, naukowca, w tajemniczym eksperymencie, który – wiele na to wskazuje – istotnie wpłynął na losy świata.

I w wyniku którego wszyscy wymienieni trafili do Pensjonatu.

Akcja toczy się dwutorowo – współcześnie oraz w formie reminiscencji z czasów poprzedzających bezpośrednio Eksperyment. Dzięki tym reminiscencjom dowiadujemy się powoli, co spowodowało, że całe grono zwykłych, niczym w gruncie rzeczy nie wyróżniających się osób (poza wspomnianym Japończykiem) znalazło się w jednym miejscu. Stopniowo losy bohaterów zaczynają się ze sobą zazębiać, a ostrożnie odsłaniane przez autorkę elementy układanki – tworzyć obraz ponurej, rozpadającej się rzeczywistości.

Choć do całkowitego wyjaśnienia wszystkich tajemnic nie dochodzi. Nie jesteśmy pewni, co się naprawdę wydarzyło, czy faktycznie nastąpiła wieńcząca historię ludzkiej cywilizacji apokalipsa, cicha nadzwyczaj i trudno zauważalna. A może nic takiego się nie wydarzyło, a rzekoma apokalipsa jest jedynie wytworem wyobraźni grupki zagubionych dosłownie i w przenośni ludzi? Może reszta świata wciąż istnieje i funkcjonuje tak jak do tej pory, a grupa naszych znajomych bierze udział w ciągu dalszym Eksperymentu, celu którego nikt, również oni, nie zna?

2. Wydany w ubiegłym roku zbiór opowiadań Iny Goldin Игра в классики на незнакомых планетах („Gra w klasy na nieznanych planetach”) narobił sporo szumu w światku rosyjskojęzycznej fantastyki. Branżowy „Mir fantastiki” uznał go za najlepszy książkowy debiut 2013 r., dwa pochodzące z niej teksty – cykl tworzących niby-powieść utworów o przygodach kosmicznego lingwisty Ностальгия межпланетного лингвиста („Nostalgia międzyplanetarnego lingwisty”) oraz utrzymane w klimacie amerykańskiej prowincji znanej z utworów Bradbury′ego i… Kinga opowiadanie Тот, кто смотрит за указателями (przetłumaczyłbym to jako „Opiekun drogowskazów”) uzyskały nominacje do nagrody Interpressconu za ten sam rok.

Ina Goldin – to pseudonim, naprawdę nazywa się Inna Chmielewskaja – to Rosjanka od 2007 roku mieszkająca we Francji. To zapewne dlatego tak często obecne w jej prozie Europa Zachodnia i Ameryka nie sprawiają wrażenia sztucznych, opisanych przez kogoś, kto tamtejsze rejony ziemskiego globu zna w najlepszym razie z krótkich, turystycznych wypadów.

Styl Goldin sprawia wrażenie ascetycznego, autorka oszczędza na słowach, jakby starała się przekazać maksimum treści przy użyciu jak najmniejszej ilości słów. W dzisiejszych czasach, w czasach wszechogarniającego przerostu literackiej formy nad treścią, to zasługujący na szczególną uwagę i pochwałę jednocześnie przypadek.

Nie znaczy to jednak, że to stosowane przez autorkę swoiste skąpstwo pozbawia jej utwory plastyczności wizji. Jest wręcz przeciwnie – pomimo ascezy formy udaje się Goldin wyjść naprzeciw czytelnikom, których cieszy smak serwowanego przez pisarza dania.

Niemal wszystkie teksty zamieszczone w „Grze…” trzymają wysoki poziom, kilka z nich jednak wartych jest szczególnej uwagi.

W pierwszym rzędzie wspomniany już „Opiekun…”, przejmująca opowieść o samotnych chłopcu sprzedającym lemoniadę gdzieś na poboczu jednej z amerykańskich dróg. Chłopcu, wokół którego zatrzymał się czas, który nie chce wrócić do rzeczywistości, w której stało się Coś Naprawdę Strasznego. I człowieku, który pewnego dnia pojawił się w krainie chłopca po to tylko, by spróbować przywrócić go reszcie świata.

I dalej: Журавлики („Małe żurawie”), gdzie potomek Paula Tibbetsa, pilota bombowca, który zrzucił bombę atomową na Hiroszimę, w czasie podróży po Japonii widzi więcej, niżby mógł się spodziewać. I więcej, niżby chciał zobaczyć. Долгая ночь („Długa noc”) – opowieść o białoruskim partyzancie, który, umykając przed hitlerowską obławą, chroni się w tajemniczym domku ukrytym gdzieś na poleskich bagnach, i który rankiem budzi się, bezpieczny, daleko od poszukujących go Niemców, daleko zarówno w przestrzeni, jak i w czasie. Перспектива („Perspektywa”), o dziewczynie uczącej rysować uwięzione w obozie koncentracyjnym żydowskie dzieci; rysunki stają się dla malców ucieczką – nie tylko w przenośni – od otaczającej je rzeczywistości. Сады вдохновения („Ogrody natchnienia”), o miejscu, w którym żyją postaci utworów jeszcze nie napisanych. Наша кровь („Nasza krew”), historia o internacie, w którym osadzone zostały dzieci zdrajców i przestępców przeciwko państwu, i w którym najprawdopodobniej zalęgł się żądny krwi wampir. Я иду искать („Szukam!”) – o świecie, w którym dzieci, oderwane siłą od gier komputerowych i sprzed ekranów telewizorów, zatracają się na dobre w grach bardziej tradycyjnych, na przykład – w zabawie w chowanego. I potrafią się tak dobrze schować, że nikt nigdy już ich nie odnajdzie. Город Е („Miasto J.”), opowieść o mieście, w którym rzeczywistość miesza się z przeszłością, przyszłością i tym, co nigdy się nie wydarzyło i nie ma szans się wydarzyć. Oraz Клиника доктора Х („Klinika doktora X”), którego akcja toczy się w świecie ceniącym przede wszystkim zdolność poprawnego wysławiania się w mowie i piśmie; umiejętność sklecenia kilku sensownych zdań jest niezbędna dla zajęcia jakiegokolwiek stanowiska, a popełnianie błędów ortograficznych uznaje się za groźną dla systemu, podlegającą przymusowemu leczeniu patologię.

Wciąż pozostaję pod dużym wrażeniem zbiorku Goldin. Nagrody i pochwały, które zebrał, są w pełni zasłużone.

3. Katastrofy, totalna apokalipsa, znany nam świat ginie. Na ruinach dobrze dotychczas znanej rzeczywistości przychodzi budować życie od nowa.

Czytaliście? Czytaliśmy. A bo to raz? I pewnie niewiele już jest was w stanie „w tem temacie” zaskoczyć?

Tak, mnie również.

Wydawałoby się zatem, że zbiór Конец света с вариациями („Koniec świata z wariacjami”) powinienem przyjąć bez większych emocji. A jednak nie dało się – przyciągnął mnie niczym magnes metalowe opiłki. Nazwiskami autorów (twórczość jakiejś połowy z nich staram się obserwować na bieżąco), autorów wyboru (spółka Toczinow & Władimirski, interesujący autor & uznany krytyk) i – a jednak!; przyznaję się do słabości – tematyką (ciekawe, co oni tam tym razem wymyślili!). Niebagatelną rolę w owym przyciąganiu odegrał również głód krótkiej fantastycznej prozy rosyjskiej; pustkę po upadłych „Jesli” i „Połdieniu” stara się co prawda zapełnić „Mir fantastiki” i kilka powstałych ostatnio czasopism („Kosmoport”, „Fantastika i dietiektiwy”), ale sam MF wiosny nie czyni, a owe czasopisma dopiero raczkują, i dostęp do nich mam na razie nieco utrudniony. Pozostają zatem antologie i zbiory autorskie – jakże zatem mógłbym darować sobie taki rarytas?

Po lekturze zbioru nie pozostaje mi nic innego, tylko przyznać, że zostałem usatysfakcjonowany. Średni poziom tekstów w nim zamieszczonych jest dość wysoki, a ewidentnie słabe można policzyć na palcach jednej ręki.

Co ciekawe, można w nim, owszem, znaleźć klasycznie postapokaliptyczne utwory, ale większość cechuje niekonwencjonalne podejście do tematu. Ich autorów nurtuje pytanie: coś się w naszym życiu kończy, ginie bezpowrotnie jakiś element naszej rzeczywistości – no i jak z tym dalej żyć, panie? Czy dalsze życie pozbawione takiego elementu jest w ogóle możliwe?

Jako że szkoda mi czasu na rozpisywanie się na temat prozy słabej, pozwolę sobie ograniczyć niniejszą relację do wymienienia tych, które uznaję za szczególnie udane (nie licząc znanych mi już opowiadań Marii Galiny i Ałana Kubatijewa; to drugie, „Ptaki muszą latać…”, ukazało się już u nas w solarisowej antologii „Zombi Lenina”).

1 2 »

Komentarze

13 VIII 2014 10:53:05

ciekawe ile teraz będziemy czekać na kolejny WzW?

19 VIII 2014 16:07:39

Sam jestem ciekaw...
A na poważnie - mam nadzieję, że to kwestia góra dwóch miesięcy. Jakaś połowa jest już w brudnopisie, reszta = "się czyta".

06 IV 2015 00:03:59

Pawel, co jest grane? Juz prawie minal rok.

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Wiatr ze Wschodu (74)
Paweł Laudański

9 X 2019

Fantasy (choć nietypowe), science fiction (utrzymane w najlepszych tradycjach gatunku), horror (z rosyjską duszą). O tym wszystkim słów kilka w kolejnym raporcie o aktualnym stanie rosyjskojęzycznej fantastyki.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (73)
Paweł Laudański

19 VI 2019

Trochę prozy najświeższej (Salnikow, Iwanow, seria „Зеркало”), i trochę prozy klasycznej (Warszawski, zbiór „Фантастика 1963”, czyli kolejna, już 73 edycja WzW.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (72)
Paweł Laudański

5 IV 2019

„Wyspa Sachalin”, „Zapomnienia”, „Uśmiech chimery”, „Oddział”… - czyli krótki, subiektywny przegląd najciekawszych książek rosyjskojęzycznej fantastyki roku 2018.

więcej »