Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 23 kwietnia 2024
w Esensji w Esensjopedii

Kir Bułyczow

ImięKir
NazwiskoBułyczow
WWW

Kir Bułyczow – polska bibliografia

Paweł Laudański
1 2 3 4 »
Gdyby przy ocenie popularności autorów zagranicznych kierować się ilością przetłumaczonych na dany język utworów, to w Polsce palmę pierwszeństwa – jeśli chodzi o fantastykę – dzierżyłby zapewne Kir (wcześniej Kirył, a nawet Cyryl) Bułyczow.

Paweł Laudański

Kir Bułyczow – polska bibliografia

Gdyby przy ocenie popularności autorów zagranicznych kierować się ilością przetłumaczonych na dany język utworów, to w Polsce palmę pierwszeństwa – jeśli chodzi o fantastykę – dzierżyłby zapewne Kir (wcześniej Kirył, a nawet Cyryl) Bułyczow.

Kir Bułyczow

ImięKir
NazwiskoBułyczow
WWW
Prezentowane zestawienie nie pozostawia co do tego wątpliwości: w latach 1968-2007 (piszę te słowa na początku czerwca) ukazało się w przekładzie na język polski 16 powieści oraz ponad 130 opowiadań Bułyczowa (nie licząc opowieści o cudownej dziewczynce Alicji, które, jako skierowane z założenia do młodszego czytelnika, zostały pominięte w niniejszej pracy), z czego znaczna część doczekała się po kilka nieraz wznowień (do rekordzistów należą: „Parowóz dla cara”, „Skarbnica mądrości”, „Świeży transport złotych rybek”, „Termometr uczuć”, „Ukochany uczeń fakira”, „Przełęcz” oraz „Wybór” – każde opublikowane aż czterokrotnie).
Tak dobry wynik zawdzięcza Bułyczow przede wszystkim znakomicie przyjętemu cyklowi o Wielkim Guslarze, jedynym mieście na Ziemi tłumnie odwiedzanym przez przybyszów z kosmosu. Inteligentne, przewrotne, przesycone ciepłym, łagodnym humorem opowieści z życia radzieckiej, a następnie rosyjskiej prowincjonalnej mieściny, zamieszkanej przez gamę wielobarwnych postaci: Korneliusza Udałowa, poczciwego kierownika miejskiego przedsiębiorstwa budowlanego (w późniejszych tekstach – emerytowanego kierownika), jego żonę Ksenię, kobietę zaborczą i chorobliwie zazdrosną o swego małżonka, obdarzoną jednak iście gołębim sercem, profesora Minca, genialnego wynalazcę, którego mające zbawić ludzkość odkrycia okazują się być dla owej ludzkości nie lada problemem, wścibskiego, wrednego emeryta Łożkina, Miszę Stendala, wiecznie nieszczęśliwie zakochanego korespondenta miejscowej gazety… i wiele, wiele innych. Poziom tych historii jest różny – jedne są bardziej, inne mniej udane, jak to bywa przy masowej produkcji. Osobiście wolę starsze teksty, powstałe w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, co nie znaczy jednak, że i wśród późniejszych utworów nie da się znaleźć rzeczy naprawdę udanych.
Do moich ulubionych utworów guslarskich należą: powieść „Rycerze na rozdrożach” oraz opowiadania: „Trzeba pomóc”, „Świeży transport złotych rybek”, „Skarbnica mądrości”, „Kontakty osobiste”, „Dwie krople na szklankę wina”, „Timeo danaos…”, „Miłość do milczącego stworzenia”, „Jeniec miłości”, „Nie drażnić czarownika!”, „Skarbonka”, „Każdy ma co wspominać”, „Zmartwychwstanie Czapajewa”, „Przestańcie kochać Łożkina!” oraz „Sny Maksyma Udałowa”. Co, rzecz jasna, nie oznacza, że znajomość z owymi opowieściami można ograniczyć do wyżej wymienionych. Wręcz nie wypada tego nie znać!
W Polsce ukazały się prawie wszystkie teksty wchodzące oryginalnie w skład wspomnianego cyklu. Pozostało do przełożenia jakieś kilkanaście z nich (o ile dobrze policzyłem – osiemnaście), z czego połowa to miniaturki z serii „Listy do redakcji”, których autorstwo przypisane zostało emerytowi Łożkinowi. Trochę za mało na samodzielny zbiór, ale kto wie? Może i ta reszta wejdzie w skład serii „Dzieł wybranych” wydawnictwa Solaris?
Na drugim biegunie moich czytelniczych sympatii umieściłbym cykl o przygodach kosmicznego doktora Pawłysza. Poza znakomitą „Przełęczą” żadna z części składowych owej serii nie przypadła mi do gustu. Jeśli jednak ktoś lubi klasyczną, kosmiczną, pozbawioną fajerwerków fantastykę, lektura owych historii powinna sprawić mu nie lada przyjemność.
Również i ten cykl został przełożony na nasz język niemal w całości; na polskiego wydawcę czekają raptem dwa opowiadania: „Posliednaja wojna” („Ostatnia wojna”) oraz „Sadownik w ssyłkie” („Ogrodnik na zesłaniu”).
W skład minicyklu „Instytut ekspertyzy” wchodzą opowieści o pewnym laboratorium naukowym, w którym mają miejsce jedynie fantastyczne odkrycia. Napisał Bułyczow tych opowieści w sumie sześć, z czego w Polsce ukazały się jedynie dwie: „Komu to potrzebne” oraz „Listy z laboratorium”. To kolejny przykład trącącej już dziś mocno myszką fantastyki, zbudowanej na koncepcji cudownego wynalazku, w dodatku w scenerii i realiach socjalistycznego instytutu naukowego. Rzecz zdecydowanie dla amatorów; nie widzę najmniejszego sensu wydawania u nas pozostałych czterech opowiadań. Prawdziwi fani Bułyczowa mogą sięgnąć po oryginały…
Również sześć opowiadań, z których trzy zostały później włączone do wymienionej już wcześniej noweli „Posliednaja wojna”, tworzy minicykl „Bajki”, stanowiący próbę uwspółcześnienia klasycznych baśni ludowych. Ukazała się u nas dokładnie połowa z nich; powinno się je traktować jedynie w kategoriach swego rodzaju ciekawostki.
Istnienie kolejnych trzech cykli autorstwa Kira Bułyczowa również zostało u nas jedynie zasygnalizowane. Najmocniej – seria opisująca przygody Kory Orwat, agentki InterGPolu, czyli InterGalaktycznej Policji, bo aż trzema powieściami: „Wyspą dzieci”, „Przepaścią bez dna” oraz „Zamachem na Tezeusza”. Trudno byłoby zakwalifikować wymienione utwory do fantastyki wybitnej, stanowią za to przykład znakomicie napisanej, przesyconej specyficznym poczuciem humoru fantastyki przygodowej. Nie da się ukryć, że darzę te historie dużą sympatią; nawet dość niska ocena trzech z nich (w tym otwierającej cykl „Wyspy dzieci”; kto wie, czy na ocenie całości nie zaważył u nas ów pierwszy tom, skutecznie zniechęcając do zakupu kolejnych części, a w konsekwencji – do rezygnacji wydawcy z dalszego przybliżania ich polskiemu czytelnikowi) to zdecydowanie za mało, bym sympatię ową zarzucił.
Dwa pozostałe cykle: „Teatr cieni”, którego bohaterem jest Garik Gagarin, przybysz z kosmosu, któremu przyszło wieść niełatwe życie na Ziemi, oraz „Wierewkin”, który od biedy można opisać jako uwspółcześnioną wersję cyklu guslarskiego, reprezentowane są jak na razie jedynie – odpowiednio – przez powieść „Pole bitwy z lotu ptaka” i nowelę „Świat bez czasu” oraz opowiadanie „Kocioł”. W najbliższych zapowiedziach wydawnictwa Solaris znajduje się powieść „Operacja »Żmija«”, wchodząca w skład pierwszego z wymienionych cykli. I bardzo dobrze – jestem zdania, że to jedne z ciekawszych utworów Bułyczowa, powstałych w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia.
W przekładzie na język polski ukazało się jeszcze kilkadziesiąt innych tekstów, niewchodzących w skład żadnej z wymienionych powyżej serii. Z tej grupy do wartych polecenia zaliczyłbym: „Agenta FK”, „Carskie źródło”, „Miasto na Górze”, „Pupilka”, „Śmierć piętro wyżej”, oraz „Żurawia w garści” (jeśli chodzi o powieści), a nadto „Czy można rozmawiać z Niną?” (inna wersja tytułu – „Czy można poprosić Ninę?”; kto wie, czy to nie najbardziej przejmujący tekst spośród wszystkich napisanych przez Bułyczowa) oraz „Letni ranek” (to jeśli chodzi o opowiadania).
Czego brakuje w tym zestawieniu najbardziej? To oczywiste – cyklu „Rieka Chronos” („Rzeka Chronos”). Trudno pojąć, dlaczego Wojtek Sedeńko, wszak historyk z wykształcenia i wielki fan prozy Bułyczowa zarazem, konsekwentnie pomija owo dzieło życia Mistrza w planach swego wydawnictwa.
1 2 3 4 »

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Wiatr ze Wschodu (74)
Paweł Laudański

9 X 2019

Fantasy (choć nietypowe), science fiction (utrzymane w najlepszych tradycjach gatunku), horror (z rosyjską duszą). O tym wszystkim słów kilka w kolejnym raporcie o aktualnym stanie rosyjskojęzycznej fantastyki.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (73)
Paweł Laudański

19 VI 2019

Trochę prozy najświeższej (Salnikow, Iwanow, seria „Зеркало”), i trochę prozy klasycznej (Warszawski, zbiór „Фантастика 1963”, czyli kolejna, już 73 edycja WzW.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (72)
Paweł Laudański

5 IV 2019

„Wyspa Sachalin”, „Zapomnienia”, „Uśmiech chimery”, „Oddział”… - czyli krótki, subiektywny przegląd najciekawszych książek rosyjskojęzycznej fantastyki roku 2018.

więcej »

Polecamy

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie

Stare wspaniałe światy:

Poetycki dinozaur w fantastycznym getcie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza wojna... czasowa
— Andreas „Zoltar” Boegner

Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Krótka druga wiosna „romansu naukowego”
— Andreas „Zoltar” Boegner

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Ballada o poświęceniu
— Paweł Laudański

Wspomnienie o Maćku
— Paweł Laudański

Rok 2007 w muzyce
— Sebastian Chosiński, Paweł Franczak, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Paweł Laudański

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.