Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 23 kwietnia 2024

Oblicza strachu
Jak pisać o końcu świata, gdy wszystko wokół nas się rozpada? Można tak jak Eugenia Kuzniecowa, której znakomita powieść „Drabina” została książką roku 2023 w Ukrainie.
Kulawe konie: Sez. 3. odc. 6. Prawda jak oliwa zawsze na wierzch wypływa
Po raz kolejny mamy okazję się przekonać, że chociaż agenci ze Slough House pod wieloma względami może nie dorównują kolegom z Regent’s Park, to nie sposób odmówić im pomysłowości, odwagi i waleczności (nawet jeśli cechy te nie rozkładają się równomiernie w ich grupie). Nie możemy mieć natomiast pewności, czy porażka Ingrid Tearney spowoduje, że w MI5 rzeczywiście nastąpią zmiany na lepsze.
Niekoniecznie jasno pisane: Superheroizm psychodeliczny
Najsłynniejszą superbohaterską grupą mutantów Marvela od zawsze była i jest X-Men. Tego nikt nie podważa, w końcu Chris Claremont (ale nie tylko) wywindował pod koniec dwudziestego wieku popularność Cyclopsa i spółki na poziom niespotykany. Ale oprócz X-Men istniały i istnieją też inne grupy – dziś zajrzymy do najlepszego okresu jednej z nich, drugiej po X-Men według chronologii założenia. Poznajmy Nowych Mutantów z czasów, gdy rysował ich sam Bill Sienkiewicz.
W krainie Wojennego Młota: Luty 2024
Mimo dodatkowego dnia tegoroczny luty nie obfitował w nadmiar warhammerowych nowinek.
Niedzielny krytyk komiksów: Można się nią ogolić!
Historia z przygodami pirackimi jest swoistą ciekawostką w dorobku Szarloty Pawel. Artystce kilkukrotnie zdarzyło się tworzyć od nowa swoje historie, ale w przypadku tej opowieści wygląda na to, że były to aż trzy podejścia. W tym tekście skupię się na ostatniej odsłonie, tej z przełomu lat 1982-83, wskazując jednocześnie co ciekawsze różnice w stosunku do wcześniejszych wersji oraz pozwolę sobie na kilka dygresji.
Reacher: Sez. 2. odc. 1. Specjalna grupa śledcza na celowniku
Twórcy serialu nie zdecydowali się na ekranizowanie powieści Lee Childa po kolei, gdyż drugi sezon przedstawia wydarzenia z jedenastej w cyklu „Elity zabójców”. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania – oprócz atrakcyjnej sensacyjnej fabuły – jest zaś możliwość lepszego poznania przez widzów przeszłości Jacka Reachera.
PRL w kryminale: Femme fatale za kierownicą
„Zaczęło się w Zakopanem” to pierwsza – z dotychczas znanych – gazetowa „powieść milicyjna” Pawła Borysa Henelta, która nie ukazała się na łamach „Słowa Powszechnego”. I pierwsza, w której jako główny bohater nie pojawia się Wiktor Zaruba, chociaż nie brakuje w niej jego najbliższych współpracowników. Pod nieobecność majora na najważniejszego funkcjonariusza MO wyrasta porucznik Zbigniew Madej.

Książki

Magazyn CCXXXV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Imperium zniszczenia
Alex J. Kay
Jęk zamykanych bram
Wojciech Wójcik
Ludzie bez dusz
Danuta Psuty
Pomruki Burzy
Robert Jordan, Brandon Sanderson
Powtórka
Ken Grimwood
Tajemnica dinozaura
Martin Widmark
Mrok tej nocy
Ann Cleeves
Owierzyświat
Jacek Cygan

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

Detektywi z Domu pod Dębem
Tomasz Duszyński
Drapieżcy
Graham Masterton
Dwór cierni i róż
Sarah J. Maas
Kłamca 5. Zbiorowa tricksteria
Jakub Ćwiek
Psy z Essex
Dan Jones
Rozbite lustro
Mercè Rodoreda
Starzyński
Grzegorz Piątek
Winda Schindlera
Darko Cvijetić

więcej »

Wiatr ze Wschodu (72)

Paweł Laudański

„Wyspa Sachalin”, „Zapomnienia”, „Uśmiech chimery”, „Oddział”… - czyli krótki, subiektywny przegląd najciekawszych książek rosyjskojęzycznej fantastyki roku 2018.

Paweł Laudański

Wiatr ze Wschodu (72)

„Wyspa Sachalin”, „Zapomnienia”, „Uśmiech chimery”, „Oddział”… - czyli krótki, subiektywny przegląd najciekawszych książek rosyjskojęzycznej fantastyki roku 2018.

Oleg Diwow, „Чужая земля”

Bardzo chciałbym napisać, że rok 2018 był bardzo udany dla rosyjskojęzycznej fantastyki, tak pod względem jakości, jak i ilości wydanych książek. Pod względem ilości rok ów wypadł znakomicie – zestawienie liczące kilkaset pozycji robi wrażenie. Niestety, cieszyć się nie za bardzo jest z czego, większość z nich bowiem to niewiele lub zgoła nic nie wart chłam. Chłam ów przybierał postać romansów a’la harlequin nieudolnie podszywających się pod fantasy z akcją osadzoną najczęściej w mnożących się w postępie geometrycznym szkołach magii lub w pseudośredniowiecznych zamkach czy też odmóżdżających fantasticzeskich bojewikow oraz wciąż trzymających się nieźle opowiastek o popadańcach, czyli trafiających w przeszłość nam współczesnych, aktywnie wpływających na bieg historii (najczęściej tej z lat 1941-1945) dzięki posiadanej wiedzy i własnym, nadzwyczajnym rzecz jasna, umiejętnościom.

H. L. Oldi, „Блудный сын, или Ойкумена: двадцать лет спустя”

Coraz trudniej wydobyć spod tych stert śmiecia skarby, czyli książki wartościowe, oryginalne, a przynajmniej przyzwoite na tyle, by zdolne były do podtrzymania gasnącej nadziei, że fantastyka nie padła ostatecznie, że daje jeszcze oznaki życia.

Wciąż jednak się udaje. Oto efekty wykopków – 51 książek, na które każdy szanujący się fan rosyjskojęzycznej fantastyki powinien zwrócić uwagę. 51 książek na 52 tygodnie roku - średnia zupełnie przyzwoita. Da się to jakoś ogarnąć, pod warunkiem oczywiście braku większych zaległości z lat wcześniejszych.

Maksim Kabir, „Скелеты”

Co najmniej kilka wydanych w ubiegłym roku powieści ma spore szanse na wejście do kanonu gatunku.

Pewnym kandydatem do członkostwa w tym ekskluzywnym klubie wydaje się być przede wszystkim „Остров Сахалин” („Wyspa Sachalin”) Eduarda Wierkina, wstrząsająca opowieść o umierającym świecie, świecie, w którym ludzka cywilizacja rozpaczliwie próbuje się utrzymać na Wyspach Japońskich; im od nich dalej, tym udaje się to słabiej. To nie tylko moja opinia (swemu przekonaniu dałem wyraz, obszernie je uzasadniając, w WzW nr 68), „Wyspa…” zebrała wiele entuzjastycznych recenzji i nominacji do branżowych – i nie tylko – nagród. W pełni zasłużonych. To bez wątpienia jedna z najważniejszych książek sf w Rosji nie tylko minionego roku, ale i całego drugiego dziesięciolecia XXI wieku.

Swietłana Mietieliowa, „Чернокнижник”

Mniej szumu – przynajmniej na razie – wywołały cztery inne znakomite, opisane już w tym miejscu powieści: „Забвения” („Zapomnienia”) Ilji Borowikowa, „Холодная вода Венисаны” („Zimna woda Wenisany”) Linor Goralik, „Калечина-Малечина” Jewgienii Niekrasowej oraz „Улыбка химеры” („Uśmiech chimery”) Olgi Fiks. Wydane w stosunkowo niskich nakładach, sygnowane przez autorów o raczej mało – poza może Goralik – wyrobionych nazwiskach, mało kojarzonych dotąd z fantastyką lub wręcz – jak Fiks – debiutantach na literackim polu. Wszystkie cztery znalazły jednak wydawców, a dzięki nim – wdzięcznych za te wyborne dania czytelników.

Aleksiej Polarinow, „Центр тяжести”

Do tej grupy dodałbym wstrząsającą powieść „Отдел” („Oddział”) Aleksieja Salnikowa, na pierwszy rzut oka niefantastyczną, na drugi – fantastyczną jak najbardziej, w sensacyjnym sztafażu poruszającą wątki znane chociażby z powieści braci Strugackich („Pora deszczów”, „Żuk w mrowisku”, „Fale tłumią wiatr”). Postaram się w najbliższym czasie skreślić na temat „Oddziału” parę zdań więcej.

Maria Galina „Все имена птиц”

Nowe powieści wydali w roku 2018 również znani i u nas, choć od dawna nietłumaczeni Oleg Diwow (space opera „Чужая земля”, czyli „Obca ziemia”), H. L. Oldi (dwa pierwsze tomy trylogii „Блудный сын, или Ойкумена: двадцать лет спустя”, „Syn marnotrawny, albo Ekumena: dwadzieścia lat później”, czyli ambitna space opera dla wymagającego czytelnika; tom trzeci trafił do księgarń w marcu 2019 r.) oraz Wadim Panow (dylogia urban fantasy, opowieść ułożona z opowiadań – „Отражение” / „Искажение”, czyli „Odbicie” / „Zniekształcenie”). Każda nowa książka tych autorów jest w Rosji zauważana, czytana, dużo się o niej mówi i pisze; szczególnie dobre opinie zebrała ostatnia z wymienionych.

Andriej Łazarczuk, „Опоздавшие к лету”

I jeszcze grupa kilku powieści, na które chciałbym zwrócić uwagę, kierując się docierającymi do mnie dobrymi opiniami na ich temat. Są to horror „Скелеты” („Szkielety”) Maksima Kabira, z akcją osadzoną w niewielkim, górniczym miasteczku gdzieś na rosyjskiej prowincji, „Оковы разума” („Okowy rozumu”) Dmitrija Kazakowa, czyli opowieść o Ziemi zniewolonej przez Obcych, postmodernistyczny „Чернокнижник” („Czarnoksięgarz”) Swietłany Mietieliowej, cyberpunkowy „Центр тяжести” („Środek ciężkości”) Aleksieja Polarinowa, rzecz z pogranicza fantastyki, czyli „Эверест” („Everest”) Tima Skorienki oraz nawiązujący do klasycznych antyutopii „Красный треугольник” („Czerwony trójkąt”) Antona Cziża.

Swiatosław Łoginow, „Свет в окошке”

Najciekawsze zbiory autorskie to w zasadzie festiwal powtórek, bardzo kolekcjonersko smakowitych, jak to jednak często z powtórkami bywa, nie każdego ich smak zadowoli. Na szczególne polecenie zasługują: zbiór trzech powieści i dwóch nowel Marii Galiny „Все имена птиц” („Wszystkie imiona ptaków”), wśród nich – wydana i u nas mikropowieść „Żegnaj, mój aniele” oraz opisana w 46 edycji WzW „Mała Głusza”, zebrany w jednym tomie cały cykl „Опоздавшие к лету” (dosłownie „Spóźnieni na lato”), najwybitniejsze chyba dzieło Andrieja Łazarczuka (szerzej na temat tego cyklu w 44 i 45 edycjach WzW) i bez wątpienia jedna z najważniejszych pozycji rosyjskiej fantastyki lat dziewięćdziesiątych, reedycje najgłośniejszych powieści Swiatosława Łoginowa: „Многорукий бог Далайна” („Wieloręki bóg Dałajna”) wraz z po raz pierwszy publikowaną jej kontynuacją, oraz „Свет в окошке” („Światło w okienku”), uzupełniony o znane już ale i całkiem nowe opowiadania, wznowienie jednej z najlepszych powieści w dorobku Jewgienija Łukina „Катали мы ваше солнце” („Toczyliśmy wasze słońce”), uzupełnione dwoma innymi powieściami i kilkoma opowiadaniami tego autora, zbiór mikropowieści i opowiadań

Arkadij i Borys Strugaccy, „1955-1959. Страна багровых туч. Путь на Амальтею. Извне. Рассказы”

Andrieja Stolarowa „Изгнание беса” („Wygnanie biesa”), powstałych w latach 80 i 90 XX wieku, przez wielu uważanych za najlepszy okres w twórczości tego twórcy, i wreszcie trzy pierwsze tomy Dzieł Zebranych braci Strugackich, w wersjach kanonicznych, wyczyszczonych z większości ingerencji cenzorskich z czasów ZSRR przez Borysa Strugackiego (większości, gdyż niektóre, z różnych względów, pozostały), czyli w wersjach w Polsce, niestety, nie znanych, zawierające teksty z lat 1955-1963.

Osobno wyróżnię zbiory autorów może mniej znanych, wartych jednak uwagi, czyli „Синдром Кандинского” („Syndrom Kandinskiego”) Andrieja Sałomatowa i „День пришельца” („Dzień przybysza”) Witalija Zabirki (krótkie opowiadanie tego drugiego ukazało się w latach siedemdziesiątych na łamach „pożółkłych kartek” miesięcznika „Problemy”), stanowiące przeglądy twórczości tych autorów z kilkunastu ostatnich lat, oraz tom prozy Władimira Sawczenki, klasyka radzieckiej fantastyki, znanego starszym czytelnikom chociażby z powieści „Odnajdziesz się sam” czy zbioru „Retronauci”, zatytułowany „Должность во вселенной” („Stanowisko we wszechświecie”), dwa pierwsze tomy niedokończonego cyklu „Вселяне” (można to przetłumaczyć jako „Kreatorzy”), z których pierwszy ukazał się drukiem w 1992 r., a drugi – przed kilku laty w niewielkim nakładzie, sygnowanym przez półamatorskie wydawnictwo.

Ina Goldin i Mike Gelprin, „Отражения и миражи”

I jeszcze dwa inne warte zauważenia zbiorki: „Русский хор” („Rosyjski chór”) Giennadija Praszkiewicza, w którym fantastyka sąsiaduje z prozą realistyczną, oraz „Чертовы пальцы” („Czarcie palce”) Dmitrija Tichonowa, kolejnego autora aktywnie uczestniczącego w rozwoju rosyjskiego horroru.

2018 uznać należy bez wątpienia za rok bardzo interesującej, opisywanej już w WzW serii „Зеркало” („Lustro”); światło dzienne ujrzało kolejnych osiem z przewidzianych w sumie piętnastu tomów. Gwoli przypomnienia: w każdym tomie znaleźć można opowiadania dwojga autorów, stanowiące – z założenia – kobiece i męskie punkty widzenia na ten sam temat. Owych osiem tomów to zbiory Jeleny Kleszczenko i Denisa Tichego („Руны и зеркала”, czyli „Runy i lustra”), Tatiany Romanowej i Wiktora Toczinowa („Зеркало судьбы”, czyli „Lustro losu”), Iny Goldin i Mike’a Gelprina („Отражения и миражи”, czyli „Odbicia i miraże”), Larisy Bortnikowej i Aleksieja Prowotorowa („Зеркальный гамбит”, czyli „Lustrzany gambit”), Mariny Drobkowej i Eldara Safina („Танец с зеркалом”, czyli „Taniec z lustrem”), Mariny Jasinskiej i Władimira Wiengłowskiego („Рунные витражи”, czyli „Runiczne witraże”),

„Русская фантастика 2018”

Jeleny Szczetininy i Dmitrija Gradinara („Отражение тайны”, czyli „Odbicie tajemnicy”) oraz Sofii Rołduginy i Siergieja Ignatiewa („Зеркало воды”, czyli „Lustro wody”). Projekt gromadzi teksty autorów – poza nielicznymi wyjątkami, jak Gelprin – debiutujących po 2010 r., a przynajmniej przed tym rokiem szerzej nie znanych, nie tylko dobrze się zapowiadających, ale już mających w dorobku utwory, którymi można się pochwalić. To nowa fala rosyjskojęzycznej fantastyki, fala tym ciekawsza, bo bardzo międzynarodowa – tworzą ją autorzy mieszkający na co dzień nie tylko w Rosji czy w krajach byłego ZSRR, ale również w Kanadzie (Jasinska), Francji (Goldin), USA (Gelprin), Wielkiej Brytanii (wydana w 2017 i 2019 Raine) i Mołdawii (Gradinar). Kto wie, może z czasem i w Polsce objawi się jakiś rosyjskojęzyczny autor sf?

I na koniec słów kilka o antologiach, z konieczności próbujących zastąpić za naszą wschodnią granicą branżowe, literackie czasopisma. Poza tradycyjnymi, corocznymi zbiorami („Настоящая фантастика 2018”, czyli „Prawdziwa fantastyka 2018”, dwutomowa „Русская фантастика 2018”, czyli „Rosyjska fantastyka 2018”,

„Русский фронтир”

„Самая страшная книга 2019”, czyli „Najstraszniejsza książka roku 2019” czy wydawane przez moskiewskie „AST” zbiory z „Patrolem” w tytule; najnowszy to „Территория дозоров”, czyli „Terytorium patroli”), ukazało się kilka interesujących antologii tematycznych. Na szczególną uwagę zasługują: „День коронации” („Dzień koronacji”) i „Русский фронтир” („Rosyjskie pogranicze”), opiewające odrodzenie rosyjskiego imperium w przestrzeniach wszechświata, „Земля 2.0” („Ziemia 2.0”), z tekstami nawiązującymi do klasycznych opowieści o podboju kosmosu, z naciskiem na kosmos nam najbliższy, czy Układ Słoneczny, zbiór horrorów „13 монстров” („13 potworów”), „Иррационариум” („Irracjonarium”), czyli kryminalne urban fantasy, „Модноверие” („Modnawiara”), reklamowany jako zestaw tekstów radykalno-religijnych, „Социум” („Socjum”), czyli próba odrodzenia klasycznej social-fiction, „Фатум” („Fatum”), pełne utworów z gatunku dark fantasy, oraz „2084.ru”, kompilacja mrocznych przepowiedni w stylu Orwella, Huxleya czy Zamiatina, reklamowana jako rosyjska odpowiedź na podobną zachodnią antologię, zatytułowaną – niespodzianka! – „2084”.

„Эпоха единорогов”

Na zakończenie słów kilka na temat trzeciego tomu zapomnianej już nieco, choć wciąż wartej czytania klasyki radzieckiej sf („Цена бессмертия”, „Cena nieśmiertelności”; w zapowiedziach znajduje się tom czwarty, z tekstami powstałymi w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku), jak również interesującego efektu mrówczej pracy Władimira Areniewa, niestrudzonego propagatora naszej fantastyki na wschodzie, czyli kolejnego zestawu nowych i starszych opowiadań – rosyjskich, ukraińskich, zachodnich oraz – co szczególnie cieszy – polskich (Brzezińska, Gociek, Kańtoch, Kołodziejczak, Komuda, Majka, Rak), noszącego tytuł „Эпоха единорогов” („Epoka jednorożców”).

5 kwietnia 2019

Komentarze

07 IV 2019 22:09:23

A skąd pomysł, żeby tytuł "Cziernokniżnik" tłumaczyć jako "Czarnoksięgarz"? Co prawda "Czarnoksiężnik z krainy Oz" i "Czarnoksiężnik z Archipelagu" to w rosyjskich wersjach "wołszebnik", ale słowniki znają i ""cziernokniżnika", zaś księgarz to banalny "prodawiec knig".

Wiem że pytam pod artykułem tłumacza, który zjadł zęby na rosyjskiej fantastyce, więc zaznaczam, że pytam z czystej ciekawości, a nie z czepialstwa.

09 IV 2019 08:16:35

„Kniżnik” to księgarz (ale i bibliofil). Tytuł przełożyłem bez znajomości treści książki, może po przeczytaniu będę miał inny pomysł.

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Wiatr ze Wschodu (74)
Paweł Laudański

9 X 2019

Fantasy (choć nietypowe), science fiction (utrzymane w najlepszych tradycjach gatunku), horror (z rosyjską duszą). O tym wszystkim słów kilka w kolejnym raporcie o aktualnym stanie rosyjskojęzycznej fantastyki.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (73)
Paweł Laudański

19 VI 2019

Trochę prozy najświeższej (Salnikow, Iwanow, seria „Зеркало”), i trochę prozy klasycznej (Warszawski, zbiór „Фантастика 1963”, czyli kolejna, już 73 edycja WzW.

więcej »

Wiatr ze Wschodu (71)
Paweł Laudański

16 I 2019

Piękna, oryginalna wizja świata widzianego oczyma dorastającego dziecka, czyli rosyjskie wierd fiction w wykonaniu Linor Goralik, mocna krzyżówka historii alternatywnej, hard science fiction i cyberpunku spod pióra Michaiła Sawieliczewa oraz trzeci tom projektu Зеркало, będący popisem Aleksandra Matiuchina – oto kolejna edycja WzW.

więcej »