nr 03 (XXV)
kwiecień 2003




powrót do indeksunastępna strona

Sławomir Spasiewicz
  Nic na siłę

        czyli o wyższości cwaniactwa nad brutalnością

Yosemite Sam...
Yosemite Sam...
Przychodzą na człowieka takie chwile, kiedy bardzo żałuje, że nie znajduje się w świecie bajek animowanych. Tu główny bohater pozytywny zawsze wygrywa, a wypadki, które powinny skończyć się w najlepszym razie potwornym poranieniem, owocują jedynie chwilową deformacją ciała. Gdybym więc był protagonistą własnego filmu, podobnym nieco do Królika Bugsa, a pewnych pięciu osobników kimś w rodzaju Yosemite Sama, pewnie nie straciłbym kilku cennych dla mnie przedmiotów, a na dodatek dotarłbym do domu pękając ze śmiechu... Wybaczcie mi, drodzy czytelnicy tą osobistą wycieczkę, która - mimo wszystko - stanowi chyba całkiem niezły wstęp do tego, by zająć się najbardziej cholerycznym wrogiem Królika Bugsa.

Ów mikrus z niesamowicie długimi, rudymi wąsami, wybuchowym charakterem i predylekcją do rozwiązywania trudnych sytuacji za pomocą broni został powołany do życia przez trio Isadore "Friz" Freleng, Michael Maltese i Hawley Pratt jako przeciwnik bardziej godny Królika Bugsa od rozlazłego ciamajdy Elmera Fudda (o którym nieco więcej innym razem). Za pierwowzory wyglądu Sama posłużyły postacie wykreowane przez Texa Avery'ego, Reda Skeltona i Boba Clampetta dla potrzeb ich filmów animowanych, zaś charakteru - sama "Friz" Freleng.

...jako pirat...
...jako pirat...
"Firmowy" wizerunek naszego bohatera to szalony kowboj - w typowych, szerokich spodniach do konnej jazdy, okazujący większość ze swych gwałtownych uczuć wyciągnięciem dwóch rewolwerów i szybkim opróżnieniem magazynków. Jednak w swej karierze Sam bywał między innymi piratem, szejkiem arabskim, rycerzem, wojskowym, a nawet Robinsonem Cruzoe. W większości wypadków ścierał się z Królikiem Bugsem, który udaremniał jego niecne plany. Istnieją tylko nieliczne wyjątki od tej reguły: filmy "Along Came Daffy" z 1947 roku, gdzie Sam ze swym czarnowąsym bratem-bliźniakiem polował na Kaczora Daffy'ego, "This Is a Life" z 1955, gdzie pojawia się jedynie na moment w prowadzonym przez Elmera Fudda talk-show, którego głównym bohaterem jest oczywiście Królik Bugs i "A Star Is Bored" z 1956 (również pojawia się jedynie w epizodzie). Na osobne wspomnienie zasługuje natomiast "Honey's Money" (1962), którego Sam jest postacią centralną - żonaty dla pieniędzy z baaardzo brzydką kobietą stara się usunąć z domu jej syna.

Po raz pierwszy pojawił się w 1945 roku, w filmie "Hare Trigger" - jako zamaskowany rabuś pociągów, który miał tego pecha, że kolejnym obiektem jego zainteresowania podróżował wyjątkowo uparty, marchewkożerny pasażer. W 1958 roku odcinek z jego udziałem (jako Czarnego Rycerza - strażnika Śpiewającego Miecza) - "Knighty Knight Bugs" otrzymał Oscara za najlepszy krótki film animowany.

...przystojniak...
...przystojniak...
Yosemite Sam jest pierwszą postacią w naszej galerii, której przypada rola zdecydowanie negatywna. Jego porażki mają nas nie tylko rozśmieszać, ale i cieszyć, sympatię wzbudza na podobnej zasadzie, co (zachowując wszelkie proporcje) Darth Vader - bo jest zły, ma fajną broń i mówi w bardzo charakterystyczny sposób. Krzyczy "zmów paciorek, króliku!!!!" i niemal natychmiast okazuje się, że to on jest na najlepszej drodze do klęski. Uosabia naszą ciemną stronę - jest straszliwym egoistą, gotowym dojść do celu po trupach, mizerotą intelektualną wyrabiającą sobie przewagę poprzez wymachiwanie rewolwerem, szablą, mieczem, czymkolwiek, co nadaje się na broń. Pożąda władzy, pieniędzy, sławy - i otrzymuje wszystko to czyniąc zło. Inaczej nie doszedłby do rangi rzymskiego centuriona, generała Konfederacji, kapitana piratów... Jednak to wszystko, co czyni z niego postać niemalże przerażającą, zostaje osłabione przez skonfrontowanie go z błazeńsko zachowującym się królikiem, który nagina świat do własnych potrzeb ośmieszając swego prześladowcę (choćby sekwencja z
...i rozbitek.
...i rozbitek.
odcinka "High Diving Hare", 1949, gdzie Sam stara się zmusić Bugsa do zastąpienia wykonawcy cyrkowego numeru, Nieustraszonego Bałwana 1 i wykonania skoku z kilku metrów do cebra z wodą - Sam wspina się za Bugsem po drabinie wiodącej na trampolinę, następuje przenikanie, Sam dociera na trampolinę i okazuje się, że królik stoi spokojnie na jej spodniej stronie. Na pytanie: "co ty tu robisz do góry nogami, czemu nie spadasz?" słyszy odpowiedź: "to nie ja jestem do góry nogami, tylko ty" i nie pozostaje mu nic innego jak spaść na ziemię...).

Bajki, w których występuje Sam w parze z Bugsem podlegają zatem jednemu schematowi: królik przeszkadza swemu przeciwnikowi w czymś, co można by określić mianem "podboju świata" - próbach bezwzględnego przystosowania go do swej wizji. Bugs uciera nosa zabijace pewnemu swej potęgi i sławy otwierającej wszystkie drzwi, doprowadzając go do rozpaczy swymi pomysłami. Charakter Sama mimo takiej "szkoły" nie ulega zmianie - odchodzi pokonany, ale żądny zemsty. Seria z jego udziałem jest zatem parodią bajek o superbohaterach, ratujących świat przed ciężko uzbrojonymi wrogami z kosmosu. Tyle, że tym razem to "świat" (Bugs) sam broni się przed złym superbohaterem...



1 Tak chyba należy przetłumaczyć imię "Fearless Freep"

Informacje "biograficzne" pochodzą ze strony The Ultimate Looney Tunes World

powrót do indeksunastępna strona

92
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.