Pod koniec lat osiemdziesiątych minionego stulecia ukazały się u nas cztery tomy dzieła zatytułowanego Droga do science fiction, zredagowanego przez jednego z większych znawców tematu, Jamesa Gunna. W drugim z nich zostało zamieszczone zestawienie określone przez autora wyboru jako „Chronologia science fiction”, wymieniające najważniejsze – jego zdaniem – utwory sf, które ukazały się drukiem do 1985 roku. Mniejsza o to, czy zestawienie owo rzeczywiście było tym, czym, według jego twórcy, miało być. Pamiętam jednak, jakie wrażenie wywarło na mnie wtedy, przeszło piętnaście lat temu, gdy z wypiekami na twarzy wczytywałem się w nie, by sprawdzić, ileż to jeszcze z owej klasyki zostało mi do przeczytania.
A później pomyślałem sobie – a może być coś podobnego zrobić dla rosyjskojęzycznej fantastyki?
Pomysł ten chodził mi po głowie od dłuższego czasu; dopiero teraz przybrał jako tako (mam przynajmniej taką nadzieję) sensowną postać. Od razu chciałbym podkreślić, że poniższe zestawienie bynajmniej nie pretenduje na miano kanonu rosyjskiej literatury sf&f, i to nie tylko dlatego, że dla zbyt wielu ważnych dla owej literatury utworów (przykłady pierwsze z brzegu: Mgławica Andromedy Iwana Jefremowa czy Ludzie jak bogowie Siergieja Sniegowa) zabrakło w nim miejsca. Czymże zatem jest? Ni mniej, ni więcej, tylko całkowicie subiektywnym wyborem tekstów, które, moim skromnym zdaniem, po prostu warto przeczytać, które spodobały mi się na tyle, że z czystym sumieniem mogę je polecić tym, którzy chcieliby spróbować czegoś zza naszej wschodniej granicy, a nie bardzo wiedzą, w którą stronę się zwrócić, a w konsekwencji – mam nadzieję, że pewną wskazówką dla czytelników i wydawców, stających przed koniecznością (możliwością?) wyboru swych przyszłych lektur czy książek do wydania.
Tytuły ułożone są chronologicznie, latami, według dat pierwszych oficjalnych publikacji w ZSRR lub Rosji, ustalonych przeze mnie z jak największą starannością, która zapewne nie ustrzegła mnie przed kilkoma pomyłkami. Jeśli dany tekst został przetłumaczony na język polski, podaję wyłącznie tytuł polskiej edycji, w pozostałych przypadkach – tytuły oryginalne (oczywiście, w transkrypcji). Powieści (ros. „romany”) poprzedzone zostały oznaczeniem [p], nowele (ros. „powiesti”) – [n], opowiadania zaś (rasskazy) – [o].
Na zakończenie mała, lecz jakże ważna uwaga: przedkładane szerokiemu audytorium zestawianie nie ma charakteru zamkniętego; raz na jakiś czas (pół roku, w najgorszym razie – rok) będę je uzupełniał o nowe wyniki mych czytelniczych poszukiwań.
1962 [n] Strugaccy A. i B. – Próba ucieczki
1964 [o] Gansowski S. – Dzień gniewu [p] Strugaccy A. i B. – Poniedziałek zaczyna się w sobotę [p] Strugaccy A. i B. – Trudno być bogiem
1967 [p] Bułhakow M. – Mistrz i Małgorzata [n] Strugaccy A. i B. – Drugi najazd Marsjan
1968 [o] Michajłow W. – Spotkanie na Japecie [n] Strugaccy A. i B. – Bajka o trójce [p] Strugaccy A. i B. – Ślimak na zboczu
1969 [p] Mirer A. – Gławnyj połdien’ [p] Strugaccy A. i B. – Przenicowany świat
1970 [o] Bilenkin D. – Ciśnienie życia [o] Bułyczow K. – Kontakty osobiste [o] Bułyczow K. – Skarbnica mądrości [p] Strugaccy A. i B. – Sprawa zabójstwa
1971 [p] Strugaccy A. i B. – Koniec akcji „Arka” [p] Bułyczow K. – Rycerze na rozdrożach
1972 [p] Bagriak P. – Komisarz Hard i błękitni ludzie [o] Bułyczow K. – Świeży transport złotych rybek [o] Bułyczow K. – Trzeba pomóc [p] Strugaccy A. i B. – Piknik na skraju drogi [o] Szach G. – I drzewa, jak jeźdźcy…
1973 [o] Bułyczow K. – Korona profesora Kozarina [o] Bułyczow K. – Czy mogę rozmawiać z Niną?
1974 [o] Bułyczow K. – Dwie krople na szklankę wina [n] Strugaccy A. i B. – Przyjaciel z piekła [o] Żitiński A. – Efekt Brumma
1976 [n] Bułyczow K. – Żuraw w garści [p] Mirer A. – Dom skital’ciew
1977 [o] Bułyczow K. – Zmartwychwstanie Czapajewa [o] Bułyczow K. – Miłość do milczącego stworzenia [n] Gansowski S. – Ucieczka [p] Strugaccy A. i B. – Miliard lat przed końcem świata
1978 [o] Bułyczow K. – Nie drażnić czarownika! [o] Bułyczow K. – Sny Maksyma Udarowa [p] Pawłow S. – Łunnaja raduga [o] Szefner W. – Zapiski posiadacza zębów
1979 [o] Bułyczow K. – Jeniec miłości
1980 [n] Bułyczow K. – Przełęcz [n] Kołupajew W. – „Tołstjak” nad mirom [p] Strugaccy A. i B. – Żuk w mrowisku [n] Strugaccy A. i B. – Bajka o przyjaźni i nieprzyjaźni
1981 [p] Bułyczow K. – Caricyn klucz
1982 [o] Amnuel P. – Wyszje tucz, wyszje gor, wyszje nieba… [o] Kołupajew W. – Siódmy model [o] Puchow M. – Port perpetuum
1983 [o] Panasienko L. – Wzjatka Charonu [n] Parnow J. – Zbudź się w Famaguście [o] Sztern B. – Dziadek Mróz
1984 [p] Bułyczow K. – Agent FK [o] Bułyczow K. – Skarbonka [o] Bułyczow K. – Każdy ma co wspominać [o] Bułyczow K. – Szum za stienoj [o] Jarosławcew S. – Szczegóły z życia Nikity Woroncowa [n] Pokrowski W. – Samaja posliednaja w mirie wojna
1985 [n] Babienko W. – Igorjasza „Zołotaja rybka” [o] Rudenko B. – Podarki Semilirandy [p] Strugaccy A. i B. – Fale tłumią wiatr [n] Strugaccy A. i B. – Pięć łyżek eliksiru [n] Żitinskij A. – Zegar z wariantami
1986 [p] Bułyczow K. – Miasto na Górze [o] Kriwicz M., Olgin O. – Ryżyj i Połosatyj [n] Panasienko L. – S toj pory, kak wietier słuszajet nas [p] Stolarow A. – Mieczta Pandory [p] Strugaccy A. i B. – Kulawy los
1987 [p] Dmitruk A. – Morskaja piena [p] Klimow A. – Siel’wa [o] Koziniec L. – Domowoj [o] Koziniec L. – Korzinka myl’nych puzyriej [p] Łukinowie J. i L. – Kokda otstupajut angieły [n] Panasienko L. – Woschożdienije w Ad [o] Panasienko L. – [o] Panasienko L. – Nie uchodi, starina! [p] Strugaccy A. i B. – Pora deszczów [o] Sztern B. – Opowiadanie produkcyjne nr 1 [n] Zajac W. – Gorod, kotorowo nie było [n] Zajac W. – Ziemlja nieobietowannaja
1988 [o] Babienko W. – Stop, maszyna! [o] Bułyczow K. – Pokazania Oli N.. [n] Gołowaczew W. – Władyki [o] Lewitin K. – Promienjannyj raj [p] Łarionowa O. – Zwiezdoczka Wo-Łbu (Czakra Kientawra) [o] Praszkiewicz G. – Wirtual’nyj gieroj, ili Zakon wsiemirnowo dawlienija [o] Tarasienko A. – Pis’mo usziel’ca [n] Wiren G. – Put’ jedinoroga [p] Zamiatin J. – My
1989 [n] Babienko W. – TP [n] Bułyczow K. – Smiert’ etażom niżie [p] Łukinowie J. i L. – Missjonery [n] Pokrowski W. – Tancy mużczin [o] Rybakow W. – Nosiciel kultury [n] Siergijewskaja I. – Kariatyda [n] Stolarow A. – Telefon dlia głuchych [p] Strugaccy A. i B. – Miasto skazane
1990 [p] Babienko W. – Ziemlja [o] Izmaiłow A. – Arma [o] Łazarczuk A. – Tiepło swieta [o] Łazarczuk A. – Zierkała [p] Łazarczuk A. – Most Waterloo [o] Łukinowie J. i L. – Otdaj moju posadocznuju nogu! [o] Rybakow W. – Skazka ob ubieżiszczie [o] Silieckij A. – W tridiewjatom carstwie... [p] Sztern B. – Zapiski dinozaura
1991 [p] Brajder J., Czadowicz N. – Ewangielije ot Timofieja [p] Brajder J., Czadowicz N. – Kain jeszczie nie rodiłsja [p] Bułyczow K. – Pupilek [n] Burkin J. – Motyl i bazyliszek [p] Praszkiewicz G. – Drugoj [o] Wierszynin L. – Obmien nienawist’ju
1992 [p] Bułyczow K. – Rieka Chronos: Nasliednik [p] Bułyczow K. – Rieka Chronos: Rezerwat dlja akadiemikow
1993 [o] Łukianienko S. – Fugu w mundirje [o] Łukianienko S. – Pociąg do ciepłego kraju [p] Bułyczow K. – Mładieniec Frej [n] Pielewin W. – Omon Ra [p] Rybakow W. – Grawiliet „Cesarewicz”
1994 [n] Bułyczow K. – W kurinoj szkurie [n] Bułyczow K. – Priedskazatjel’ proszłogo [n] Bułyczow K. – Posliednyje drakony [p] Bułyczow K. – Zamach na Tezeusza
1995 [p] Bułyczow K. – Na połputi s obrywa [p] Gromow A. – Miagkaja posadka [o] Sztern B. – Kaszcziej Biessmiertnyj – poet biesow
1996 [o] Bułyczow K. – Przestańcie kochać Łożkina [p] Diaczenko M. i S. – Rituał [p] Łazarczuk A. – Opazdawszyje k lietu
1997 [p] Burkin J., Łukianienko S. – Ostrow Rus’ [p] Diaczenko M. i S. – Szram [p] Diaczenko M. i S. – Czas wiedźm [p] Gromow A. – God lemminga [o] Kudriawcew L. – I myśliwy... [p] Łazarczuk A. – Wszyscy zdolni do noszenia broni [n] Łukianienko S. – Krzątanina w czasie [p] Łukianienko S. – Jesienne wizyty [p] Łukianienko S. – Labirynt odbić [o] Łukianienko S. – Wizit [o] Łukianienko S. – Prowodnik Otsjuda [o] Łukianienko S. – Chozjain dorog [o] Łukin J. – Słowiesniki [p] Oldi H. L. – Mesjasz formatuje dysk [n] Romaniecki N. – Zachłyśnięci szczęściem [o] Sztern B. – Da zdrawstujet Ninel! [n] Uspienski M. – Smocze mleko
1998 [p] Bułyczow K. – Widok bitwy z lotu ptaka [p] Diaczenko M. i S. – Pieszczera [n] Diaczenko M. i S. – Spalona Wieża [p] Łukianienko S. – Zimne brzegi [p] Łukin J. – Zona sprawiedliwosti [p] Łukin J. – Katali my waszie sołnce
1999 [p] Diaczenko M. i S. – Armaged-dom [p] Diaczenko M. i S. – Kazn’ [o] Diaczenko M. i S. – Oskoł [o] Diaczenko M. i S. – Tron [o] Diaczenko M. i S. – Chutor [p] Diaczenko M. i S., Oldi H. L., Walentinow A. – Granica [p] Łazarczuk A., Uspienski M. – Hiperborejska czuma [p] Łukianienko S. – Fałszywe lustra [p] Oldi H. L., Walentinow A. – Nam zdies’ żit’ [n] Stolarow A. – Mumia
2000 [o] Afanasjew R. – Po morjam – po wołnam [o] Bacziło A. – Wpieredi – wiecznost’ [p] Bułyczow K. – Opieracija „Gadjuka” [n] Diaczenko M. i S. – Posliednyj Don Kichot [n] Diaczenko M. i S. – Wilcza krew [p] Łukianienko S. – Nadejdzie świt [p] Łukin J. – Ałaja aura Protopartorga [n] Łukin J. – W stranie zachodiaszczievo sonca [p] Oldi H. L. – Mag w zakonie [n] Siniakin S. – Mnich na skraju Ziemi [o] Siniakin S. – Marki nasziej sud’by [p] Zaitchik van H. – Dieło żadnogo warwara
2001 [n] Diaczenko M. i S. – Kon [p] Diaczenko M. i S. – Magam możno wsio [n] Diaczenko M. i S. – Chozjain kolodciew [p] Diaczenko M. i S. – Dolina sumienia [o] Kubatijew A. – Ptaki muszą latać… [n] Łukin J. – Robotnicy zalustrza [p] Oldi H. L. – Bogadiel’nja [n] Siniakin S. – Szpion boż’jej Miłost’ju, ili Ewangielije ot FSB [p] Zaitchik van H. – Dieło niezalieżnych dierwisziej [p] Zaitchik van H. – Dieło o połku Igorjewje [p] Zaitchik van H. – Dieło lis-oborotniej
2002 [o] Andronowa L. – Woda okajannaja [o] Diaczenko M. i S. – Sud’ja [o] Diaczenko M. i S. – Basketboł [o] Diaczenko M. i S. – Marta [n] Galina M. – Proszczaj, moj angieł [n] Galina M. – Ekspedicija [n] Kaganow L. – Nieżiliec [p] Łoginow S. – Swiet w okoszkie [p] Łoginow S. – Kartiożnik [p] Łukianienko S. – Spiektr [p] Proszkin J. – Zima 0001 [p] Proszkin J. – Zagon [p] Zaitchik van H. – Dieło pobiediwsziej ob’jezany
2003 [o] Areniew W. – Narisujtie mnie raj [n] Diaczenko M. i S. – Zoopark [o] Kaganow L. – Chomka [o] Kaganow L. – Na posielienije [o] Połynskaja G. – Pisma o kon’cie swieta [p] Proszkin J. – Twoja połowina mira [o] Rudenko B. – Biez probliem! [o] Truskinowska D. – Autsajdery [p] Zaitchik van H. – Dieło sud’i Di
2004 [n] Diaczenko M. i S. – Ujechał sławnyj rycar’ moj…
|