Przed Bridget Jones był Adrian Mole. Różni ich wszystko: wiek, płeć, podejście do życia. Łączy: prowadzenie pamiętnika, rzesze fanów i przeniesienie na ekran. Aha, jeszcze jedno: obydwoje są kompletnymi idiotami.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Tytułowy bohater jest nieciekawym nastolatkiem, synem równie nieciekawych rodziców: ojciec sprzedaje kotły grzewcze, matka bałagańsko zajmuje się domem i co jakiś czas uczęszcza na kursy samoobrony, asertywności lub innych modnych rzeczy. Adrian nie ma żadnych sprecyzowanych zainteresowań, lecz w pewnej chwili podejmuje decyzję, że chce zostać pisarzem. Uważa się również za intelektualistę, bo słuchał programu radiowego Malcolma Muggeridge’a i „zrozumiał prawie wszystkie słowa”, jednak nagminnie myli znanych pisarzy z aktorami lub prezenterami telewizyjnymi o takich samych nazwiskach (ze względu na brak przypisów, dla czytelnika polskiego wzmianki np. o „Grahamie Green, bracie Hughie Greena” mogą być mało zrozumiałe). W tym kontekście śmieszą komentarze w rodzaju „my, intelektualiści…”. Zresztą Sue Townsend bynajmniej nie stara się uczynić swego bohatera postacią szczególnie sympatyczną: Adrian jest małostkowy, skąpy, ma silne skłonności do hipochondrii, a jego szczytem możliwości w zakresie towarzyskiej konwersacji jest opowiadanie o norweskim przemyśle garbarskim. Czasem bywa przesadnie wrażliwy, innym razem potrafi przejawiać gruboskórność słonia. W przypadku książek, gdzie narracja prowadzona jest z perspektywy dziecka, w recenzjach zazwyczaj padają określenia takie jak „błyskotliwe komentowanie świata dorosłych” czy „obnażanie absurdów życia codziennego”. Wprawdzie Adriana pochłaniają głównie problemy takie, jak pryszcze, pierwsza miłość czy problemy związane z dojrzewaniem seksualnym, jednak w rozmaitych scenkach – czasem opisanych szczegółowo, a czasem tylko wzmiankowanych – roztacza się przed nami panorama życia brytyjskiej niższej klasy średniej w epoce thatcheryzmu. Dekadenckie lata 80: wzrastające bezrobocie, rozpad więzi rodzinnych, muzyka punk i ujawnianie orientacji homoseksualnej… Ojciec Adriana traci pracę, jego matka odchodzi z sąsiadem porzuconym z kolei przez żonę-lesbijkę. Potem w burzliwych okolicznościach rodzice schodzą się ponownie, zaś sam Adrian przystępuje na pewien czas do gangu młodzieżowego i ucieka z domu, a następnie popada w depresję.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Pomimo niewątpliwie humorystycznego zacięcia, cykl o Adrianie Mole’u jest chwilami dość przygnębiający. O ile jego młodzieńcze pamiętniki mogą pobudzić czytelnika do szczerego śmiechu, o tyle późniejsze części – „Szalone lata Adriana Mole’a” (wydane w Polsce w latach 90, obecnie czekają na nowe tłumaczenie) i najnowsze „Adrian Mole: Czas cappuccino” – to coraz wyraźniejszy portret smętnego nieudacznika, któremu nic w życiu nie może pójść dobrze, a chwilowe sukcesy natychmiast kończą się spektakularną katastrofą. Zresztą nie tylko Adrian ma przechlapane: życie jego bliskich i znajomych to ciągłe zmienianie nieudanych związków, bezrobocie lub marna praca, przypadkowy seks i brak jakichkolwiek perspektyw. Wyjątkiem jest Pandora, która robi karierę w polityce. Osobiście nie przepadam za tym typem humoru (prezentowanym jakże często przez polskie komedie z lat 80), który polega na ciągłym przydeptywaniu bohatera-ofermy, jednak z jakiegoś powodu powieści Sue Townsend należą do książek, do których wracam. Zaletą jest zwięzły język; spora część humoru wynika z krótkich, czasem jedno- dwuzdaniowych opisów osób, miejsc lub zdarzeń, które opisane bardziej szczegółowo zapewne okazałyby się zupełnie nieśmieszne. Humor nie jest tu tak fajerwerkowy jak np. w „Wilcie” Toma Sharpe’a, ale niektóre opisy – na przykład wycieczki szkolnej do muzeum albo przedstawienia jasełkowego – naprawdę zapadają w pamięć.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Interesującą rzeczą jest możliwość porównania dwóch tłumaczeń, bowiem książki o Adrianie Mole’u ukazują się obecnie w nowym wydaniu. Wygląda na to, że, podobnie jak w znanym dowcipie o nowej wersji oprogramowania komputerowego, w nowym tłumaczeniu poprawiono stare błędy i zrobiono nowe. Hanna Pawlikowska miała dziwny zwyczaj przekładania na język polski nazwisk, które przypadkowo coś znaczyły, dzięki temu w książce pojawiały się takie postaci, jak Bernard Wieprza czy Gracja Basen, co wyglądało trochę dziwnie. Barbara Kopeć-Umiastowska prawidłowo przetłumaczyła wyrażenie „Parents up in arms” (oznacza ono, że rodzice byli wściekli, a nie, że mieli wyciągnięte ramiona), jednak niektóre zdania w jej wersji wydają się brzmieć nieco sztucznie. Pewne fragmenty są tłumaczone zadziwiająco rozbieżnie. Czy Nigel na swoim przyjęciu kazał przebrać się gościom za czarowników czy za wilkołaków? Czy robił w szkolnej stołówce awanturę o zupę z wkładką czy o paszteciki z mięsem? Czy Boz, Baz, Daz, Maz i Melv na urodziny podrzucali Adriana do góry czy poklepali po ramieniu? Oczywiście te szczegóły nie mają znaczenia dla zrozumienia akcji książki, ale zabawnie jest porównywać wersje i tropić drobne niezgodności lub po prostu sprawdzać, w jaki sposób różne osoby poradziły sobie z przetłumaczeniem uczniowskich wyrażeń lub skrótów myślowych autora pamiętnika. Pod pewnymi względami zapiski Adriana Mole’a przypominają inną popularną angielską książkę z dziennikiem w tytule: „Dziennik Bridget Jones”, choć moim zdaniem ta druga jest o wiele bardziej nudna. Zabawnym akcentem jest natomiast fakt, że dorosły już Adrian przelotnie widzi w restauracji… Bridget Jones, którą pokazują mu jako autorkę bestsellerowego pamiętnika. Ot, takie drobne, sympatyczne mrugnięcie okiem do czytelnika.
Tytuł: Adrian Mole lat 13 i 3/4: Sekretny dziennik Tytuł oryginalny: Secret Diary of Adrian Mole Aged 13 3/4, The Autor: Sue Townsend Przekład: Barbara Kopeć- Umiastowska Cykl: Adrian Mole ISBN: 83-89291-40-1 Format: 223s. 125×195mm Cena: 24,90 Data wydania: 15 sierpnia 2003 Ekstrakt: 90%
Tytuł: Adrian Mole: Męki dorastania Tytuł oryginalny: Growing Pains of Adrian Mole, The Autor: Sue Townsend Przekład: Barbara Kopeć- Umiastowska Cykl: Adrian Mole ISBN: 83-7414-001-1 Format: 248s. 125×195mm Cena: 24,90 Data wydania: 15 lipca 2004
Tytuł: Adrian Mole: Czas cappuccino Tytuł oryginalny: Adrian Mole. The Cappuccino Years Autor: Sue Townsend Przekład: Barbara Kopeć- Umiastowska Cykl: Adrian Mole ISBN: 83-88221-93-0 Format: 301s. 125×195mm Cena: 24,90 Data wydania: 14 sierpnia 2002 |