Biorąc pod uwagę te informacje, Jeż Jerzy rzeczywiście jest ewenementem w skali europejskiej. Owadożerny nie jest i nie zamierza nim być. Co więcej, wydaje się nawet, że w ogóle nie jest żerny, tylko pijny! Piwopijny! Ruchliwe ma co najwyżej łapy, które dla niego stanowią doskonalszy narząd dotyku od nosa (zwłaszcza kiedy Yolka jest w pobliżu). Słowem – na terenie Polski mamy jedynego w swoim rodzaju Erinaceus Sapiens. Właściwe Homo Erinaceus Sapiens, a to ze względu na to, że spłodziło go dwóch facetów (probówka?). Tak rzadko występujący w przyrodzie gatunek jeża musi być dobrem narodowym. Nie można go bezmyślnie eksploatować, bo rozkraczy nam się jak umęczona owca. Tymczasem ekskluzywne wydanie „Jeża Jerzego: Nie dla dzieci” nie zawiera nowych historyjek, a dodatkowe dwadzieścia złotych, których żąda wydawca, płacimy za nędzne dodatki, takie jak:

1. Porady autorów. Leśniak i Skarżycki – uznani i szanowani twórcy komiksowi, udzielają rad odnośnie pisania scenariuszy i rysowania. Piękna to inicjatywa, gdyby nie to, że oba „wykłady” sprowadzają się do truizmu: „Jeżeli ludzie nie uciekają na widok twoich prac, to rysuj/pisz dalej”. Jest to równie pomocne i odkrywcze, jak wróżby Cyganek: „Na swej drodze spotkasz kobietę – brunetkę, rudą, albo blondynkę”. Odnoszę wrażenie, że te pseudo-porady wrzucono tylko po to, żeby autorzy mogli popisać się poczuciem humoru, które na dłuższą metę nuży. Pozwolę sobie zacytować: „Jak pisać? Metod jest, ma się rozumieć wiele(…): od lewej do prawej, od prawej do lewej, z góry na dół, z dołu do góry”. Super… Brzmi jak przegadany dowcip, z puentą w środku. Ocena dodatku: 2-

2. Wywiad. Cztery strony wywiadu z… 2002 roku. Wydawca nawet nie raczył przeprowadzić nowej, nigdzie nie publikowanej rozmowy z autorami. Po prostu wycięto artykuł z magazynu KKK i wklejono do komiksu. Dla mnie to zwyczajne lenistwo, tym bardziej, że rozmowa jest o przysłowiowej dupie Maryni. Na żadne pytanie autorzy „Jeża” nie odpowiadają serio. I znów to męczące poczucie humoru, które nudzi się po jednej stronie. Radzę czytać partiami i robić dłuższe przerwy na herbatkę. Szkoda nerwów. Ocena dodatku: 2-

3. Obrazki. Trzeci i ostatni (sic!) dodatek to plakaty wykonane przez znanych polskich artystów. Gonzales, Śledziu, Gawronkiewicz, Niewiadomski i Endo. Na szczególną uwagę zasługuje, niestety, tylko kilka prac. Nie zawodzi Śledziu ze swoim bezpośrednim, prześmiewczym stylem. Co ma wspólnego Jeż Jerzy ze starą prostytutką? Sprawdźcie sami! To trzeba zobaczyć! Także Gonzales staje na wysokości zadania, pokazując nam dwie piękności z zabawnymi tatuażami na pośladkach. Reszta niczym nie zachwyca. Osobiście zawiodłem się na obrazku zrobionym przez Gawronkiewicza. Słaby wizualnie, bardzo słaby pod względem pomysłu. Ot, Ozrabal w masce Jeża. Najwidoczniej nawet mistrzowie mają słabsze chwile. Ocena dodatku: 3

I tyle przypraw do starej potrawy. „Jeż Jerzy: Nie dla dzieci” wydaniem ekskluzywnym jest jedynie z nazwy i wyglądu (twarda, błyszcząca okładka), ale w środku nie ma nic wartego uwagi. Jedynie kolekcjonerzy mogą być zadowoleni z zakupu. Mam tylko nadzieję, że autorzy jednak spróbują stworzyć zupełnie nowy album, i że wydawca nie wpadnie na kolejne „świetne” pomysły typu „Asterix z leksykonem”. W końcu ile można żreć to samo?

Jego zachowanie może dziwić tym bardziej, że ma on możliwość zaglądania w przyszłość – wie zatem, do czego w danym momencie może doprowadzić jego postępowanie. A wizja wcale nie jest dlań wielką niewiadomą, wciąż bowiem widzi to samo – triumfującego i uwielbianego przez tłum Yansa. Dlaczego w takiej sytuacji Valsary nie decyduje się na fizyczne zlikwidowanie swojego wroga, choć ma przecież taką możliwość – nie sposób jednoznacznie odpowiedzieć. Widać, że bawi go to swoiste panowanie nad więźniami Czarnej Góry, trzymanie ich w garści. Szkoda tylko, że z psychologicznego punktu widzenia jest to działanie irracjonalne. Ale też nikt nie powiedział, że Valsary ma równo pod sufitem. Jeśli zatem przyjmiemy, że ważniejsza jest dla niego sama gra niż pokonanie Yansa, pewne zawirowania scenariusza da się jeszcze jakoś obronić.

Niestety, w wielu miejscach fabuła zgrzyta. A mówiąc konkretniej – razi naiwnością. Yans, jak na agenta specjalnego, zbyt często daje się podejść Valsary′emu, zbyt łatwo idzie na jego smyczy. Aż dziw bierze, że nie znajduje on innych rozwiązań swoich problemów, a jedyne, na co go stać, to poddanie się nadciągającej fali wydarzeń. Dla scenarzysty jest to oczywiście bardzo wygodne, ponieważ dzięki temu fabuła zmierza prosto do zaplanowanego rozwiązania. Problem jednak w tym, że czytelnikowi trudno znaleźć w tym jakąkolwiek emocję. „Gladiatorzy” to komiks, obok którego można przejść całkowicie obojętnie. Z perspektywy czasu drażni on tym bardziej. I to nie tylko naiwnością i sielankowym zakończeniem, ale przede wszystkim użytą terminologią, chyba już nieco przestarzałą w momencie powstania albumu, a co dopiero w XXI wieku. Jak bowiem nie zareagować uśmiechem politowania na określenia typu „mózgowizja” czy „futuroekran"?… Podobnie jest z całym komiksem. Dzisiaj może on raczej rozśmieszyć, niż wywołać ciarki przechodzące po plecach. Na tle poprzednich albumów serii „Gladiatorzy” prezentują się bardzo średnio. Nie powinno nas więc dziwić, że Grzegorz Rosiński zilustrował jeszcze tylko jeden tom przygód Yansa („Prawo Ardelii”), po czym postanowił skupić się na drugiej serii komiksowej powstającej równolegle z „Yansem” – „Thorgalu”.

Graficznie „Gladiatorzy” również nie zachwycają; niczym specjalnym też nie zaskakują. Ot, przyzwoite rzemiosło, do którego Rosiński przyzwyczaił nas już znacznie wcześniej. Miejscami miałem nawet wrażenie, że autor rysunków cofnął się w rozwoju do czasów „Kapitana Żbika”. Wszystko to czyni dzisiaj z „Gladiatorów” jedynie interesującą ramotkę. Przeczytać można, ale nie gwarantuję, że za tydzień ktoś jeszcze będzie pamiętał, o co w tym komiksie chodziło.

Teoretycznie to powinien być przebój. Ale…

Na początek uwaga – wszyscy poszukujący rozrywki powinni komiks kupować po omacku – na okładce bowiem pojawiają się spoilery dotyczące treści najbliższych kilku zeszytów. Na pierwszy zeszyt składają się dwa epizody i jedno streszczenie (zabrakło w polskiej edycji „Battle Chasers Prelude” – ośmiostronicowej historii opublikowanej w niewielkim nakładzie i dostępnej wyłącznie dla klientów nieistniejącego już internetowego sklepu anotheruniverse.com) – epizodów wprowadzających w realia świata i przedstawiających głównych bohaterów sagi.

Teoretycznie może to być przebój, na razie jednak mamy za mało danych, by wnioskować o przyszłości komiksu. Bo na 24 stronach pełnych kontrastujących kolorków i kilku ciekawych rozwiązań graficznych (takich jak napędzany parą golem wojenny) mamy tu niewiele oryginalnych rozwiązań fabularnych. A same obrazki to za mało.

Polscy wydawcy wykazali dużą dbałość o zastosowanie czcionek zbliżonych do oryginału. Tłumaczenie wolne jest od rażących błędów, mnożą się natomiast uproszczenia w interpretacji oryginalnych wypowiedzi, być może w trosce o pojemność dymków. Początek oryginalnej narracji epatuje czytelnika Wielkimi Literami – wszystko co zostaje nazwane, otrzymuje natychmiast Nazwę. Nic nie mówiącą, ale wskazującą, że – o cokolwiek chodzi – jest to Ważną Rzeczą (ewentualnie Wydarzeniem). Żart z konwencji w polskiej wersji ograniczony został praktycznie do jednego Artefaktu (wspomnianym już Dziwnym Drewnianym Pudle). Inny przykład? Epizod w karczmie – jedna z bohaterek wyraźnie obraża swojego rozmówcę („There’s no point in bustin’ up a drunken has-been”). Tłumaczenie jest kłopotliwe, ciężko znaleźć obraźliwe określenie na Pijanego Upadłego Bohatera (może ograniczymy się do dwóch pierwszych określeń: „Nie ma sensu tłuc tego żula”), w wersji Mandragory jest to znacznie złagodzone („Nie chcę żadnej pijackiej zwady”). Wiele dymków traci coś, co ginie między słowami. Nie są to jednak sprawy wyjątkowo istotne dla fabuły… Ale dają się zauważyć.

Joe Madureira zaczął komiksową karierę dość wcześnie – w 1991 roku miał 17 lat i pierwsze profesjonalne publikacje w Marvel Comics na koncie. Po kilku występach gościnnych na łamach „Excalibura” i wypróbowaniu talentów w miniserii „Deadpool” (opowiadającej o perypetiach zmutowanego zabójcy do wynajęcia) zyskał sławę i rozgłos, tworząc przez prawie trzy lata przygody najbardziej znanych (i najlepiej sprzedających się) mutantów – X-Men. Pracę w „Uncanny X-Men” porzucił dla autorskiego projektu w świeżo założonym pododdziale Wildstorm. Cliffhanger (tak zwał się ten oddział) wypuścił w bólach (artysta systematycznie zwlekał z oddaniem kolejnych części) na świat dziewięć zeszytów „Battle Chasers”, po czym zaprzestał publikacji – autor zarzucił tworzenie serii i przeszedł na teren działalności niekomiksowej (miał pracować przy projektach gier komputerowych – niestety, większość projektów upadała przed wyjściem na światło dzienne). Styl Madureiry – w znacznym stopniu inspirowany mangą i anime – znalazł rzesze fanów i naśladowców. Wielu z nich do tej pory działa na rynku komiksowym.

Jesienią 2005 roku szefowie Marvel Comics ogłosili, że Madureira powróci do komiksów – ma rysować trzecią serię „Ultimates”. Czas pokaże, co z tego wyjdzie. A na razie pozostaje nam czekać na kolejny zeszyt „Battle Chasers”.

Sporo akcji, humoru i dobrej rozrywki w atrakcyjnej kolorowej formie.

Tłumaczenie dobre. Druk i papier w porządku. Niska cena. Brakuje tylko wyraźniejszego zróżnicowania wielkości czcionek – wiele z wykrzyczanych w oryginale treści w edycji Mandragory wypowiedzianych jest tonem zbyt spokojnym i zrównoważonym. Drażni też drobna niekonsekwencja z zamianie wielkich napisów. O ile oryginalne „Gasp!” zostało zamienione na „Och!”, a „hello” na „hop hop”, to „Knock knock” (puk puk) pozostało już bez zmian. Dziwne.

Dobrze – bo bez szarżowania i patetyczności – są przedstawieni w tym komiksie rycerze Jedi. Mistrz Rohnar Kim i jego padawan Tap-Nar-Pal są pokazani jako para wiernych wojowników ufających sobie nawzajem. Drugoplanowe postaci, na przykład ojciec głównego bohatera, są zarysowani migawkowo, ale też nieźle. Bardzo przekonująco wypada kanclerz Palpatine – przyjazny, szczery i godny zaufania. Autor darował sobie pokazywanie jego tajemniczych uśmieszków czy tryumfujących min, zakładając najwyraźniej, że czytelnik i tak wie, kim jest ta postać. Oczywiście taki, który zna co najmniej pierwsze trzy epizody „Gwiezdnych wojen” – dla innego czytanie tego komiksu po prostu nie ma sensu.

Rysunki są dość ładne, choć u ludzi niekiedy szwankują proporcje głowy do reszty ciała. Wiem, że komiksowych superbohaterów tradycyjnie przedstawia się w proporcjach raczej 1:9 niż 1:7, ale 1:11 to już przesada. Dla mnie wadą jest kompletny brak różnicowania planów (za pomocą kreski lub koloru), co przy kadrach przedstawiających sceny walki prowadzi często do totalnego wizualnego chaosu. Na jednym z rysunków wyskakujące/wylatujące ze śmigacza postaci są tak pokazane, że nijak nie mogę dojść, czy czarna sylwetka jest ciałem zamachowca czy cieniem głównego bohatera [zobacz ilustrację].

Dla miłośników „Gwiezdnych wojen”, którzy są nieco bardziej niż ja odporni na ten styl rysowania, „Więzy krwi” mogą być bardzo udanym komiksem.

Komiks opowiada wydarzenia IV Epizodu „Gwiezdnych wojen” tak, jak mogliby je oglądać imperialni szturmowcy. Tyle że tytułowi bohaterowie nie są szturmowcami, lecz Rebeliantami, którzy przebrali się celem ratowania życia i cały czas usiłują prysnąć do swoich. W swoich przygodach przewijają się przez sceny znane nam wszystkim z filmu – Leia nagrywająca wiadomość w R2D2, Obi-Wan Kenobi wyłączający generator pola (okazuje się, że to Tag i Bink byli tymi szturmowcami, którzy pilnowali urządzenia), zniszczenie Alderaanu i bitwa nad powierzchnią Gwiazdy Śmierci (już wiemy dokładnie, kto był skrzydłowymi Vadera…).

Dawno nie czytałam tak zabawnego komiksu. Klimatem przypomniał mi publikowane w „Esensji” humorystyczne opowiadania Marcina Jankowskiego „Śledztwo doskonałe, czyli krótka historia pewnych poszukiwań” i „Przesyłka, czyli krótka opowieść o zgonie kapitana Bezziera”. Humor jest niewymuszony, żarty naprawdę śmieszne, a już scena: „Jakie mamy szanse na odnalezienie Alderaana w tej bezbrzeżnej głuszy?” „A wiesz, powiem ci, że całkiem spore…” ma wręcz szanse zostać jednym z kultowych tekstów w fandomie starwarsowym. Nawet nieśmiertelne dowcipy na temat hełmów, w których nic nie widać, wypadają zaskakująco świeżo. Zdecydowanie jest to komiks, który powinni przeczytać wszyscy miłośnicy „Gwiezdnych wojen”.

Inżynierowanie dopadło także Mistrza oraz Tymka. Na łamach „Perpetuum mobile” raz po raz budują jakieś maszyny, zazwyczaj zajmujące sporo miejsca. Zazwyczaj też ich wielkość nie jest adekwatna do wykonywanej pracy. Na szczęście zazwyczaj perypetie z nimi związane wywołują uśmiech na twarzy czytelnika. Niestety, uśmiech ten może być starty przez hasło „Tego dowiecie się za tydzień!” (s. 13), czyli zbyt rutynowe składanie albumu z gazetowych odcinków.

Szkoda, że Skarżycki nie spróbował naśladować Kuttnera. Być może efekt byłby o wiele ciekawszy – i zabawniejszy.

Akcja komiksu rozpisana na dialogi, opowieści o zakusach Złego, dobroci Spawna i potrzebie przyjaciół. Dla fanów superbohaterów powracających zza grobu.

Tłumacz się śpieszył. Pełno kalek językowych i kilka błędów interpretacyjnych. Przykład: Rozmowa o celach Piekła i Wandzie – ziemskiej żonie Spawna. Głowa demona mówi: “Ona jest naszą nagrodą! Nie ty… To w niej leży odpowiedź.” (She is our prize! …not you. The answer lies with her.). Czytelnicy czytają: “Ona jest twoją nagrodą! Nie w sobie. Odpowiedzi szukaj w niej.” Drażnią również panoszące się zdrobnienia – wszędzie pełno “dupeczek”, “dzieciątek” itp.

I oto na bazie powieści powstał również komiks – gazetowe odcinki układające się w dłuższe historie. W recenzowanym zbiorku mieszczą się takie trzy. „Niebezpieczna zima” opiewa wątpliwe rozkosze sportów zimowych – jakże ponadczasowa i aktualna zimą 2006! „Nowy dom Muminka”, w którym familia trolli musi stawić czoła bombie demograficznej pod postacią rodzeństwa Mimbli, oraz „Nowe życie Muminków”, opisujące spustoszenia, jakie w życiu Muminków poczyniło starcie dwóch skrajnych światopoglądów. Na kartach komiksu odnajdziemy nawiązania do książek, wydarzenia toczą się jednak innym torem i uderzają w nieco inne tony. Bardziej widoczny jest chociażby macho-wannabe charakterek Muminka.

Kreska to znana już z książek prosta forma, z której Tove Jansson potrafiła wydobyć wiele treści. Jakąż gamę emocji potrafią wyrazić hipopotamowe pyszczki głównych bohaterów, którzy grają przecież jedynie oczami i brwiami! Do tego dochodzą ciekawe i zwariowane pomysły autorki – oto ramki oddzielające kadry potrafią przybrać kształty nawiązujące do treści danego paska (np. kredek, użytych przez rodzeństwo Mimbli do „upiększenia” ścian domku Muminków).

Nie pozostaje mi nic innego, jak zaprosić wszystkich do wyprawy w krainę Muminków. Dajcie się strolować!

Podobnie jak inne komiksy Rumiko Takahashi, „Ranma 1/2” należy do gatunku shonen, czyli przeznaczona jest dla młodzieży płci brzydkiej. Widać to na pierwszy rzut oka – główny wątek, choć romantyczny, różni się zdecydowanie od tego, co można znaleźć w różnych „Marsach” czy „Brzoskwiniach”. Z drugiej strony – i na szczęście – w „Ranmie” nie znajdziemy motywu zakompleksionego młodzieńca znanego z innych wydanych u nas shonen (np. „Video Girl Ai” czy „Love Hina”) – zapewne dzięki temu, że ten komiks wyszedł spod ręki kobiety. Ręki, która rysuje swój komiks sympatyczną, oldschoolową kreską.

To już (a w zasadzie – dopiero, niech żyją tasiemce!) siódmy tom „Ranmy”. Aby nieco urozmaicić przygody nieszczęsnej gromadki, pani Rumiko zsyła im kogoś do pomocy. Tym razem jest to śmietanka śmietanki, rodzynek każdego ciasta, postać kultowa i godna naśladowania. Mistrz Happosai. W starym, pokrytym zmarszczkami ciele pokurczowatego staruszka mieszka demon. Happosai, dawny nauczyciel Genmo Saotome i Souna Tendo (odpowiednio – ojca Ranmy i jego niechętnej narzeczonej Akane) – i ich największy koszmar. Mistrza nie interesuje już jednak starsze pokolenie, gdyż znalazł sobie nowego kandydata na ucznia, godnego zostać spadkobiercą szkoły walki stylu „wszystko dozwolone”. Nie trzeba mieć matury, by domyślić się, że jego wybór padł na Ranmę. Główny problem z szalonym starcem bierze się jednak z tego, że jest on niepoprawnym zbolem. Niczym ninja wyłania się z mroku, w każdej chwili gotów obmacywać dziewczęta, robić fotki w damskiej przebieralni oraz – to jego numer popisowy – dokonywać hurtowej kradzieży damskiej bielizny. Ranma ma prawdziwego pecha – jako chłopak obrywa od Happosaia-mistrza-sztuk-walki, jako dziewczyna musi znosić zaloty Happosaia-nieuleczalego-zbola. Ale im gorzej dla Ranmy, tym lepiej dla czytelnika – oto kolejna porcja beztroskiej, szalonej zabawy i kupa śmiechu.

Rumiko Takahashi ma talent do tworzenia zabawnych postaci, ale Happosai to coś więcej. To personifikacja ciemnej strony każdego fana mangi, prawdziwa twarz perwersa żyjącego w każdym z nas. Lektura obowiązkowa – chyba że boisz się spojrzeć w twarz zbola i zobaczyć w niej swoje odbicie.

Wielotomowa opowieść ma formę questu – bohaterowie spotykają coraz to nowych wrogów i nielicznych sprzymierzeńców, to zdobywając, to znów gubiąc kawałki Klejnotu. Czasem akcja wraca do Tokyo – Kagome nie jest bowiem uwięziona w tym nieprzyjaznym świecie – ale nieubłagane przeznaczenie wzywa ją ponownie. Krok po kroku odsłaniane są kolejne tajemnice Inu-yashy, dojrzewają relacje między bohaterami. I choć znajdziemy typowe dla Takahashi elementy humorystyczne (w tym odrobina slapsticku), więcej tu dramatycznych zwrotów akcji i mrożących krew w żyłach przygód. I choć bohaterowie wychodzą z nich cało, zwykle jednak zwycięstwo niesie ze sobą gorycz związaną z czyjąś tragedią – czy jednak może być inaczej w świecie, gdzie kłamstwo jest sposobem na życie? I to nie tylko demonów?

W piątym tomie dochodzi do wyjątkowo przejmujących wydarzeń – kolejne zdarzenie z przeszłości wydobyte na światło dzienne okaże się niezagojoną raną – w dodatku pojawi się wróg, który umiejętnie w ową ranę wetknie swe brudne paluchy… Polecam wszystkim spragnionym naprawdę emocjonujących przygód.