„Zostaje noc” to ksiązka o niemożności osiągnięcia szczęścia, o tym, że najniezwyklejsze, zdawałoby się, przeżycia mogą pozostawiać obojętnym i prowadzić do stanu ducha identycznego jak obserwacja zwyczajnej ulicy w zwyczajną noc. Przyczyny takiego stanu rzeczy Soledad Puértolas nie podaje, raczej rzuca przesłankami, które mogą dać rozwiązanie. Na horyzoncie pojawiają się tu skomplikowane stosunki rodzinne, coś jest na rzeczy z patriarchalnym, krępującym główną bohaterkę społeczeństwem, nieudane związki z mężczyznami też mają jakiś wpływ na tę sytuację. Jednak tak naprawdę każdy czytelnik musi tu sam poszukać odpowiedzi – o ile oczywiście zdecyduje się zapoznać z pytaniami.

Powieść ma bowiem specyficzny nastrój i nie nadaje się do łatwej lektury. Język trudny – długie, ciężkie zdania, rozbiegane w dygresjach, stałe przeskoki między tematami, nasycenie obserwacją i wewnętrznymi przeżyciami; blisko tu do granic grafomanii. Mnóstwo drobiazgowości, szczegółu; fabuła powolna; postaci – takie jak i świat, w którym żyje narratorka, niewyraźne jakieś, życiu niechętne. Jeśli kto ciśnie powieścią w kąt po drugiej stronie – zrozumiem bez problemu. Jeśli dotrwa – chyba wysiłek włożony w „Zostaje noc” doceni.

„Zostaje noc” to książka niełatwa. Osobiście odebrałem ją jako obraz pewnej życiowej rezygnacji, jako stwierdzenie, że na szczęście i zachwycenie światem trzeba być wewnętrznie gotowym – bez tego nie zapewnią go żadne, najniezwyklejsze nawet wydarzenia dookoła nas. Jednak ta teza opakowana jest w szary papier ciężkiego języka i powolnej fabuły, a nie w lśniące, ozdobne folie porządnego rzemiosła. Stąd pewne wahanie w polecaniu tej książki – może wynagrodzić lekturę, ale potrzeba do tego pewnego nastawienia, stanu ducha, dobrego momentu i cierpliwości. A nie każdy musi mieć na to ochotę.

„Prorok” sprawia wrażenie, jakby autor chciał mieć już całą „Opowieść Piasków” za sobą. Nie ma tam tworzenia i rozwijania postaci, nie ma chwili zatrzymania się nad światem – jest szaleńczy galop do przodu i pośpieszne, lekceważące wręcz czytelnika kończenie wątków (szczytem tej tendencji jest załatwienie sprawy ukochanej głównego bohatera). Decydująca o kształcie świata bitwa zbywana jest kilkoma zdawkowymi opisami, przemiana wewnętrzna Kashima zamyka się w krótkiej opowiastce o tym, co przeżył… Tak nie można. Naprawdę trudno poczuć radość z czytania tej powieści, mimo że domyka ona losy frapujących bohaterów z poprzednich tomów. Sprawy nie polepszają przeskoki w stylizacji – co raz to ktoś archaizuje, potem przestaje, a zaczyna ktoś inny – jakby jakaś metamorfoza dopadała postaci co kilka kartek. Na domiar złego do całości doczepiony został epilog sugerujący, że coś może się jeszcze wydarzyć i zostać opisane, mimo ewidentnego znudzenia autora tematem.

„Opowieść Piasków” została zamknięta; kto chce się dowiedzieć, co się wydarzyło, „Proroka” powinien nabyć. Jednak nie jest to powieść, którą można polecać.