powrót do indeksunastępna strona

nr 06 (LXXXVIII)
sierpień 2009

Tytus, Romek i A’Tomek: Gdy dowciplina płynąć zaczyna
Henryk Jerzy Chmielewski ‹Tytus, Romek i A’Tomek: Księga X›
Początek księgi dziesiątej jest dosyć dziwaczny. Ale jaki by nie był, to co dzieje się później powoduje, że uznaję tę księgę za jedną z dwóch najlepszych w dorobku Papcia Chmiela (obok dwunastej).
Zawarto¶ć ekstraktu: 100%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Po pierwsze, i wcale nie najważniejsze, pomimo ponad trzydziestu lat, które minęły od pierwszego wydania, jej ekologiczne przesłanie jest nadal aktualne. Przypomnijmy, o co chodziło. Przypadkowe lądowanie na bezludnej wyspie, małpy wypijają paliwo z mielolotu, co uniemożliwia naszej trójce bohaterów powrót. Muszą całkowicie samodzielnie wyprodukować paliwo dla pojazdu – dowciplinę, po drodze przechodząc w przyspieszonym tempie przez poszczególne stadia rozwoju ludzkości, niczym bohaterowie „Tajemniczej wyspy” Verne′a. Niestety, uzyskanie wspomnianej substancji wymaga stworzenia całego wręcz przemysłu chemicznego, co ma fatalne skutki dla samej wyspy. I nie ma tu mowy o ekobzdurach typu „globalne ocieplenie”, które są jedynie punktem odbicia do kariery cwaniaków typu Ala Gore′a1). W przypadku komiksu mamy do czynienia z problemami z kategorii „tu i teraz” – rośliny obumierają, rzeką płyną ścieki, w powietrzu unoszą się trujące związki chemiczne. Ciekawostką jest, że nasi bohaterowie (poza Tytusem) zupełnie nie zauważyli związku między swoją działalnością, a końcowym stanem ekosystemu wyspy („Ale ten świat się zmienia! Kiedy przybyliśmy, była to piękna wyspa”). Czyż dokładnie tak samo nie postrzegamy naszej działalności, zdziwieni skąd na najtrudniejszych tatrzańskich szlakach wzięły się śmieci? Przecież nie my je tam przynieśliśmy…
I bardzo możliwe, że księga X będzie jedyną, jaka pozostanie aktualna za kolejne 30-40 lat. Ale pal sześć aktualność, jest jeszcze kilka powodów, dla których warto ten komiks przeczytać.
Druga istotna zaleta to wyjątkowa spójność całej historii, zwłaszcza na tle pozostałych książeczek z przygodami Tytusa, Romka i A’Tomka. Wspominał o tym Konrad Wągrowski we wstępniaku do naszego bloku tytusowego. O ile większość albumów to zbiór bardzo sprawnie połączonych autonomicznych epizodów, o tyle w przypadku księgi X, cała historia z dowcipliną wymusiła niejako spójną i logiczną historię o harcerskiej mikrocywilizacji na bezludnej wyspie.
I po trzecie, album jest dowodem geniuszu Papcia Chmiela i niespożytych pokładów jego pomysłowości. Autor ciągle bawi się językiem, wprowadzając nowe pojęcia oraz nazwy dla znanych rzeczy. Zamiast baobabu mamy wielobab, małpiatki to małpoladki, a hipopotama zastąpił mordkopotam. Podnosi to do kwadratu egzotyczność przygód trójki harcerzy, bo hipopotama można zobaczyć chociażby w zoo, ale tego drugiego już nie. A prawdziwym majstersztykiem był cały proces wytwarzania dowcipliny oraz nazewnictwo poszczególnych minerałów i związków chemicznych (np. dwuhecocyrk, dwukukunamulina, gaz shecony).
Dziesiąta księga przygód Tytusa, Romka i A’Tomka to szczytowe osiągnięcie podejścia „ucząc bawi”. Oferuje egzotyczną przygodę, nienachalną dydaktykę, szczyptę wiedzy, a wszystko okraszone najbardziej klasycznym dowcipem Papcia Chmiela.
1)Piszę to z pełną świadomością, jako że, według mojej wiedzy, nauka nie potwierdziła związku między działalnością człowieka a tak zwanym „efektem cieplarnianym”.



Tytuł: Tytus, Romek i A’Tomek: Księga X
Data wydania: lipiec 2009
Ekstrakt: 100%
powrót do indeksunastępna strona

32
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.