powrót do indeksunastępna strona

nr 09 (XCI)
listopad 2009

Autor
Na ramieniu sztuki
Joe Wright ‹Solista›
Niby kino proponowało już wiele filmów o dziennikarskiej determinacji, szalonym, ale jednocześnie pięknym umyśle, potężnej sile pasji i nietypowej przyjaźni. Tyle że „Solista” Joe’ego Wrighta porusza wszystkie te tematy w sposób niebanalny, nie wykalkulowany, szczery, ale nie wymuszający sztucznych wzruszeń. I ma dwie wielkie role, które czynią całość wyjątkową.
Zawarto¶ć ekstraktu: 80%
‹Solista›
‹Solista›
Joe Wright, młody brytyjski reżyser, postanowił po nakręceniu dwóch doskonale ocenianych filmów, czyli „Dumy i uprzedzenia” oraz „Pokuty”, porzucić na trochę angielską tematykę, kostiumowe ozdobniki i Keirę Knightley w obsadzie, aby nakręcić amerykańską historię opartą na faktach. A dokładnie na podstawie książki dziennikarza Los Angeles Times, Steve’a Lopeza. Jego autentyczna znajomość z bezdomnym muzykiem-schizofrenikiem, Nathanielem Ayersem, zaowocowała nie tylko książką i ekranizacją, ale również cyklem felietonów i wartościami odrobinę bardziej niewymiernymi, zręcznie uchwyconymi przez reżysera z filmowej perspektywy. Stąd „Solista” stanowi nie tylko udany dramat, lecz zarówno komentarz społeczny, jak i quasi biograficzny portret naprawdę istniejącej osoby – niesamowitej postaci pochłoniętej do reszty przez swoją muzyczną pasję. Wright stara się przy odrysowywaniu rzeczywistości uciekać od sentymentalnej przesady, tanich wskazówek interpretacyjnych i natrętnych skrótów w konstrukcji emocjonalnej bohaterów. W „Soliście” brakuje oczywistości do odczytania wprost z ekranu, pojawia się za to dużo wątpliwości oraz pożądana prostota, ale – należy zaznaczyć – narracyjna. Wszystko poza fabułą, czyli motywacje bohaterów, przeplatanie się podjętych tematów, interpretacja stanu emocjonalnego i Steve’a, i Nathaniela, nie tylko unika prostych odpowiedzi, ale również banalnego schematyzowania filmowej struktury. Wright uderza we wrażliwość widza, lecz nie po to, by go kupić dla poruszającej historii, ale by pozwolić mu zrozumieć mętlik umysłowy Nathaniela i jego pełne oddanie muzyce. Bo w końcu jak opowiadać o muzyce, jeśli nie emocjami?
Wbrew pozorom, głównym tematem historii przedstawionej w „Soliście” nie jest przyjaźń między dwojgiem jakże różnych mężczyzn. Na pewno chwiejna relacja między nimi interesuje reżysera, ponieważ nie do końca da się ją zdefiniować czy prosto nazwać. Czy niezależnie od pobudek Lopeza i podziałów dzielących go z genialnym muzykiem, można od razu mówić o przyjaźni? Wright mnoży wątpliwości, bo najprawdopodobniej nie chce oczywistych i przez to niesprawiedliwych bądź nietrafnych osądów. Znajomość bohaterów, która przekształca się w silną, rodzącą się w punkcie przecięcia wielu różnych uczuć i myśli relację, pozwala nie tylko naszkicować osobowości postaci, ale również wybrać punkt odniesienia do innych, wychodzących na pierwszy plan kwestii. Wright mówi w swoim filmie o prawdziwej pasji potrafiącej wpędzić w otchłań szaleństwa, jak również, paradoksalnie, pozwalającej utrzymać się na powierzchni. Pasja jest dla Nathaniela życiem, religią, powodem istnienia, innym światem wspierającym w codziennej, może i nieświadomej walce o dalsze egzystowanie. W jednej ze scen, kiedy Nathaniel słucha próby koncertowej, Wright rezygnuje z łatwego i szablonowego sposobu na zobrazowanie chwili i pokazuje widzowi zmieniające się barwy. To lepiej niż najbardziej wyrafinowane aktorstwo, nawet tak dobre jak w wykonaniu Jamie’ego Foxxa, umożliwia dotknięcia stanu może błogości, może euforii, a może wzruszenia, w który wchodzi bohater przy obcowaniu z muzyką. Pasja nadaje barw, pulsuje energią, daje wolność. Potwierdzenie można odszukać w innej scenie, gdy Nathaniel gra na wiolonczeli, ptaki szybują nad Los Angeles, a muzyka wydaje się lecieć wraz z nimi, oswabadzać emocje i duszę.
Jednak Wright nie ogranicza się w „Soliście” tylko do stonowanego dramatu o destrukcyjnej i inspirującej sile sztuki – komentuje również rzeczywistość. Wraz z zawiązaniem znajomości z utalentowanym Nathanielem, Steve musi wejść w środowisko bezdomnych, poznać ich biedę i być świadkiem ich upadku. Temat bezdomności, odsuwany na bok lub lekceważony przez polityków i media, stanowi aktualny i dotkliwy problem czy to w Stanach Zjednoczonych, czy w Polsce. Wright stara się zgrabnie połączyć główny wątek genialnego schizofrenika i zdeterminowanego dziennikarza z obserwacją społeczną, ale udaje mu się jedynie zasygnalizować poważną, często przemilczaną kwestię. Może to już dużo, skoro nie sposób zapomnieć obrazów biedy po wyjściu z kina?
Spójną całość filmu Wrighta podtrzymują świetni aktorzy: Jamie Foxx jako Nathaniel jest nieprzewidywalny, wesołkowaty albo częściej smutny, słowotok zamienia na izolujące go milczenie, zachowuje się jak przestraszone dziecko lub staje się agresywny jak niebezpieczny człowiek ulicy. Kroku dotrzymuje mu Robert Downey Jr, konstruując dużo mniej spektakularną, ale równie dobrą rolę, z wyczuciem, odpowiednią dozą zdystansowania i ostrożnie wymierzoną dawką skrywanych emocji. Oglądając obu aktorów, nie trudno poczuć autentyzm przedstawionej historii, która wydarzyła się naprawdę, a w streszczeniu wydaje się owocem wyobraźni hollywoodzkiego scenarzysty. Otóż nie – „Solista” ma mało wspólnego z Hollywood, może oprócz słynnych nazwisk w obsadzie.



Tytuł: Solista
Tytuł oryginalny: The Soloist
Reżyseria: Joe Wright
Zdjęcia: Seamus McGarvey
Scenariusz: Susannah Grant
Rok produkcji: 2009
Kraj produkcji: Francja, USA, Wielka Brytania
Dystrybutor: UIP
Data premiery: 23 października 2009
Czas projekcji: 117 min.
WWW: Strona
Gatunek: dramat
Ekstrakt: 80%
powrót do indeksunastępna strona

100
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.