 | |
Obraz Erkenowa to swoista mieszanka gatunkowa – amalgamat młodzieżowego filmu obyczajowego z dramatem społecznym i kryminałem. Czy wyszło mu to na dobre? Niekoniecznie. Można podejrzewać, że gdyby reżyser zdecydował się uwypuklić wątki obyczajowe (kłopoty Dmitrija ze znalezieniem uczciwej pracy, rodzące się uczucie do Maszy, znajomość z Jewgienijem) i psychologiczne (próba pogodzenia się chłopaka z własną przeszłością, chęć znalezienia odpowiedzi na pytanie, dlaczego matka zgodziła się oddać go do domu dziecka), dzieło Husejna Saławatowicza tylko by na tym zyskało. Przede wszystkim byłaby szansa na rozbudowanie postaci Żeni, który – choć od pewnego momentu ma ogromny (w zasadzie największy) wpływ na rozwój akcji – pojawia się tak naprawdę, jak meteor, zaledwie na kilkanaście minut. Jego obecność na ekranie jest tym samym odwrotnie proporcjonalna do siły sprawczej, co można uznać za spore marnotrawstwo. Mniej więcej od połowy filmu dzieło Erkenowa nieodwołalnie skręca w stronę dość sztampowej opowieści kryminalnej. Szczęśliwym trafem ratuje je jednak dramatyczne i zaskakujące zakończenie, które pozwala myśleć, że autor „Wspiąć się na Księżyc” - reżyser i scenarzysta w jednym – nie zapomniał jeszcze, jak robi się dobre filmy. Jeśli pójdzie w tym właśnie kierunku, jest szansa, że w najbliższych latach obdaruje widzów obrazem może nie na miarę „Sto dniej do prikaza” czy „Chołodu”, ale przynajmniej takim, o którym pamiętać będzie się jeszcze długo po wyjściu z kina bądź przełączeniu telewizora na inny kanał.  | |
W roli Dimy (Dmitrija) reżyser obsadził dwudziestojednoletniego Maksima Szyszkowa, który aktorstwa zaczął uczyć się wprawdzie w szkole przy Moskiewskim Akademickim Teatrze Artystycznym (MChAT), ale zakończył w szacownych murach WGIK-u. Obecnie pracuje w stołecznym Dziecięcym Muzycznym Teatrze Młodego Aktora. Zadebiutował przed pięcioma laty w „Ja tiebia obożaju…” Erkenowa, później pojawił się jeszcze w serialach: sensacyjno-przygodowym „Marszrut” Władimira Fatjanowa, fantasy „Mołodoj Wołkodaw” Olega Fomina (oba z 2007 roku) oraz kryminalno-komediowym „Siwyj mierin” (2010) Michaiła Tumaniszwilego, w którym powierzono mu nawet główną rolę u boku Aleksandra Domogarowa. Z kolei Jarosław Szarpanow, czyli filmowy Jarik, przyjaciel Dmitrija, i Anna Woruszylina, grająca Maszę, jego dziewczynę – są absolutnymi debiutantami. Czego na ekranie nie widać, a to oznacza, że z niełatwego przecież zadania młodzi amatorzy wyszli obronną ręką. Role drugoplanowe Husejn Saławatowicz powierzył już artystom z prawdziwego zdarzenia, znanym i uznanym, nieobcym również czytelnikom „Esensji”. Milicjanta Żenię (Jewgienija) zagrał Igor Lifanow („ Pułapka na zabójcę”, 2008), pracownicę opieki społecznej Olgę Pietrownę – Jelena Drapieko (pamiętna Liza Bryczkina z wojennego klasyka „ Tak tu cicho o zmierzchu” Stanisława Rostockiego z 1972 roku), nieuczciwego podnajemcę mieszkania – Aleksiej Panin („ Kryptonim Gwiazda”, 2002; „ Miraż”, 2008; „ Dom Słońca”, 2009), biznesmena pedofila – Oleg Fomin („ Panowie oficerowie: Uratować imperatora”, 2008; „ Admirał”, 2008), a matkę Maszy – Olga Błok-Mirimska („ Dom Słońca”, 2009).  | |
Jako wujek Misza, noszący również ksywkę Kosoj, pojawił się Aleksandr Czisłow, urodzony w 1964 roku w Groznym, stolicy Czeczenii. Zawodu uczył się w moskiewskim studium Michaiła Romanienki, który zwrócił uwagę na niecodzienny talent komediowy Saszy i postawił go przed dylematem – albo idzie do szkoły cyrkowej, by zostać (zapewne świetnym) klaunem, albo decyduje się na karierę filmową. O dalszej drodze życiowej Czisłowa zdecydował jednak tak naprawdę Husejn Erkenow, który najpierw powierzył mu rolę w „Sto dniej do prikaza” (1990), a następnie w „Chołodzie” (1991). Od tej pory aktor stał się prawdziwym mistrzem drugiego planu; w ciągu dwudziestu lat zagrał blisko sto ról w filmach kinowych i telewizyjnych. Zobaczyć można go było między innymi w „ Prostytutkach” (2006) Jurija Moroza, „ Jarze” (2006) Mariny Razbieżkiny oraz „ Przeprawie” (2009) Dmitrija Makiejewa i Witalija Kuzniecowa. Matkę Dimy zagrała natomiast, urodzona w 1947 roku, Joła Sańko, absolwentka Wyższej Szkoły Teatralnej imienia Borisa Szczukina w Moskwie. Jeszcze jako studentka pojawiła się w dwóch głośnych swego czasu w Kraju Rad filmach: nakręconym w Armenii wojennym „Zdrawstwuj, eto ja” (1965) Frunzego Dowłatiana (gdzie towarzyszyła Armenowi Dżigarchanianowi oraz Rołanowi Bykowowi) oraz historyczno-rewolucyjnym „My – russkij narod” (1965) Wiery Strojewej według powieści Wsiewołoda Wiszniewskiego. Załamanie kariery nastąpiło pod koniec lat 70. ubiegłego wieku, kiedy to Sańko rozwiodła się z aktorem Janem Arłazorowem i w desperacji opuściła Moskwę. Rozchorowała się później, popadła w kłopoty materialne, z trudem wiązała koniec z końcem; jedyną osobą, która podtrzymywała ją na duchu, była córka. Po dojściu do siebie aktorka postanowiła spróbować jeszcze raz, wróciła do stolicy i w 1985 roku dostała etat w Centralnym Akademickim Teatrze Armii Radzieckiej. W ostatnich latach grywa przede wszystkim w serialach („Krąg pierwszy” Gleba Panfiłowa, „Testament Lenina” Nikołaja Dostala), ale można ją było zobaczyć również w kolejnej adaptacji klasycznej dziewiętnastowiecznej sztuki Aleksandra Ostrowskiego „Bez winy winowatyje” (2008) w reżyserii Panfiłowa oraz w „ Utraconym imperium” (2008) Karena Szachnazarowa. Erkenow, scenarzysta i reżyser „Wspiąć się na Księżyc”, pochodzący z Uzbekistanu w Azji Środkowej, rolę operatora w swoim filmie powierzył, urodzonemu w 1958 roku w Aszchabadzie, stolicy sąsiedniego Turkmenistanu, Batyrowi Atajewowi. Atajew jest, podobnie jak Husejn Saławatowicz, absolwentem WGIK-u. Tyle że do tej pory rzadko pracował poza swoją ojczyzną. Za najciekawsze filmy, w których powstaniu brał udział należy uznać oparte na ludowych podaniach turkmeńskich baśnie Ilmurada Bekmijewa „Skazka o wolszebnom biserie” i „Rajski sad” (oba z 1988 roku), kryminał Muchameda Sojunchanowa „Niczego nie słucziłos” (1989) oraz dramat polityczno-psychologiczny „Dusza sgorieła” (1995) Bajrama Abdułłajewa i Lory Stiepanskiej, opowiadający o losach młodego Turkmena, który w czasach Związku Radzieckiego na podstawie donosu do bezpieki został skazany na wieloletnie zesłanie. W ścieżce dźwiękowej usłyszeć można zarówno muzykę klasyczną (między innymi kompozycje Dmitrija Szostakowicza i Edvarda Griega), jak i znacznie bardziej współczesne rytmy – od disco po heavy metal. W stacjach radiowych i telewizyjnych „Wspiąć się na Księżyc” promowany był przez zespół BEZ.NOT, który specjalnie dla Erkenowa nagrał chwytliwy popowo-rockowy utwór zatytułowany „Mimo doma”.
Tytuł: Wspiąć się na Księżyc Tytuł oryginalny: Залезь на Луну Obsada: Maksim Szyszkow, Jarosław Szapranow, Igor Lifanow, Jelena Drapienko, Aleksiej Panin, Oleg Fomin, Aleksander Czisłow, Joła Sańko, Olga Błok-Mirimska, Anna Woruszylina, Boris Szczerbakow, Walentina Bieriezucka, Ałła Osipowa, Swietłana Stiepanienko, Jurij Krucenko, Igor BartaszRok produkcji: 2010 Kraj produkcji: Rosja Czas projekcji: 84 min. Gatunek: dramat, kryminalny Ekstrakt: 60% |