powrót do indeksunastępna strona

nr 08 (C)
październik 2010

26 WFF: Hitchcock po arabsku
Raja Amari ‹Pogrzebane tajemnice›, ‹26 Warszawski Festiwal Filmowy›
Ponury stary dom, nierówności płciowe i społeczne oraz suspens: „Pogrzebane tajemnice” to thriller przywodzący na myśl filmy mistrza gatunku. Dreszcze gwarantowane.
Zawarto¶ć ekstraktu: 80%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Rzecz dzieje się w zwesternizowanym kraju arabskim (Tunezja). W suterenie starego, zaniedbanego domu położonego z dala od cywilizacji żyją trzy kobiety: Aicha, Radhia i ich matka. Ich kontakt ze światem zewnętrznym ogranicza się do wyjść na zakupy. Nie mają przyjaciół, mało kto wie o ich istnieniu. Świat zapomniał o nich, a one zapomniały o świecie. Pewnego dnia potomek właścicieli posiadłości, Ali, postanawia wprowadzić się z powrotem, wprowadzając zamęt w monotonną dotąd codzienność bohaterek.
Znajomi Alego noszą zachodnie ubrania, nie stronią od alkoholu, papierosów, ani seksu przedmałżeńskiego. Ze zgorszenia podglądających ich Radhii i Matki można wnioskować, że taki styl życia absolutnie nie jest powszechny. Nastoletnia Aicha nie podziela tego oburzenia: jest zafascynowana innym światem, próbuje golić nogi, nosić buty na obcasie, malować się… Wbrew zakazom siostry i matki, wymyka się na imprezę organizowaną przez Alego. Nie potrafi jednak zachować się wśród ludzi: mówi dziwne rzeczy, uśmiecha w nieodpowiednich momentach, w końcu ucieka, kiedy Selma, dziewczyna Alego, spostrzega, że ma ona na sobie jej buty. W ten sposób nowi mieszkańcy dowiadują się, że dom ma swoją tajemnicę.
Pod nieobecność Alego, Selma zaczyna przeszukiwać zakamarki domu. Odkrywa istnienie trzech sublokatorek, udaje im się jednak schwytać ją, zanim zdąży to komuś powtórzyć. Wtedy rozpoczyna się dziwna gra między porwaną a porywaczkami. Aicha traktuje Selmę jak wymarzoną starszą siostrę: piękną, inteligentną i mającą dużą wiedzę o świecie. Radhia jest zazdrosna o każdą z cech, którymi zachwyca się Aicha, a Matka patrzy na Selmę z jednoczesnymi podziwem i przestrachem. Relacje pomiędzy porywaczkami bazują na patologicznej mieszance miłości i nienawiści, mimo tego nie wyobrażają sobie rozstania; nie dziwi więc ich wiara, że i Selmę uda im się „oswoić” i zmusić do pozostania z nimi na zawsze. Ona ma co prawda inne zdanie na ten temat, ale, świadoma zagrożenia, jakie stanowią te dziwne, na wpół zdziczałe kobiety, udaje, że zgadza się na takie rozwiązanie, jednocześnie nie porzucając myśli o ucieczce. Stopniowo zdobywa zaufanie porywaczek, by w końcu odkryć ich największą tajemnicę…
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Na jednym poziomie, „Pogrzebane tajemnice” to znakomity hitchcockowski thriller. Pod pozorami zwyczajności bohaterek kryją się odmęty urazy, żalu i zazdrości, popychające je do zbrodni. Akcja rozwija się powoli, przemoc jest pokazywana raczej szkicowo, a cały suspens opiera się na pytaniu: jak bardzo chory jest sposób rozumowania tych kobiet i do czego jeszcze są one zdolne w obronie przed znienawidzonym światem? Jest jednak druga płaszczyzna: obyczajowa. Trudno pominąć rolę, jaką w filmie odgrywa pozycja kobiet w świecie arabskim. Tunezja, kraj chcący uchodzić za nowoczesny i demokratyczny, stanowi tu dość wdzięczne tło, pozwalając na pokazanie całego spektrum postaw. Selma, piękna, silna i pewna siebie, reprezentuje liberalizm, zaś mieszkanki domu, przygaszone, wycofane, w burych, skromnych ubraniach, hołdują tradycyjnym wzorcom. Szczególnie interesujące jest to, jak skrupulatnie surowych norm obyczajowych przestrzegają kobiety, które dawno temu odwróciły się od społeczeństwa. Dobrze obrazuje to scena, w której Matka po ucieczce Aichy z imprezy sprawdza, czy jest ona jeszcze dziewicą. Nie robi tego z myślą o wydaniu jej kiedyś za mąż: według niej kobieta po prostu ma obowiązek dbać o swoją cnotę. Na tym przykładzie widać, że najskuteczniejszą formą sprawowania kontroli jest samokontrola; sprawienie, by arbitralnie ustalane normy stały się częścią światopoglądu kontrolowanego.
Sympatia reżyserki jest niewątpliwie po stronie Selmy i buntującej się przeciwko swoim opiekunkom Aichy. Nie pozostawia ona jednak złudzeń co do niedoskonałego charakteru postępu obyczajowego. Znajomi Selmy, ci sami, którzy palą, piją i tańczą przy muzyce dyskotekowej, z przerażającą łatwością godzą się z jej zniknięciem, twierdząc, że musiała z kimś odjechać (nie sposób nie zauważyć, że gdzieś w tle czai się założenie, że po kobiecie sypiającej z mężczyznami przed ślubem można się spodziewać wszystkiego, co najgorsze). Żal im tylko (a jakże) Alego. Na domiar złego, rodzice Selmy myślą, że jest ona na szkoleniu, i nawet w zaistniałej sytuacji Ali woli nie wyprowadzać ich z błędu. Można się tylko domyślać, że nie należą do ludzi przesadnie liberalnych. Istotny jest również fakt, że Matka i Radhia były kiedyś służącymi w opuszczonym domu. Chociaż ich chlebodawcy dawno się z niego wyprowadzili, one wciąż mieszkają w kwaterach służby w suterenie i zabraniają Aichy chodzić po pokojach „państwa” (kolejny przykład na internalizację norm). Odważają się zjeść obiad w jadalni na górze dopiero wtedy, gdy pozwoli im na to Selma. Czują się ograniczone w swojej wolności nie tylko dlatego, że są kobietami, ale też przez to, że należą do niższej klasy społecznej. Postęp obyczajowy jest więc ograniczony do dużych ośrodków miejskich, powierzchowny i dotyczy tylko wybranych sfer życia. Przez to niebezpiecznie prawdopodobna jest sytuacja, w której ulicami metropolii będą kroczyć wyzwolone dziewczęta z rozpuszczonymi włosami, makijażem i w zwiewnych sukienkach, a prowincja stanie się siedliskiem obyczajowych żywych skamieniałości, ludzi męczących się w imię zasad, które dawno straciły jakiekolwiek logiczne uzasadnienie.



Tytuł: Pogrzebane tajemnice
Tytuł oryginalny: Anonymes
Reżyseria: Raja Amari
Zdjęcia: Renato Berta
Scenariusz (film): Raja Amari
Rok produkcji: 2009
Kraj produkcji: Francja, Szwajcaria, Tunezja
Czas projekcji: 91 min.
Gatunek: dramat
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Ekstrakt: 80%

Cykl: Warszawski Międzynarodowy Festiwal Filmowy
Miejsce: Warszawa
Od: 8 października 2010
Do: 17 października 2010
WWW: Strona
powrót do indeksunastępna strona

107
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.