 | |
Jakie były dalsze losy bohaterskich radzieckich obrońców Brześcia? Major Gawriłow, Tatar z pochodzenia, trzy tygodnie po poddaniu twierdzy trafił do niewoli; wojnę przesiedział w obozach jenieckich w Hammelburgu oraz Ravensbrück. Po wojnie wrócił do kraju; w przeciwieństwie jednak do tysięcy swoich rodaków, nie zesłano go do łagru. Choć trafił na Syberię, to w zupełnie innej roli – komendanta jednego z licznych obozów jenieckich. Zrezygnował z tej funkcji po roku; zamieszkał w Krasnodarze, gdzie zmarł w 1979 roku. Pochowano go w Brześciu. Komisarz Fomin, wywodzący się z biednej żydowskiej rodziny – ojciec był kowalem, a matka krawcową – został rozstrzelany przez Niemców po zdobyciu twierdzy. W filmie jest wzruszająca scena, w której niemiecki żołnierz wzywa, aby z tłumu maszerujących jeńców występowali Żydzi i komisarze polityczni; Jefim Moisiejewicz odpowiada na to: „Ja jestem komisarzem, komunistą i Żydem”, po czym zostaje od razu odprowadzony pod mur i zabity. W rzeczywistości było trochę inaczej. Fomin nie wyznał hitlerowcom, kim jest, ale został wydany przez jednego z sowieckich żołnierzy. Widocznie scenarzyści uznali, że prawda historyczna w tym przypadku nie przysłuży się dramaturgii filmu i wybrali znacznie bardziej heroiczne rozwiązanie. Dowódca oddziału pograniczników NKWD lejtnant Kiżewatow zmarł w wyniku odniesionych ran po niemieckim szturmie 29 czerwca. Rok później naziści rozstrzelali całą jego rodzinę – matkę, żonę, dwie córki i syna. Krytycy i historycy rosyjscy dostrzegli w obrazie Aleksandra Kotta kilka istotnych błędów. Przede wszystkim komandosi-dywersanci z Jednostki Specjalnej „Brandenburg” nie byli przerzucani przez granicę na terytorium Związku Radzieckiego całymi wagonami, co wynika z filmu, ale niewielkimi grupami. Żołnierzy radzieckich wyposażono na planie filmowym w kaski, które weszły do użytku w Armii Czerwonej dopiero pod koniec 1941 roku, a więc kilka miesięcy później. Jeszcze większą wpadkę zaliczono z szachami, w które krasnoarmiejcy grają dzień przed hitlerowskim atakiem. Wykorzystano bowiem w tej scenie pamiątkowy komplet wyprodukowany w 1980 roku z okazji letnich Igrzysk Olimpijskich w Moskwie. Wymysłem scenarzystów, niezgodnym z prawdą, jest też epizod z zestrzelonym lotnikiem radzieckim, który ląduje na spadochronie w samym sercu twierdzy. Przyznać trzeba jednak, że błędy te, na szczęście, nie deprecjonują realizatorów; tym samym nie wpływają w jakiś szczególny sposób na ocenę dzieła Kotta.  | Brama Terespolska
|
Kompletując obsadę, reżyser sięgnął po doświadczonych rosyjskich i białoruskich aktorów. Większość z nich jest już mniej lub bardziej znana stałym czytelnikom „East Side Story”. Gawriłowa zagrał pięćdziesięciosześcioletni Aleksandr Korszunow („ Dzikie pole”, „ Pietia w Drodze do Królestwa Niebieskiego”), Fomina – młodszy od niego o dwadzieścia dwa lata Paweł Dieriewianko („ Hitler kaput!”), natomiast Kiżewatowa – rówieśnik autora filmu, Andriej Mierzlikin („ Franz+Polina”, „ Rosyjska gra”, „ Huśtawka”, „ Przenicowany świat”, „ Rosja 88”, „ Przeprawa”, „ Spaleni słońcem 2: Oczekiwanie”, „ Ich dwóch”). W młodziutkiego Saszę Akimowa wcielił się piętnastoletni Alosza (Aleksiej) Kopaszow, na co dzień kursant Moskiewskiego Korpusu Kadetów, a więc – przyszły zawodowy oficer, zaś towarzyszką jego młodzieńczych zabaw Anią Kiżewatową jest starsza o rok Białorusinka Weronika Nikonowa, uczennica mińskiej szkoły średniej o profilu teatralnym. Także w rolach drugoplanowych i epizodach Aleksandr Kott obsadził artystów o znaczącym już dorobku. Lejtnanta Poczernikowa zagrał Jewgienij Cyganow („ Rusałka”, „ Bukiet bzu”), doktora Masłowa – Aleksandr Sirin („ Przenicowany świat”), niemieckiego dywersanta – Anatolij Kot („ Anastazja Słucka”, „ Prostytutki”), kinooperatora Nikołaja – Maksim Kostromykin („ Wszyscy umrą, lecz nie ja”), zakochaną w nim ekspedientkę Sonię – Anna Cukanowa („ Admirał”, „ Pokażę ci Moskwę”, „ Dom Słońca”), żonę Kiżewatowa – Jana Jesipowicz („ Wyspa”, „ Najlepsza pora roku”), enkawudzistę Wajnsztejna – Michaił Pawlik („ Rosja 88”), lejtnanta Winogradowa – Kirył Bołtajew („ Spaleni słońcem 2: Oczekiwanie”, „ Jarosław. Tysiąc lat temu”), a żołnierza Konstantina – Rinat Ibrahimow („ Dzień bestii”).  | Monument
|
Ścieżkę dźwiękową skomponował dobrze już znany reżyserowi z czasów pracy nad „Konwojem PQ-17” Jurij Krasawin (także „ Car” Pawła Łungina). Za kamerą stanął natomiast Władimir Baszta, równie dobrze radzący sobie w kosztownych superprodukcjach (vide „ Kandahar” Andrieja Kawuna), jak i kameralnych filmach telewizyjnych („ Wdowi parowiec” Stanisława Mitina). Za scenariusz odpowiada kwartet autorów. Władimir Jeriomin to przede wszystkim aktor, od kilku lat próbujący jednak swych sił także jako pisarz („ Indi” Aleksandra Kirienki); dla Aleksieja Dudariewa „Twierdza brzeska” była pierwszym kontaktem z wielkim kinem; Konstantin Worobjow wcześniej zajmował się przede wszystkim realizacją programów rozrywkowych dla telewizji białoruskiej. Największe doświadczenie ma jedyna w tej grupie kobieta – trzydziestotrzyletnia Jekatierina Tirdatowa, absolwentka wydziału scenariuszowego WGIK-u, mająca już na koncie między innymi trzy części serialu kryminalnego „Tajny znak” (2002-2004) oraz nominowany swego czasu do Oscara kirgiski dramat „Sunduk priedkow” (2005) Nurbeka Egena. Aleksandr Kott, choć praca nad filmem o obronie Brześcia musiała być dla niego wyczerpująca, nie odpoczywał zbyt długo. Niemal z biegu nakręcił sensacyjny obraz „Podsudnyj” (2010); teraz natomiast pracuje nad trzema kolejnymi projektami, które powinny zostać sfinalizowane w przyszłym roku: dwoma serialami – kryminalnym „Ochotniki za brilliantami” i sensacyjnym „Moskwa. Centralnyj okrug 3” (do spółki z bratem bliźniakiem Władimirem) – oraz obyczajową opowieścią „Liub.OFF”. 1) Karl Opperman, rodowity Niemiec, przyszedł na świat w 1765 roku w heskim mieście Darmstadt. Mając czternaście lat, wstąpił do armii hrabstwa Hesja-Darmstadt, cztery lata później – po dosłużeniu się stopnia kapitana – najął się jako oficer Korpusu Inżynieryjnego w wojskach carskich. Brał udział między innymi w tłumieniu powstania kościuszkowskiego (1794), walczył z Napoleonem Bonaparte pod Borodino i Małojarosławcem (1812) oraz w bitwie narodów pod Lipskiem (1813). Kierował również budową twierdz w Bobrujsku oraz inflanckim (dzisiaj łotewskim) Dyneburgu. Zmarł w 1831 roku w Wyborgu. Dwa lata później, wykorzystując opracowane przez niego plany, rozpoczęto budowę twierdzy brzeskiej.
Tytuł: Twierdza brzeska Tytuł oryginalny: Брестская крепость Obsada: Aleksander Korszunow, Paweł Dieriewjanko, Andriej Mierzlikin, Alosza Kopaszow, Jewgienij Cyganow, Jurij Anpiłogow, Kirył Bołtajew, Anatolij Kot, Benik Arakelian, Tatiana Kamina, Aleksander Sirin, Maksim Kostromykin, Anna Cukanowa, Jana Jesipowicz, Weronika Nikonowa, Michaił Pawlik, Aleksander Sapcow, Siergiej Cepow, Madlen Dżabraiłowa, Dmitrij Kuliczkow, Rinat IbrahimowRok produkcji: 2010 Kraj produkcji: Białoruś, Rosja Czas projekcji: 140 min. Gatunek: wojenny Ekstrakt: 80% |