Związek Polskich Artystów Fotografików, Okręg Śląski, Galeria Katowice ZPAF serdecznie zaprasza na wystawę fotografii „Michał Cała – Dolny Śląsk”, której wernisaż odbył się 2 marca 2011. Wystawę można oglądać do 31 marca 2011. Dziecko przykucnęło na środku wyasfaltowanej jezdni u zbiegu dwóch ulic, zabawia się „badaniem” dużej, żeliwnej pokrywy na jakimś technologicznym kanale. Pokrywa jest stara, bogato profilowana. Ulica jest zupełnie pusta, bez przechodniów, bez samochodów. Za dzieckiem narożna trzypiętrowa kamienica z zamurowanymi oknami. Miejsce wykonania zdjęcia – Bystrzyca Kłodzka; czas – 1983 rok. Samotny mężczyzna przemierza wybrukowany plac. W głębi pierzeja zabytkowych, piętrowych kamienic, zniszczone elewacje i dachy, okna częściowo zamurowane. Miejsce wykonania zdjęcia – Bolesławów; czas – 1983 rok. To dwa z cyklu zdjęć Michała Cały pokazujących miasteczka Dolnego Śląska, zwłaszcza w Sudetach i na Przedgórzu Sudeckim. Odrębny cykl fotografii poświęcił autor Wałbrzychowi, z jego górniczym, industrialnym pejzażem – ale oba tematy wzajem się uzupełniają, łączą w opowieść o tej samej krainie. A jest to opowieść poruszająca. Bo nie są to zdjęcia do folderu pokazującego atrakcje turystyczne tego górskiego terenu. To spojrzenie na świat potencjalnie urodziwy: w górskiej krainie, pełen zabytkowych miasteczek – ale o urodzie zwiędłej, przygasłej, zmarnowanej. Świat niezagospodarowanych szans.  | Bystrzyca Kłodzka 1983
|
Fotografie Michała Cały mają walor historycznej dokumentacji. Cykl wałbrzyski powstał w latach 1975-1979, ale z epilogiem z 2005 roku. Na tych zdjęciach dominuje pejzaż przemysłowy z jego hałdami, kominami, kłębami dymu i pary – a wszystko to w relacji z górskim otoczeniem. Góry dane od Boga i hałdy – góry antropogeniczne. I jeszcze rytm wysokich dachów lekko pobielonych śniegiem. Ludzkie i nieludzkie. Fascynujące. I po części niezmienne, czego dowodzi swoiste pendant: widok wałbrzyskiego Sobięcina, utrwalony przez Całę w 1979 i 2005 roku. Okoliczne kopalnie upadły, ale koksownia Victoria pracuje. Cykl ukazujący miasteczka dolnośląskie powstał w 1983 roku. Z tych zdjęć emanuje smutek. Smutek zaniedbanych zaułków, uliczek, kamienic. Liszaje stuletnich tynków, zamurowane okna. Czytelny syndrom tych miejsc: bycie nie u siebie. Wrażliwe oko fotografa boleśnie tę tymczasowość odsłania. Pół wieku temu mówiło się w Polsce z dumą i patosem o Ziemiach Odzyskanych. Fotografie Cały są dotkliwą konfrontacją z tamtymi dawnymi hasłami, odczytać w nich można jego protest wobec ówczesnego stanu beznadziei.  | Bolesławów 1983
|
Czas, w którym artysta wykonał zdjęcia, był zapewne najgorszy dla sudeckich miasteczek. Po trzech dekadach trochę się zmieniło. Samorządy lepiej gospodarują. W centrach wielu z tych miejscowości wyremontowano najważniejsze obiekty, wybrukowano ryneczki i place. W internecie umieszczono fotografie najpiękniejszych obiektów. Ale to nadal za mało, bo nie jest łatwo nadrobić pół wieku zaniechań. Dziś wiemy więcej o społecznych i psychologicznych problemach osadników, którzy przyszli po wojnie do tej odzyskanej krainy. Opisano dramaty przesiedleńczej traumy. Ilustracją do tych analiz i opisów mogą być zdjęcia Michała Cały, łączące bogactwo walorów artystycznych z socjologiczną obserwacją. Patrzmy zatem… Maria Lipok-Bierwiaczonek  | Wałbrzych 1979
|
Wystawa „Dolny Śląsk” składa się z dwóch cykli: - Małe miasteczka 1983
- Wałbrzych 1975-2005
Na Dolnym Śląsku, a konkretnie w Cieplicach Śląskich pod Jelenią Górą, zamieszkałem na krótko w 1974 roku zaraz po studiach w Warszawie. Kontrast między dolnośląskimi miastami i miasteczkami a Warszawą czy nawet Bielskiem, skąd pochodzę, był ogromny. Jeśli nie liczyć Wrocławia i turystycznych miejscowości, zastałem tam wiele małych, sennych, na wpół zrujnowanych miasteczek zamieszkałych przez napływową ze wschodu ludność. Oprócz tego zobaczyłem po raz pierwszy Wałbrzych – miasto kopalń, hut i koksowni. Wszystko to wciśnięte w niewielką dolinę, w której hałdy przechodziły płynnie w naturalny górski pejzaż. Właśnie w Wałbrzychu zrobiłem swoje pierwsze śląskie zdjęcia. Michał Cała – urodził się w 1948 roku w Toruniu. Po zakończeniu studiów na Politechnice Warszawskiej zamieszkał najpierw w Cieplicach Śląskich, a później w Tychach i w latach 1975-1992 poświęcił się fotografowaniu śląskiego krajobrazu. W efekcie tej pracy powstał cykl czarno-białych fotografii „Śląsk”.  | Wałbrzych Sobięcin 2005
|
Fotografie z tego cyklu znajdują się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach, Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, a także magistratu miasta Duisburg w Zagłębiu Ruhry. Autor jest laureatem wielu konkursów fotograficznych. Dwukrotnie otrzymał Grand Prix na Biennale Krajobrazu Polskiego w Kielcach w 1979 i 1983 r. Wystawa Śląsk była eksponowana w wielu galeriach m. in. w Katowicach (1984), Warszawie (1986), Krakowie (1986), a także w Muzeum Śląskim w Katowicach (2002).  | Wałbrzych 1979
|
Autor jest również twórcą wystawy „Galicja”, a także wystawy „Paysages de Pologne” pokazanej w Galerie Contraste w Bordeaux w 1985 r. W latach 2004-2006 współpracował z Galerią Zderzak w Krakowie. W efekcie tej współpracy powstał czarno-biały album pt. „Śląsk”. W roku 2006 w ramach festiwalu Miesiąc Fotografii w Krakowie odbyły się dwie jego wystawy: „Śląsk 1978-1980” w Galerii Zderzak, oraz „Śląskie osiedla” w galerii Związku Polskich Artystów Fotografików. W roku 2007 Michał Cała został zaliczony do stu najważniejszych polskich fotografów działających w ubiegłym stuleciu i wziął udział w wystawie pt. „Polska fotografia w XX wieku” (Warszawa, Wilno). Również w roku 2007 Michał Cała pokazał swoją wystawę „Śląsk” na 2. Foto Festival Mannheim Ludwigshafen Heidelberg. Zajął też I miejsce na konkursie Pilsner IPA 2007 w kategorii Industrial. W tym samym roku o autorze i o jego śląskich zdjęciach napisał brytyjski magazyn Foto8, oraz British Journal of Photography. W roku 2008 wziął udział w projekcie „Behind Walls”, podczas festiwalu Noorderlicht w Holandii. W roku 2009 odbyła się wystawa w Muzeum Śląskim w Katowicach „Michał Cała, Edward Poloczek, śląskie inspiracje krajobrazowe”, oraz w Starej Galerii ZPAF w Warszawie „Michał Cała 30 lat fotografii na Śląsku”. Jego fotografie były publikowane w albumach: „Antologia fotografii polskiej 1839-1989”, „Mistrzowie polskiego pejzażu”, „Polska fotografia w XX wieku”. Michał Cała w latach 70-tych był współtwórcą Tyskiego Klubu Fotograficznego KRON, a od 1983 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. Obecnie mieszka w Bielsku-Białej i zajmuje się fotografią dla celów wydawniczych. Jest autorem albumów „Śląsk”, „Beskidy”, „Podbeskidzie”, „Karkonosze”, „Góry Polski”. Po kilkuletniej przerwie nadal fotografuje Śląsk. |