Horror jest niemiłosiernie ciężkim gatunkiem. Jakoś się tak złożyło, że żeby straszył, wymaga chyba nawet więcej niż wszystkie inne gatunki filmowe - może dlatego, że współczesny człowiek raczej przekroczył wszelkie tematy tabu, wszystko widział, więc pozostają raptem jego osobiste fobie. A każdy ma inne. Wygląda na to, że twórcy Naznaczonego doskonale o tym wiedzieli… a i tak niekoniecznie wyszli z tarczą.  |  | ‹Naznaczony›
|
„Naznaczony” zapowiada się jak klasyczny horror o opętaniu – mamy rodzinę wprowadzającą się do nowego domu, dzieci i dodatkowych współlokatorów, którzy niekoniecznie chcą się zgodzić na życie w symbiozie, a już tym bardziej oddać miejsce za bezcen. To ogólnikowe stwierdzenie, co prawda, mogłoby służyć równie dobrze za fabułę filmu traktującego o walce z karaluchami, więc szybko dopowiadam: ona (Renai) jest kompozytorką piosenek. On (Josh) wykłada na uczelni. One (dzieci – Dalton, Foster i ich młodsza siostrzyczka, która jeszcze nie wyrosła z kołyski) zapewniają rodzicom pełne wrażeń wprowadzanie się do nowego domu. Przynajmniej tak zakłada Renai, która zauważa jako pierwsza, że coś jest nie tak. Książki zmieniają swoje miejsce położenia, partytury nutowe lądują w dziwnych pomieszczeniach, a w dodatku Dalton i Foster widzą dziwne postaci. Czyli – jest klasycznie, zwłaszcza że domostwo jest rytualnie ponure, stare i duże. Twórcy filmu zresztą chyba doskonale wiedzieli, że lepiej stworzyć horror, który będzie pogrywał sobie z kanonem niż tworzyć siermiężną kopię klasyków z pretensjami do czegoś ambitniejszego. Mają zresztą oni za sobą tak „Paranormal Activity” jak i „Piłę” i doskonale to widać na ekranie. Zwłaszcza, jeśli chodzi o obie części Paranormali – ujęcia kamery są praktycznie identyczne – miejscami można odnieść wrażenie (zwłaszcza na początku), że część ujęć była brana z kamer zamontowanych w celach typowo ochroniarskich, a ze dwa ujęcia po vontrierowsku są najprawdopodobniej ręczne. Zresztą, ujęcia wyszły całkiem zgrabnie. Gra aktorska trochę mniej, ale nie tak, żeby doprowadzać widza do szału, więc jest i tak dobrze. Niemniej jednak widz czuje się w trakcie seansu, jakby oglądał horror zrealizowany według wytycznych starej szkoły, w której mamy szumiące drzewa za oknem, stukanie, sylwetki, pajęczyny i całą resztę sztafażu. Atutem jest również muzyka, eksponująca fortepian, a efekty dźwiękowe (standardowe „bum!” w momencie, gdy widz powinien podskoczyć w fotelu) również bazują na nim. Miła zmiana na tle symfonicznego sosu, wszechobecnego w każdej produkcji. W ogóle atutem filmu jest jego oszczędność – widać, że doświadczenia związane z dylogią o nawiedzonym domu nie poszły na marne. Zabawa jednak zaczyna się dopiero w momencie wkroczenia sił nieczystych do gry. Przede wszystkim Dalton nie ulega klasycznemu opętaniu – dziecko po wizycie na strychu po prostu się „wyłącza”, zapadając w stan podobny do śpiączki, śpiączką jednak niebędącym. Trzy miesiące później w domu zaczynają się dziać coraz dziwniejsze rzeczy, aż wreszcie Renai wymusza na swoim mężu zmianę miejsca zamieszkania. I rozpoczyna się totalny cyrk: kobieta widzi duchy, które bawią się z nią w berka do dźwięków „Tiptoe Through the Tulips” Tiny’ego Tima (nawiasem mówiąc: siły nadprzyrodzone, jak wyjdzie w trakcie filmu, jakoś wyjątkowo upodobały sobie ten kawałek – może to kwestia śpiewającego go pana…?), teściowa w snach rozmawia z dziwnymi postaciami w domu swojego syna, aż w końcu do akcji wkraczają łowcy duchów z polecenia teściowej. I tutaj następuje totalne przeżonglowanie atmosfery – z horroru robi się groteskowa komedia, bo Specs i Tucker są duetem a la Flip i Flap. Ich metody są komiczne (najlepsze jest przerabianie zabawek na pełnoprawne urządzenia do wykrywania duchów), a ich pracodawczyni – Elise – jest nikim innym jak przetransponowaną na grunt współczesnego horroru szamanką w myśl zasady, że kiedyś szaleńców uznawano za osoby mające kontakt z Absolutem, a teraz pakuje się w nich Valium. Również źródło opętania Daltona staje się karykaturalne i, zamiast straszyć, śmieszy. Fabuła podobnie staje się dość przewidywalna (nawet potencjalny twist raczej nic nie wnosi), więc struktura przyjemności z filmu wygląda mniej więcej tak: 1/3 – nuda, 1/3 – zainteresowanie, 1/3 – nadzieja na ewentualne udziwnienia. Efekt jest taki, że „Naznaczony” to film na raz, ale z pewnością w sali kinowej, bo to w końcu jednak horror. Ja się bawiłem przednio przez dużą część seansu, ale na drugi dzień nie pamiętałem zbyt wiele. Ot, film w sam raz na sezon ogórkowy. PS Oczywiście, wyjątkowo, tytuł polski mimo rozjechania się z angielskim ma nawet do zaoferowania pewien związek z fabułą. Niemniej jednak na pewno trafiłby do kandydatur na idiotyczne tłumaczenia.
Tytuł: Naznaczony Tytuł oryginalny: Insidious Rok produkcji: 2010 Kraj produkcji: USA Data premiery: 22 lipca 2011 Czas projekcji: 97 min. Gatunek: horror Ekstrakt: 50% |