Pomysł na tę powieść to prawdziwy samograj: księżna Diana nie zginęła w wypadku, ale żyje w ukryciu i z dala od wielkiego świata. Niestety, dużo gorzej z wartością literacką książki. Aż trudno uwierzyć, że „Nieopowiedziana historia” wyszła spod pióra tej samej pisarki, która za swój debiut („Brick Lane”) była w 2003 roku nominowana do Nagrody Bookera.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Świat uwielbia takie historie: „Elvis żyje!”, żyje także wiele innych sław, uznanych powszechnie za zmarłe. To byli ludzie tylko bardzo już zmęczeni swoją sławą i życiem, więc postanowili sfingować swoją śmierć, żeby odgrodzić się od świata i zażywać upragnionego świętego spokoju. Główny motyw „Nieopowiedzianej historii” nawiązuje do takich często rozpowszechnianych mitów o nieżyjących celebrytach. Co prawda, te legendy racjonalnością nie grzeszą, ale przecież nie brak im zwolenników. W swoim nowym życiu księżna Diana ma na imię Lydia i mieszka – a jakże! – w Kensington, w miasteczku na głębokiej amerykańskiej prowincji. Szkoda tylko, że w całej książce jest to właściwie tylko jeden taki moment humorystycznego „przymrużenia oka” pisarki. Gdyby inne aluzje do prawdziwego życia Diany, które tu znajdujemy, były równie zabawne, wyszłoby to powieści zdecydowanie na korzyść. Zdecydowanie trudno mi więc zgodzić się z okładkowym blurbem Joanne Harris, że jest to „książka wyjątkowo zabawna”. Dianę-Lydię poznajemy w 2007 roku, mija więc dokładnie 10 lat od jej zniknięcia. Bohaterka ”Nieopowiedzianej historii” nie zginęła w wypadku, jak to miało miejsce w rzeczywistości, ale usuwa się ze świata w inny sposób. Można to odczytać jako intrygująco przedstawioną przez autorkę „wariację na temat” licznych teorii spiskowych, które pojawiały się przy okazji wyjaśnień okoliczności śmierci księżnej Diany. W swojej powieści Monica Ali odwraca – tak często wykorzystywany w literaturze popularnej – schemat baśni o Kopciuszku. Tu jest inaczej: królowa (świadomie i na własne życzenie) zostaje Kopciuszkiem. Diana w jej prawdziwym życiu otoczona była bajkowym luksusem, zachwycała urodą, a jako uwielbiana na całym świecie „królowa ludzkich serc” budziła entuzjazm swoją troską o cierpiących i pokrzywdzonych. Powieściowa Lydia to kobieta bez właściwości: przeciętna i zwyczajna, a jej życie jest nijakie. Być może jest to zamierzony przez autorkę efekt, ale nie jest przekonujący, bo całość wydaje się po prostu nudna. Postacie są zarysowane słabo i schematycznie, trzy przyjaciółki Lidii są tak bezbarwne, że właściwie nie da się ich od siebie odróżnić. O Carsonie, z którym spotyka się Lydia, też trudno powiedzieć coś oryginalnego. Najlepiej udała się autorce postać Grabowskiego, bezdusznego paparazziego, który wnosi do książki trochę adrenaliny i ożywienia. To człowiek swoich czasów, który dla pieniędzy jest gotów na wszystko i nie ma przy tym żadnych skrupułów. Do głosu dochodzi też Lawrence, były sekretarz i zaufany przyjaciel Diany z jej poprzedniego życia. Poznajemy jego notatki, w których opisuje, jak pomagał Dianie uciec i zmienić tożsamość. Środkową część powieści wypełniają listy Diany-Lydii do Lawrence’a. Czytamy więc, że udało się jej przetrwać pierwsze miesiące w USA, oswoić się z rozłąką z synami, znaleźć pracę i nowych znajomych. Ta próba retrospekcji raczej nie jest fortunna, bo książka się rozłazi i traci spójność. Wszystkie listy czytane pod rząd są nużące. Być może efekt byłby lepszy, gdyby rozmieścić je pojedynczo w całej powieści? Zakończenie książki przypomina sztukę teatralną. Choć wydaje mi się dosyć przerysowane, to przynajmniej trochę ratuje „Nieopowiedzianą historię” od nijakości i nadaje jej wyrazistości. Autorce udaje się skłonić nas do refleksji na temat granic prywatności człowieka, nie tylko tych poddawanych próbie w konfrontacji celebryty z paparazzim, ale także napotykanych w sobie, gdy budujemy swoje relacje przyjaźni i miłości z bliskimi. Książkę można też odczytać jako studium skrajnej i nieodwracalnej samotności człowieka. Monica Ali stawia też tezę, że osoby znane są na swój sposób wykluczone społecznie, bo przecież nigdy nie będą mogli żyć zwyczajnym życiem. Wielka sława to dla nich balast, czasami ponad ich psychiczne siły. „Nieopowiedziana historia” to powieść raczej średnia. Największą jej zaletą jest pomysł. Wiele osób często zastanawia się, jak wygląda życie osoby sławnej i rozpoznawalnej. Monica Ali idzie o krok dalej, próbując opisać powrót do zwykłego życia kogoś, kto już nie chce być żerem dla paparazzich. Szkoda jednak, że tego motywu literackiego nie można było ograć inaczej: pełniej, dowcipniej i bardziej przekonująco.
Tytuł: Nieopowiedziana historia Tytuł oryginalny: Untold Story Data wydania: 5 czerwca 2012 ISBN: 978-83-7506-931-0 Format: 340s. 135×205mm Cena: 37,90 Gatunek: obyczajowa Ekstrakt: 60% |