Od 19 września 2012 roku do 12 lutego 2013 roku w Oddziale Dzieje Nowej Huty Muzeum Historycznym Miasta Krakowa odbędzie się wystawa pt. „Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty – Mogiła”.  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Siedem lat temu w nowohuckim oddziale Muzeum Historycznego Miasta Krakowa została otwarta pierwsza wystawa z cyklu Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty poświęconego historii poszczególnych dawnych podkrakowskich wsi od czasów najdawniejszych do 1949 roku. W roku 2012 wystawę poświęcono dziejom najbardziej znanej z nich, Mogiły, w której od wieków celem pielgrzymek były cysterskie Sanktuarium Krzyża Świętego oraz kopiec legendarnej księżniczki Wandy. Tereny dzisiejszej Nowej Huty to obszar najlepiej przebadany pod względem archeologicznym, ponieważ prowadzone podczas budowy kombinatu i osiedli prace ziemne poprzedzane były zawsze wcześniejszymi badaniami archeologicznymi. Eksponowane na wystawie zabytki archeologiczne znalezione na terenie Mogiły reprezentują wszystkie kultury osiedlające się tam od czasów pojawienia się pierwszych koczowników, aż po czasy historyczne. Dzięki temu możemy prześledzić działalność człowieka na tym terenie na przestrzeni ostatnich 20 000 lat. Najstarszym pomnikiem prehistorycznych czasów obecnym w krajobrazie Mogiły jest kopiec Wandy usypany prawdopodobnie w VII lub VIII wieku n.e. Część wystawy została w całości poświęcona dziejom tego zabytku. Wiele miejsca na ekspozycji poświęcono też dziejom cysterskiego opactwa, istniejącego na ziemiach Mogiły od 1222 roku do dziś. Na niewielkiej przestrzeni przedstawiono niemal 800 lat obecności cystersów nad ujściem Dłubni do Wisły. Wybrane eksponaty są zatem zaledwie niewielką częścią bogatej spuścizny przechowywanej zarówno w mogilskim klasztorze, jak i w muzeach i archiwach. Opowieść o Wandzie, córce Kraka, założyciela Krakowa, która przynajmniej od czasów Jana Długosza wiązana była z prehistorycznym kopcem w Mogile, to najlepiej znana mogilska legenda. Od czasu, gdy Wincenty Kadłubek zamieścił ją w swojej Kronice polskiej, jej treść zmieniała się jednak wielokrotnie – była dostosowywana do potrzeb czasów i opowiadających. Dlatego część wystawy została poświęcona różnym przedstawieniom wątków tej legendy. Mogiła stała się także tłem dla pierwszej polskiej opery narodowej. Zaobserwowane podczas mogilskiego odpustu wydarzenia natchnęły Wojciecha Bogusławskiego do napisania Cudu mniemanego, czyli Krakowiaków i Górali. Również legenda Wandy inspirowała artystów, wśród których byli Cyprian Norwid i Stanisław Wyspiański, do tworzenia wyjątkowych dzieł scenicznych. Na wystawie zostały zaprezentowane więc projekty scenograficzne oraz liczne fotografie z różnych inscenizacji sztuk inspirowanych dziejami Mogiły. Ostatnim tematem poruszonym na wystawie są barwne odpusty mogilskie oraz pielęgnowane od wieków tradycje ludowe, których najpiękniejszym świadectwem są bogato zdobione stroje. Wystawa została zorganizowana w nieco innej formule niż dotychczasowe ekspozycje cyklu, podzielono ją bowiem na dwie części. Pierwsza z nich, prezentowana od 13 września do 10 listopada 2012 roku w centrum Krakowa – w Pałacu Krzysztofory – przedstawia archeologiczne dzieje Mogiły, rolę opactwa cysterskiego w jej historii, a także obecność mogilskich wątków w polskiej kulturze i sztuce. Druga część, prezentowana w oddziale Dzieje Nowej Huty na osiedlu Słonecznym od 19 września 2012 roku do 17 lutego 2013 roku, poświęcona została tradycjom odpustów mogilskich i barwnemu folklorowi tej jednej z najciekawszych podkrakowskich wsi. W ten sposób liczne eksponaty, dokumentujące bogate dzieje Mogiły, przechowywane na co dzień w zbiorach muzealnych, archiwach czy skarbcu klasztornym, mogły zostać zaprezentowane zarówno mieszkańcom Krakowa, jak i przebywającym pod Wawelem gościom, którym Nowa Huta najczęściej kojarzy się jedynie z kombinatem metalurgicznym oraz architekturą socrealistyczną. |