powrót; do indeksunastwpna strona

nr 08 (CXXX)
październik 2013

Toledo - Berlin
Chufo Lloréns ‹Saga wyklętych›
Książka katalońskiego pisarza ukazała się u nas dziesięć lat po wydaniu hiszpańskim. To thriller, romans i powieść historyczna, osadzona w realiach średniowiecznego Toledo i Berlina w czasie drugiej wojny światowej. Miłośnicy długich, epickich opowieści będą z pewnością usatysfakcjonowani.
ZawartoB;k ekstraktu: 70%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Autor prowadzi w książce równolegle dwa wątki. Pierwszym jest tocząca się pod koniec XIV wieku historia Esther, córki bogatego rabina z Toledo, która nie chce poślubić człowieka, wyznaczonego jej przez ojca. Jej serce – jak zapewne łatwo się domyśleć – bije dla kogoś innego. Drugi wątek rozgrywa się w Berlinie w latach 30. XX wieku oraz podczas drugiej wojny światowej. Dramatyczna sytuacja w Niemczech bardzo komplikuje życie zamieszkałej tam żydowskiej rodziny jubilera Pardenvolka.
Losy bohaterów osadzone są w bogatym i szeroko zakrojonym kontekście historycznym, wokół prawdziwych wydarzeń w Hiszpanii i w Niemczech. Wątek hiszpański nawiązuje do wydanego w 1492 roku przez ówczesnych katolickich królów Edyktu z Alhambry, w myśl którego – w ramach rekonkwisty – nakazywano wygnanie z całego kraju Żydów. Historia o dwudziestowiecznych Niemczech również ilustruje narastającą grozę i napięcie wokół kwestii żydowskiej. W obu tych miejscach, w tak różnych realiach społecznych i tak odległych od siebie czasach – Żydzi stali się tymi, wobec których ujawniano wrogość i nienawiść, w dodatku urzędowo usankcjonowaną.
Kto zna Toledo i Berlin – rozpozna w książkowych opisach rzeczywiste miejsca, charakterystyczne dla obu tych miast. Widać, że autor do pisania tej książki przygotował się doskonale od strony faktograficznej. To wielka zaleta tej powieści, że tyle w niej prawdziwych szczegółów, co sprawia, że czujemy się jakoś mocniej związani z bohaterami „Sagi wyklętych” i ich losami.
Obie historie są tutaj konsekwentnie prowadzone na przemian i obie – równie szeroko rozwijane. Chufo Lloréns ujawnia tu swój wielki talent epicki. Być może ta „pocięta” narracja utrudnia trochę objęcie rozlegle zakrojonych obu opowieści i skupienie się na śledzeniu wielowątkowych historii bohaterów. Bez wątpienia obie historie są równie dobre na tyle, że każda z nich mogłaby stać się osobną – i to dobrą – powieścią. Jednak dosyć szybko dostrzegamy, dlaczego autor zdecydował się nadać „Sadze wyklętych” taką, a nie inną formę. Zauważamy liczne analogie między historią bohaterów ze średniowiecza a dziejami Żydów w dwudziestowiecznych Niemczech. Lloréns koncentruje się na ukazaniu nienawiści wobec Żydów, zorganizowanych i systematycznych prześladowaniach, pogromach, mających na celu odebranie im miejsca w społeczności średniowiecznej Hiszpanii i dwudziestowiecznych Niemczech. To ważny głos w europejskiej literaturze: pamięć historyczna na ogół jest wybiórcza i krótka, a pisarz każe nam pamiętać, że prześladowania narodu żydowskiego mają co najmniej kilkusetletnią historię.
Podczas lektury cały czas zadajemy sobie pytanie: czy oprócz historycznych analogii coś jeszcze łączy oba powieściowe wątki? Na odpowiedź musimy czekać długo, co oczywiście zwiększa nasze zainteresowanie powieścią. Na tyle długo, iż niemal tracimy pewność, że autor nam tego nie ujawni – aż ostatecznie okazuje się, że wyjaśnienie pojawia się w zasięgu ręki i zaskakuje: ależ to proste, choć nie do końca takie oczywiste.
Wątpliwości może jednak budzić obraz Niemiec z lat 30. XX wieku. Nie da się podważyć, że w tym kraju oczywiście działały organizacje ruchu oporu, jak na przykład opisana w książce antynazistowska „Biała Róża”. Jednak w ogólnym rozrachunku opór wobec działań faszystów był stosunkowo niewielki – między innymi dlatego, że kraj był pod tak ścisłą kontrolą, iż tworzenie rozbudowanych zorganizowanych konspiracyjnych siatek było szczególnie utrudnione. Tymczasem z kart powieści Llorensa wyłania się obraz Niemiec, w których antynazistowskie działania prowadzone są z takim rozmachem, że ten kraj pod względem skali ruchu oporu właściwie nie różni się od Francji czy Polski. Niestety, ten powieściowy obraz jest znacznie przerysowany i nie do końca odpowiadający prawdzie.
Autor oddaje w specjalnej dedykacji hołd kilku pisarzom (między innymi Henrykowi Sienkiewiczowi). To nazwiska tych, którzy tworzyli lubiane i popularne książki przygodowe, mocno osadzone pośród wydarzeń historycznych, wyróżniające się także swoją objętością. Chufo Lloréns z powodzeniem kontynuuje ten – czyż nie trochę zapomniany? – gatunek literacki. „Saga wyklętych” spodoba się z pewnością tym, którzy lubią długie powieści o interesująco zarysowanych realiach historycznych, wokół których osnute są pełne dramatycznych wydarzeń losy bohaterów, z którymi mogą się identyfikować.



Tytuł: Saga wyklętych
Tytuł oryginalny: La Saga de Los Malditos
Data wydania: 19 czerwca 2013
ISBN: 978-83-7885-688-7
Format: 704s.
Gatunek: historyczna
Wyszukaj w: Esensjomania.pl
Zobacz w:
Ekstrakt: 70%
powrót; do indeksunastwpna strona

44
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.