powrót; do indeksunastwpna strona

nr 1 (CLXIII)
styczeń-luty 2017

Tydzień z życia kierowcy
Jim Jarmusch ‹Paterson›
W „Patersonie” ujęcie budzącego się bohatera obok swej towarzyszki z podpisem kolejnego dnia tygodnia jest motywem odmierzającym wyjałowione z emocji partie filmu. Spojrzenie na zegarek, półsenna złota myśl dziewczyny o wartości cytatu z sennika, to obowiązkowe punkty snutej prozy życia. Jim Jarmusch nie bez przyczyny spowija tytułowego bohatera w gęstwinę nudnawych rytuałów. To znakomity punkt wyjścia dla wszystkich chcących przejrzeć się w lustrze własnej codzienności.
ZawartoB;k ekstraktu: 70%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Paterson wstaje kilka minut po szóstej. Wolno przeżuwa płatki z mlekiem i spokojnym krokiem idzie do pracy. Zanim ruszy prowadzonym przez siebie miejskim autobusem, wysłucha narzekań dyspozytora, napisze kilka wersów wiersza. Przemierzając dzień w dzień identyczną trasę, co jakiś czas zawiesi się nad opowiastkami pasażerów. Ktoś będzie przechwalał się fikcyjnymi romantycznymi podbojami. Ktoś opowie miejska legendę o lokalnym sportowcu. W domu czeka na niego żywiołowa żona, wulkan energii i pomysłów na siebie. Laura co krok zasypuje męża ideami większymi niż ich stonowane życie. W jednej chwili myśli o własnym biznesie z babeczkami. W między czasie jest eksperymentalną designerką i artystką z przesadnym zamiłowaniem do czerni i bieli. Innego dnia marzy o karierze piosenkarki country. To jednak niewielkie wyboje w życiu Patersona, które płynie powolnie w ustalonym rytmie. Wieczór to czas spaceru z psem. Później jest pub, piwo, rozmowa z barmanem. Kolejny dzień odhaczony.
Jim Jarmusch słowami swego bohatera definiuje świat wokół na podobieństwo pudełka do butów. To co widzimy ma trzy wymiary: wysokość, szerokość i głębię. Z czasem uczymy się o istnieniu czasu, który, choć niewidoczny, ma największy wpływ na kreowanie rzeczywistości. Reżyser w nieśpiesznej narracji inscenizuje kolejne kadry jako składowe przypowieści o człowieku i zwyczajności życia. Siłę owej konstrukcji opiera na potęgowaniu wrażenia znużenia codziennością. Dzięki temu pisane przez Patersona wiersze są tu odskocznią od rytuałów i próbą spojrzenia na ich niezauważalne piękno. Bowiem wszystko to, co w „Patersonie” jest nudnawe i najmniej ekscytujące, zostawia po sobie najtrwalszy ślad. Z głównym bohaterem włącznie.
Paterson to postać z założenia przewrotna. „To prawdziwie imię czy tylko ksywka?” pyta kobieta w barze, do którego bohater przychodzi w trakcie wieczornego spaceru. Paterson jest bowiem wszędzie. Na skrzynce pocztowej, na murach, w nazwie miasta czy na wyświetlaczu autobusu. Jak niewidzialne serce otoczenia, bije spokojnym rytmem gdzieś wokół rzeki, ulic i baru. Spotykamy tu postaci z paradoksalnej jarmuschowej kolekcji zwyczajnych dziwactw: zakochanego bez wzajemności aktora, którego akty zazdrości bierze się za teatralną przesadę, barmana rozgrywającego ze sobą niekończącą się partię szachów, dziewczynkę w roli aspirującej poetki. Usystematyzowany tok życia Patersona także zostanie wystawiony na próbę. Zepsucie autobusu to moment, kiedy wyjdzie na jaw jak daleko kierowca jest za dzisiejszym światem. W tej zwyczajnej scenie Jarmusch dzieli ludzi wyraźną kreską. Dla osób pokroju Patersona to wciąż zwykła usterka. Oczekujące we wszystkim sensacji konsumpcyjne społeczeństwo żyje z nastawieniem, że drobne problemy z elektryką to tylko krok od zmiany autobusu w kulę ognia.
Kompletność postaci Patersona to stonowany koncert Adama Drivera, wystudzonego do zera w emocjach i zamkniętego na najniższych pułapach aktorskiej szarży. Objawia się to zwłaszcza w scenach z żywiołową żoną, gdzie nieprzystosowanie do współczesnego dynamizmu zderza się z chęcią dopasowania do standardów i oczekiwań wspólnego życia. Ich relację Jarmusch kroi na zasadzie prostego kontrastu. Laura ma pomysły i osobowość, lecz brak jej talentu. Paterson poezją wyraża więcej mądrości niż wszyscy wokół, lecz w wycofanej personie nie ma potrzeby dzielenia się nią ze światem.
„Paterson” mimo egzystencjalnej powtarzalności to w gruncie rzeczy film pogodny. W jarmuschowej estetyce minimalizmu dowodzi, że o rzeczach wielkich jak miłość, romantyzm czy przemijanie można opowiadać nie tylko dużymi literami czy zamaszystymi frazami, lecz także z perspektywy pudełka zapałek lub zza autobusowej kierownicy. Może i w swej fakturze jest kolokwialnym snujem, lecz podobnie do życia zmienia się za każdym rogiem i nigdy, nawet w swej pozornej niezmienności, nie jest taki sam. Jarmusch odnajduje bowiem poetykę życia w jej prostocie. Ta z reguły nie składa z nieskończonej serii osiągnięć czy fajerwerków, lecz nieprzewidywalności i mnóstwa chwil, gdy trzeba zaczynać od zera. Czasem jednak to pusta kartka jest tym, co daje nam najwięcej możliwości.



Tytuł: Paterson
Dystrybutor: Gutek Film
Data premiery: 30 grudnia 2016
Reżyseria: Jim Jarmusch
Zdjęcia: Frederick Elmes
Scenariusz: Jim Jarmusch
Muzyka: Carter Logan
Rok produkcji: 2016
Kraj produkcji: USA
Czas trwania: 113 min
Gatunek: dramat, komedia
Wyszukaj w: Kumiko.pl
Wyszukaj w: Skąpiec.pl
Wyszukaj w: Amazon.co.uk
Zobacz w:
Ekstrakt: 70%
powrót; do indeksunastwpna strona

99
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.