Zadziwiające, że „Muza”, napisana tak lekko i potoczyście, dotyka bardzo poważnych tematów.  |  | Brak ilustracji w tej wersji pisma |
Jessie Burton jest autorką już znaną u nas, jej pierwsza powieść „Miniaturzystka” otrzymała kilka nagród. „Muza” również związana jest tematycznie ze sztuką, ale porusza oprócz tego inne kwestie, bardzo umiejętnie i naturalnie wplecione w całość kompozycji. Dzięki temu lektura „Muzy” jest czystą przyjemnością, niepozbawioną przy tym głębszej refleksji. Wielka Brytania, rok 1967. Główna bohaterka powieści i narratorka, Odelle, imigrantka z Indii Zachodnich, właśnie dostaje pracę w jednej z galerii sztuki. Ambitna młoda dziewczyna, w dodatku uzdolniona literacko, próbuje sobie ułożyć życie. Z rozproszonych epizodów, scen jej rozmów i spotkań z innymi autorka buduje swoisty obraz rozliczeń Anglii z kolonialną przeszłością. Nie brak tu ironii: Odelle często słyszy, jak dobrze mówi po angielsku, a przecież u siebie w Trynidadzie odebrała pełne brytyjskie wykształcenie, jak na mieszkankę kolonii przystało… Praca i życie osobiste splatają się u Odelle w zadziwiający węzeł. Chłopak, który jest nią zainteresowany, przynosi któregoś dnia do galerii obraz należący do jego zmarłej niedawno matki. Płótno wzbudza sensację, ponieważ niepewne jest jego autorstwo. Ślady prowadzą do Hiszpanii. Od tej pory jesteśmy włączeni w pasjonującą opowieść o poszukiwaniu tajemniczego malarza. Pracownicy galerii mają tylko poszlaki, czy dzięki nim zostanie ujawniona prawda? „Muza” toczy się w dwóch warstwach czasowych. Autorka przenosi nas do roku 1936. To tam, na południu Hiszpanii, kryje się tajemnica genialnego obrazu. Ale autorka przekonuje nas, że oprócz rozwikłania tego sekretu istotny jest także opis ludzkich losów i charakterów – w tej powieści wyjątkowo pełen uroku i bogaty w szczegóły. Harold Schloss, marszand żydowskiego pochodzenia, wraz z żoną Sarą (Angielką) i córką Olivią, jest zmuszony szukać schronienia poza Austrią, gdzie do tej pory mieszkali. Osiedlają się w Hiszpanii, mają nadzieję przeczekać tam najgorsze. Niestety, wkrótce się okazuje, że w tym kraju nie zaznają spokoju. Z rodziną Schlossów zaprzyjaźnia się pewne rodzeństwo: Teresa i Izaak. Dziewczyna staje się dla nich kimś w rodzaju przyjaciółki, służącej, przewodniczki po tutejszych zwyczajach i społecznych powiązaniach. Jej brat to to artysta malarz, ekscentryk, ale i idealista, z pozoru pochłonięty toczącą się w kraju wojną domową (jak jest naprawdę, dowiemy się na zakończenie). Schlossowie zamawiają u Izaaka portret matki i córki, i to uruchamia splot nieprawdopodobnych zdarzeń i okoliczności, prowadzących aż do galerii w Londynie Anno Domini 1967. „Muza” jest pełna zaskakujących zwrotów akcji, jednak nie stawia na sensację. Ma wydźwięk raczej kameralny, co pozwala nam tę prozę smakować i zastanawiać się nad wieloma poruszanymi tu kwestiami. Czy twórczość kobiety jest gorzej postrzegana niż twórczość mężczyzny? Ile kobiet w historii sztuki – zresztą także w innych dziedzinach – kryje się za sukcesami mężczyzn? Czy rzeczywiście jest tak, jak mówi jeden z bohaterów, że „prawda jest nieważna, bo prawdą staje się to, w co ludzie wierzą”? Choć epizody hiszpańskiej wojny domowej są w „Muzie” tylko tłem, zostały opisane piórem najwyższej próby. Mamy tu konflikt pokazany nie przez pryzmat podręcznikowych faktów, ale z perspektywy indywidualnych losów. Jessie Burton maluje subtelne odcienie atmosfery wśród mieszkańców, narastającej grozy. Spokojne dzisiaj miejsce jutro może łatwo zmienić się w piekło za sprawą drobnego wydarzenia, czyjegoś błędu czy nawet przypadku. Nie brakuje też oczywiście opisów uczuć. Miłosne relacje są w powieści Burton nietuzinkowe i dalekie od ckliwych romansów. Mamy tu raczej emocje idące w parze z rozsądkiem (Odelle), miłość pragmatyczną, by nie powiedzieć – interesowną (Izaak), czy też uczucie wzgardzone i odtrącone (Olivia). Ale miłość może też być taka, jak u Marjorie Quick, przełożonej Odelle. Zwróćmy uwagę na tę postać, która zaskoczy nas chyba najbardziej. Okaże się też, że i Sara w pewnym momencie wysunie się na pierwszy plan. Autorka nakreśliła jej postać bardzo interesująco – jako kobietę rozchwianą emocjonalnie, niedojrzałą, niezdolną do samodzielnego życia. Gdyby powieść Jessie Burton była obrazem – moglibyśmy powiedzieć, że ma wspaniałą kolorystykę, nie krzykliwą i kiczowatą, ale zniuansowaną i wysmakowaną. Doskonale namalowane są postacie oraz tło. Jest świetna kompozycja i dobra perspektywa widzenia wielu problemów. „Muza” może się pod wieloma względami podobać, a jej lektura przyniesie wiele korzyści i czytelniczej przyjemności.
Tytuł: Muza Tytuł oryginalny: The Muse Data wydania: 24 listopada 2016 ISBN: 978-83-08-06235-7 Format: 416s. 145×207mm; oprawa twarda Cena: 48,– Gatunek: obyczajowa Ekstrakt: 80% |