powrót; do indeksunastwpna strona

nr 6 (CLXXXVIII)
lipiec-sierpień 2019

Dwie barwy magii, wiele barw świata
Aleksandra Klęczar
ciąg dalszy z poprzedniej strony
Keare jako postać wpisuje się w archetyp tragicznego, doświadczonego życiem, etycznie niejednoznacznego bohatera – wojownika zmuszonego do dokonywania trudnych wyborów i noszącego w sobie, mimo wszystko, zadatki wielkości i niezwykłości. Tego typu postacie obecne są w fantastyce dość powszechnie – w polskiej gdzieś na obrzeżach tego typu jest choćby Geralt Sapkowskiego. Ich atrakcyjność dla wielu czytelników i czytelniczek jest jednak nieprzemijająca – kreacja postaci Krzyczącego to niewątpliwie jeden z powodów sukcesu cyklu Hałas.
Fabuła
Uwaga, spojlery!
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Sporą część właściwej akcji I tomu zajmują dwa główne wątki. Pierwszy z nich dotyczy bezpośrednio Krzyczącego, a wiąże się z jego amnezją i próbami zrekonstruowania własnej tożsamości. Drugi ma charakter bliższy tak naprawdę thrillerowi: chodzi w nim o znalezienie artefaktu, magicznej kuli z zamkniętymi w niej ifrytami, która może posłużyć jako magiczny odpowiednik bomby o dużej mocy – i istnieje zagrożenie, że w podobny sposób może zostać użyta. Poszukiwanie i próba zneutralizowania/użycia artefaktu, a także związana z tym gra ludzkich i nieludzkich wywiadów, gatunkowo najbliższa thrillerowi szpiegowskiemu, są całkiem efektownie skontrastowane z bliskim klasycznej fantasy światem przedstawionym. Ten motyw zostaje domknięty mniej więcej w połowie I tomu, ustępując miejsca bardziej epizodycznym opowieściom o życiu i karierze Krzyczącego jako aptekarza dla biedoty, pracującego z zaangażowaną młodą lekarką Haru, jego wspólnego mieszkania i ciągłych utarczek z Zazelem, a także – ciągle nierozwiązanej do końca zagadce tożsamości żmija. W końcowej części tomu pojawia się ważna dla późniejszych tomów postać Anavri – młodej szlachcianki, której brata, początkującego czarnego maga, srebrni strażnicy porządku zamordowali na torturach. Przewija się także, jako jedna z ważnych postaci, czarna czarodziejka Marshia Lavalle, którą łączą z Krzyczącym niejasne, dwuznaczne układy i lojalność, podszyta jednak brakiem zaufania. Słabością końcowej części I tomu jest natłok szybko domykanych wątków, z których żaden, niestety, nie doczekuje się szerszego rozwinięcia – jak historia choroby, uleczenia i śmierci Melaike, córki szczurołapa, czy dzieje pomniejszych postaci, których pojawia się w tej części powieści całkiem sporo. Szkoda – druga część „Dwóch kart” ma wyraźnie epizodyczny charakter, a sporo z historii mogłoby doczekać się rozwinięcia i wzbogacić narrację nieco bardziej; w obecnej postaci wywołują głównie wrażenie pewnego chaosu i natłoku.
Pierwszy tom kończy się bez rozwiązania kilku ważnych wątków – widać wyraźnie, że konstrukcyjnie planowany był jako część większej całości. W drugim, zwłaszcza na początku, nieco zmienia się otoczenie społeczne, w jakim obraca się Brune: żebracy, odmieńcy i osoby związane z Podziemiami zostają zastąpione przez bardziej arystokratyczne towarzystwo. Jest wśród nich przede wszystkim grupa postaci powiązanych rodzinnie i towarzysko. Mozaika wątków układa się głównie wokół znanej nam już Anavri, a także jej rodziny: kuzynki Lorraine, ewidentnie obdarzonej jakimś rodzajem magicznego daru, i ojca Lorraine, hrabiego Neversa. W postaci tego ostatniego autorka dała sobie szansę na stworzenie rzeczywiście interesującego czarnego charakteru: Nevers, pozbawiony samodzielnych magicznych talentów, obsesyjnie pragnie je uzyskać, nieważne, za jaką cenę – a jego pozycja społeczna i arystokratyczne pochodzenie (a po części pewnie także i brak magicznego daru) chronią go przed interwencją magów Elity; szkoda, że jego rola pozostaje mocno drugoplanowa. Wśród wysoko urodzonych postaci, które los zetknie z Krzyczącym, jest jeszcze jedna znacząca: młody poeta-dekadent zafascynowany mroczną stroną życia, Vincent Ambers, którego los splata się nieoczekiwanie z historią żmija i który, wbrew pozorom, wprowadza do akcji pewne elementy… może nie całkiem komiczne, ale niewątpliwie o nieco lżejszym, obyczajowym charakterze (motywy wyraźniej komiczne to domena Zazela).
Wątki powyższe przeplatają się z osobistą historią Krzyczącego i jego karierą jako rzekomego alchemika, a także z losami srebrnych magów: przywódcy miasta Demetheosa, jego ambitnej podwładnej, znanej już z tomu I Iglendis – i ich otoczenia. W tym wszystkim najbardziej chyba zaskakuje przesunięcie nacisku z postaci Anavri na Lorraine. Pierwsze spotkanie Anavri i Krzyczącego, w mocno znaczących okolicznościach wykreowanych tak, by wskazać na wspólnotę ich losów (cmentarz, grób brata – czarnego maga, moment, w którym doszło do potężnego zachwiania Zmroczy) i ich interakcja (dziewczyna pozwalająca magowi pożywić się jej bólem i cierpieniem) sugerowałyby, że to między nimi nawiąże się szczególnie znacząca relacja. Tymczasem autorka zdecydowanie zmniejsza w pierwszej części II tomu jej rolę, wypunktowując za to historię jej kuzynki, Lorraine – dotkniętej klątwą potencjalnej uczennicy czarnych magów. Motywem łączącym jest z kolei przepowiednia dana Krzyczącemu, wieszcząca mu rychłą śmierć i kojarząca ją z dziewczyną, którą da się utożsamić z Lorraine.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Anavri jako znacząca postać powraca dopiero po tym, jak wątek Lorraine uzyskał częściowe rozwiązanie (dziewczyna trafiła do znanej nam już z I tomu czarnej czarodziejki Marshii Lavalle jako jej towarzyszka). Ta część powieści kojarzy się gotycko – pojawiają się zdegenerowani arystokraci, wątki rodzinne powiązane z mrocznymi sekretami… Końcowa część II tomu z kolei znowu ma szpiegowsko-awanturniczy charakter, z mnóstwem zmyłek i zwrotów (motyw Śnieg i gildii przestępczej).
Poszukiwanie własnej przeszłości, ciąg dalszy historii Marshii i jej uczennic Anavri i Lorraine – gdzie na pierwszy plan wysuwają się kłopoty mistrzyni, zdradzonej przez pracodawców byłej agentki demonów, i problemy niechętnej Anavri z nauką kontrolowania magicznego daru – przeplecione z opowieścią o śledztwie w sprawie seryjnego mordercy prostytutek, który, bardzo klasycznie, okazuje się arcywrogiem Krzyczącego (trochę mniej klasycznie dotknięty ciągle częściową amnezją Krzyczący tego nie pamięta) – otwierają III tom powieści, „W mocy wichru”. Decyzja Anavri, by zerwać współpracę z ciężko chorą po pojedynku z demonem Marshią i zostać na stałe uczennicą Krzyczącego, otwiera kolejny wątek – zauroczenia, a ostatecznie romansu między nią a Krzyczącym. Jednocześnie motyw mordercy-demona prowadzi ku częściowemu rozwiązaniu zagadki tożsamości żmija. Trzeci tom powieści ma znacznie mniej epizodyczną, „opowiadaniową” strukturę: skupia się wokół raptem kilku posplatanych ze sobą wątków.
Podsumowanie
Pierwszy rzut oka na cykl opowiadań i powieści Agnieszki Hałas o Krzyczącym w Ciemności w dość oczywisty sposób podpowiada, że mamy do czynienia z dark fantasy. Rzeczywiście, zwłaszcza w konstrukcji świata i bohatera widać wyraźnie elementy typowe dla tych odmian literatury fantastycznej. Brak jednoznacznego podziału na dobro i zło, elementy sztafażu typowe dla horroru i powieści gotyckiej i niejednoznaczność etyczna bohatera wskazują na dark fantasy, podobnie jak skupienie się na opisie niższych klas społecznych i ich, nie oszukujmy się, dość paskudnego losu, odmalowanego przez autorkę w raczej ciemnych kolorach. Jednocześnie jednak, gdyby spojrzeć w większym stopniu na koncepty fabularne, a nie na obraz świata, cykl o Krzyczącym nader często nawiązuje do zupełnie innych gatunków fikcji popularnej, a mianowicie – thrillera, kryminału i powieści szpiegowskiej. Wspominałam już o motywie kuli ifrytów w „Dwóch kartach” i jego szpiegowsko-thrillerowych konotacjach – motyw ten może spokojnie skojarzyć się czytelnikowi/widzowi wręcz z opowieściami o zagrożeniu terrorystycznym i grupie agentów, usiłujących wytropić, gdzie i kiedy wróg może uderzyć… Z kolei pojawiający się w III tomie motyw seryjnego mordercy prostytutek wyraźnie odwołuje się do klasyki zarówno powieści kryminalnej, jak i true crime. Kiedy Krzyczący wbrew swej woli zostaje agentem demonów, te struktury rodem z powieści kryminalnej i szpiegowskiej nie znikają, wręcz przeciwnie. Sprzyja im też fakt, że powieści Hałas mają w dużej części epizodyczną strukturę, jakby składały się z serii opowiadań o bohaterze: mamy w nich raczej krótkie historie, łączone pewnymi stałymi motywami (jak zagadka tożsamości Krzyczącego czy konflikt stron w magii) niż wielką, jednolitą epicką strukturę.
Kluczem do sukcesu cyklu Hałas wśród czytelników i krytyków fantastyki wydaje się po pierwsze barwny świat przedstawiony, po drugie zaś – kreacja bohatera, mieszczącego się świetnie w paradygmacie przeklętego, mrocznego i szarpanego wątpliwościami romantycznego herosa. Na tym etapie konstrukcja świata i bohatera wydaje się zakrojona raczej na wieloczęściowy cykl niż na zamkniętą historię: możliwości eksploracji zarówno ludzkich i nieludzkich sfer świata Zmroczy, jak i dziejów jego bohaterów są dalekie od wyczerpania.



Tytuł: Dwie karty
Data wydania: 12 września 2017
Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-8062-142-8
Format: 368s. 132×202mm
Cena: 34,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:

Tytuł: Dwie karty
Data wydania: 5 marca 2013
Wydawca: RW2010
ISBN: 978-83-63598-65-5
Format: ePub
Cena: 14,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz czytniki w
: Skąpiec.pl
Zobacz w:

Tytuł: Dwie karty
Data wydania: 8 kwietnia 2011
Wydawca: Ifryt
ISBN: 978-83-62980-00-0
Format: 368s. 130×200mm
Cena: 34,99
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:

Tytuł: Pośród cieni
Data wydania: 17 października 2017
Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-8062-164-0
Format: 352s. 132×202mm
Cena: 34,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:

Tytuł: Pośród cieni
Data wydania: 21 marca 2013
Wydawca: Solaris
ISBN: 978-83-7590-135-1
Format: 340s.
Cena: 31,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:

Tytuł: W mocy wichru
Data wydania: 7 marca 2018
Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-8062-907-3
Format: ePub, Mobipocket
Cena: 33,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz czytniki w
: Skąpiec.pl
Zobacz w:

Tytuł: W mocy wichru
Data wydania: 12 listopada 2013
Wydawca: Solaris
ISBN: 978-83-7590-079-8
Format: 580s.
Cena: 36,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:

Tytuł: Śpiew potępionych
Data wydania: 18 czerwca 2019
Wydawca: Rebis
ISBN: 978-83-8062-504-4
Format: 448s. 132×202mm
Cena: 39,90
Gatunek: fantastyka
Zobacz w:
powrót; do indeksunastwpna strona

67
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.