powrót; do indeksunastwpna strona

nr 3 (CXCV)
kwiecień 2020

Ciechanów wolny i Christowy
Tomasz Nowak
Dariusz Cybulski, Rafał Kado ‹1918 Ciechanów›
Rocznica odzyskania niepodległości była znakomitym pretekstem do opublikowania kilku tytułów komiksowych. Miały one edukować, uświadamiać, propagować i – w myśl mistrza Papcia Chmiela – bawić. Założenia te do serca wzięli sobie twórcy tytułu o wyzwoleniu Ciechanowa - tyle że nie do końca wiedzieli, co z nimi począć.
ZawartoB;k ekstraktu: 40%
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Komiks w formie mocno sfabularyzowanej, umownej, prezentuje wypadki rozgrywające się w Ciechanowie w przełomowych dniach listopada 1918 roku. Bohaterami są autentyczne postaci, stanowiące motor ówczesnych zdarzeń, zmierzających ostatecznie do usunięcia zasiedziałych Prusaków i ustanowienia na Mazowszu niepodległego państwa polskiego.
Ogólny ich przebieg przypomina to, co działo się wówczas również w innych częściach zaboru pruskiego. Pojawiają się też jednak wydarzania i bohaterowie wyjątkowi, nierzadko tragiczni. Nie do końca jednak wiadomo czy prawdziwi, o czym autorzy lojalnie uprzedzają już na wstępie.
„1918 Ciechanów” miał przybliżać zwłaszcza młodemu czytelnikowi wycinek historii zwykle pamiętany i znany słabo. Jakoś nam ta tradycja odzyskania niepodległości nie leży ani na sercach, ani w pamięci, więc inicjatywa to nader zacna. Niestety nie za bardzo wiadomo czy autorom chodziło o prezentację humorystyczną czy też rozcieńczenie uśmiechem dramatyzmu towarzyszącego ówczesnym wydarzeniom. Zarówno z jednej, jak i z drugiej strony wgląda to trochę nieporadnie.
Ów nieszczęsny tragikomiczny anturaż i niemożność rozróżnienia faktów od fikcji zagęszczają fragmenty „edukacyjne”. Niektóre dymki nasycone są ogromną ilością wiedzy – faktów, dat, nazwisk – są nie do ogarnięcia dla kogoś „niewtajemniczonego”. Bez stosownych uzasadnień fabularnych, przypisów po prostu pozostają ciężkostrawne dla czytelnika „z zewnątrz”. Wędrówki po nich nie ułatwia też brak głównych, przewodnich bohaterów, wokół których rozgrywałaby się akcja, stanowiących niejako punkt zaczepienia.
Ciekawe także, czy to wyłącznie członkom Polskiej Organizacji Wojskowej Ciechanów zawdzięcza wyzwolenie? Bo tak jednoznacznie sugeruje właśnie komiks przepełniony okrzykami czci dla marszałka Piłsudskiego, bez najmniejszej wzmianki o innych ruchach, organizacjach czy ludziach ważnych dla polskiej niepodległości.
Rysownik Rafał Kado, podobnie jak scenarzysta Dariusz Cybulski, nie jest komiksowym debiutantem. Ma już w swoim dorobku ciechanowski tytuł superbohaterski. Tym razem przyjął zupełnie inną formułę graficzną. „1918 Ciechanów” jest w całości czarno-biały. Ponadto z jakiegoś względu grafik postanowił upodobnić swoją kreskę do tej, którą znamy doskonale z komiksów Janusza Christy.
Widać, że Kado stara się jak może i momentami wychodzi mu nieźle. Kształtowane przez niego postaci przypominają zdecydowanie te kreowane przez autora Kajtka i Koka, jednak nie zawsze. Bywa, że zaburzona zostaje perspektywa czy proporcje. Bohaterowie odróżnialni przez cechy charakterystyczne, bez nich potrafią zlewać się w masę, w czym nie pomaga ich szybka niekiedy rotacja pomiędzy kolejnymi stronami.
No i jeszcze te humorystyczne skojarzenia rysunków tam, gdzie humoru w fabule próżno szukać… Nawet tam, gdzie dowcip pojawia się w dialogach, brzmi on przyciężko. Patos i łopatologia stają się niekiedy wręcz groteskowe.
Na pewno cennym akcentem jest powiązanie zdarzeń sprzed stu lat z miejscem, gdzie w Ciechanowie wciąż kultywuje się ich pamięć. Jest to plac Kościuszki, gdzie wznosi się pomnik Polskiej Organizacji Wojskowej. W finale autorzy ładnie ukazali, jak bardzo różni się podejście różnych pokoleń do zdarzeń sprzed stu lat. To najbardziej udany fragment komiksu, który akurat i bawi, i daje do myślenia.
Plusy:
  • przypomnienie postaci i zdarzeń, które ulegają coraz powszechniejszemu zapomnieniu
Minusy:
  • brak jednoznacznego bohatera, wiążącego całą akcję komiksu
  • niejednoznaczny wydźwięk komiksu, ni humorystyczny, ni edukacyjny
  • mnogość informacji, które przeciążają dialogi
  • nie w pełni udana oprawa graficzna, sugerująca humorystyczny wydźwięk całości
Komiks powstał przy okazji rocznicy odzyskania niepodległości i podobną ma strukturę – taką „przy okazji”. Sprawia wrażenie stworzonego bez wyrazistego pomysłu fabularnego i graficznego. Szkoda o tyle, że sprawia to, że jego lektura dla czytelnika niezaangażowanego, czyli spoza Ciechanowa, będzie trudna i mało czytelna. Tym samym podstawowe założenie edukacyjne nie zostanie spełnione.



Tytuł: 1918 Ciechanów
Scenariusz: Dariusz Cybulski
Data wydania: 15 lipca 2019
Rysunki: Rafał Kado
ISBN: 9788394806606
Format: 48s. 170x250 mm
Cena: 25,00
Zobacz w:
Ekstrakt: 40%
powrót; do indeksunastwpna strona

105
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.