Muzyczna archeologia? Jak najbardziej. Ale w pełni uzasadniona. W myśl Horacjańskiej sentencji: „Nie wszystek umrę” chcemy w naszym cyklu przypominać Wam godne ocalenia płyty sprzed lat. Albumy, które dawno już pokrył kurz, a ich autorów pamięć ludzka nierzadko wymazała ze swoich zasobów. Dzisiaj album norweskiego kwartetu perkusyjnego, w którym gitarzysta Terje Rypdal pełni rolę… pomocniczą.  |  | ‹No Time for Time›
|
Latem 1976 roku po rozpadzie swego dotychczasowego zespołu (tego, który nagrał między innymi „ Odyssey”) Terje Rypdal znalazł się na zakręcie życiowym i artystycznym. Dlatego swój następny album, zatytułowany „ After the Rain”, zarejestrował, nie licząc niewielkiego wsparcia wokalnego żony, w pojedynkę (był odpowiedzialny za wszystkie ścieżki dźwiękowe). Ciągnęło go jednak do grania zespołowego, więc kiedy zgłosił się do niego młodszy o kilka lat, pochodzący z Lillestrøm (na południu kraju), bębniarz Pål Thowsen i zaproponował wspólny projekt – nie odmówił. Tym bardziej że oznaczał on powrót do współpracy ze starymi kumplami: kontrabasistą Arildem Andersenem i perkusistą Jonem Christensenem. Panowie znali się przecież doskonale jeszcze z czasów kooperacji z George’em Russelem („ The Essence of George Russell”, „ On Air”). Później Rypdal, Andersen i Christensen współtworzyli zespoły Jana Garbarka („ George Russell Presents The Esoteric Circle”, „ Afric Pepperbird”, „ Sart”). Ale nie można zapominać też o tym, że Arild i Jon wsparli Terjego podczas pracy nad jego drugim solowym krążkiem „ Terje Rypdal” (1971). Po tym wydarzeniu ich drogi zaczęły się rozchodzić, chociaż Christensena można usłyszeć jeszcze na „ What Comes After” (1974) i „ Whenever I Seem to be Far Away” (1974). Aż nadszedł listopad 1976 roku i panowanie ponownie spotkali się w studiu Arnego Bendiksena w Oslo. Nie zapominajmy jednak, że katalizatorem tego spotkania tym razem okazał się Thowsen. Pål (rocznik 1955) nie miał, jak dotąd, wielkiego dorobku. Ale był przecież wciąż bardzo młodym człowiekiem. Jako dziewiętnastolatek związał się z zespołem Moose Loose (longplay „Elgen er løs”, 1974), w którym występowali znani z wcześniejszych płyt Rypdala klawiszowiec Brynjulf Blix i basista Sveinung Hovensjø. W tym samym czasie trafił też do szeregów Kwartetu Arilda Andersena, choć w tym przypadku na wydanie albumu musiał czekać aż do 1978 roku („Green Shading into Blue”). Po drodze trafiła się sesja do „No Time for Time”, który to krążek trafił do sprzedaży w 1977 roku za sprawą duńskiej wytwórni Sonet. Grupa, która nie otrzymała żadnej nazwy, była o tyle nietypowa, że jej motorami napędowymi byli dwaj bębniarze, czyli Thowsen i Christensen, których partie w czasie postprodukcji rozdzielone zostały na dwa różne kanały (Påla słychać w lewym, a Jona w prawym). Rypdal i Andersen pojawiali się w tych nagraniach okazjonalnie, ale i tak odcisnęli na nich swoje piętno.  | |
Otwierający album numer tytułowy to jedyny na krążku cover. Oryginalnie kompozycja wyszła bowiem spod ręki amerykańskiego pianisty jazzowo-soulowego (w późniejszym czasie bliższego brzmieniom funkowo-dyskotekowym) Webstera Lewisa (1943-2002). Jej początek jest „zabójczy”, właśnie za sprawą dwóch rozpędzonych i mocno pulsujących perkusji. W wykonaniu norweskiego kwartetu ten funkowy utwór stał się prawdziwym jazzrockowym killerem, w którym znalazło się również miejsce na solowe popisy gitarzysty (nawet dwa) i kontrabasisty. „More Cymbals” to – dla odmiany – trzyminutowa improwizacja na dwa zestawy perkusjonaliów i pojawiającą się w tle gitarę, której dźwięki, przetworzone elektronicznie, sprawiają, że całość nabiera nieco ambientowego charakteru (choć o ambiencie mało kto wtedy jeszcze słyszał). W podobnym charakterze utrzymany jest nadzwyczaj intensywny „Pox”, aczkolwiek tu słyszymy tylko dwóch muzyków – Påla i Jona. Za to jest całe mnóstwo smaczków, włącznie z dominującym nad wszystkimi instrumentami, choć odzywającym się z rzadka, gongiem. Stronę A winylowego krążka zamyka utwór „Craggy Mountains”. To z kolei dzieło Christensena i Rypdala, aczkolwiek Thowsen w czasie jego nagrania też nie siedział z założonymi rękoma. Jeden z perkusistów obsługuje pełen zestaw, drugi skupia się jedynie na wykorzystaniu „talerzy”, natomiast gitarzysta stara się zachować dyskrecję, nawiązując do tradycji minimalistycznej awangardy. Po przełożeniu płyty na drugą stronę otrzymujemy „The Tamborim” – kolejny perkusyjny duet, zagrany w szybkim tempie i z inklinacjami tanecznymi, ale co najważniejsze – dużo w tej muzyce psychodelicznego transu. Najdłuższym utworem na longplayu jest kompozycja Arilda Andersena „P.T.”. Podobnie jak w przypadku tytułowego „No Time for Time”, to jazzrockowy wymiatacz. Kontrabasista zadbał bowiem o to, aby Rypdal wreszcie miał możliwość popisania się swoim kunsztem. Terje uznał zaś, że niczego sobie nie pożałuje. I słusznie, bo tak czadowych i energetycznych solówek nie grał od czasów fantastycznego „ Min Bul” (1970).  | |
Jakby tego było mało, Thowsen i Christensen również robią wszystko, co możliwe, aby rozpędzić tę muzyczną machinę do prędkości, jakiej nie należy rozwijać nawet na autostradzie. W efekcie powstało jedno z najbardziej rockowych dzieł w dorobku Terjego Rypdala i – być może – najbardziej szalony utwór autorstwa Andersena. Po takim szaleństwie należy się odrobina oddechu zarówno muzykom, jak i słuchaczom, dlatego po „No Time for Time” pojawia się utrzymany w wolnym tempie, w wielu miejscach wręcz majestatyczny perkusyjny „Only Two”. Niemałe wrażenie pozostawia po sobie także „Mauve Stripes”, w którym do Påla i Jona dołącza Arild. Grają we trójkę na takiej intensywności, że Rypdal może sobie odpocząć. Nawet gdyby chwycił za gitarę, to i tak nie byłby w stanie przebić się przez generowany przez kolegów gąszcz dźwięków. Ma za to możliwość pożegnania się ze słuchaczami w finałowym „May 17th”, choć nie jest to może akurat takie pożegnanie, o jakim marzyłby ambitny gitarzysta. I tu bowiem instrument Terjego pełni jedynie rolę służebną, wypełniając tło pod rytmiczny marsz obu perkusistów. Skład: Terje Rypdal – gitara elektryczna Arild Andersen – kontrabas Jon Christensen – perkusja, instrumenty perkusyjne (kanał prawy) Pål Thowsen – perkusja, instrumenty perkusyjne (kanał lewy)
Tytuł: No Time for Time Data wydania: 1977 Nośnik: Winyl Czas trwania: 38:13 Gatunek: jazz, rock W składzie Utwory Winyl1 1) No Time for Time: 07:15 2) More Cymbals: 03:02 3) Pox: 03:33 4) Craggy Mountains: 03:55 5) The Tamborim: 02:51 6) P.T.: 07:46 7) Only Two: 03:05 8) Mauve Stripes: 04:24 9) May 17th: 02:20 Ekstrakt: 80% |