powrót; do indeksunastwpna strona

nr 7 (CCXXIX)
wrzesień 2023

Wielcy też się mylili
Alfred S. Posamentier, Ingmar Lehmann ‹Fascynujące błędy matematyczne›
„Matematyka jest piękna, nawet wtedy, gdy popełniamy błędy”, piszą autorzy. Można się o tym przekonać, sięgając po ich książkę „Fascynujące błędy matematyczne”.
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Brak ilustracji w tej wersji pisma
Alfred S. Posamentier, Ingmar Lehmann, matematycy i popularyzatorzy nauki, mają już na swoim koncie kilka wspólnych książek. Ukazały się one także u nas, by wymienić na przykład „π: biografia najbardziej tajemniczej liczby na świecie” czy „Niezwykłe liczby Fibonacciego: piękno natury i potęga matematyki”. Te i inne ich książki wydało kilka lat temu wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Idea tej publikacji jest bardzo ciekawa. Nawiązuje bowiem do tego, że w nauce odnotowujemy nie tylko powodzenia, ale i porażki. Są ślepe uliczki, które jednak trzeba przejść, żeby inne drogi prowadzące do sukcesów były łatwiejsze. Ale są też i pomyłki. Niektóre są popełniane czasem w wyniku przeoczenia czy niefrasobliwości. Inne – co częste w matematyce – są skutkiem przyjęcia błędnych założeń czy nieprawidłowego toku rozumowania. W tej książce mamy okazję prześledzić bardzo różne sytuacje.
Wydawca na czwartej stronie okładki zapewnia nas optymistycznie, że aby móc cieszyć się lekturą książki, „wystarczy znajomość podstaw”. Jednak jest to określenie bardzo szerokie i wprowadza czytelników w błąd. Wyjaśnijmy więc od razu, że będzie tu potrzebna solidna wiedza na poziomie szkoły średniej i zamiłowanie do analizowania matematycznych zapisów. Jestem przekonana, że dopiero znajomość matematyki na maturalnym poziomie rozszerzonym pozwoli w całości zrozumieć i docenić tę książkę. Przeważającą jej część stanowią równania i drobiazgowe obliczenia oraz geometryczne konstrukcje. Prześlizgiwanie się po treści książki nic nie daje, tu wymagane jest aktywne nadążanie za tokiem wywodów ujętych w matematyczne formuły. Trzeba więc szczególnie interesować się „królową nauk”, lubić ją i dobrze ją znać, aby zrozumieć, na czym polegały opisywane przez autorów nieścisłości i przekłamania.
Pierwszy rozdział przynosi nam opisy szeregu błędów, popełnionych przez słynnych i wielkich matematyków. Zgadza się, i oni też się mylili. Autorzy przybliżają nam to, na czym polegały ich pomyłki. Często zdarzało się tak, że – bez sprawdzania – trafiały one, nazwijmy to, do ogólnego obiegu na wiele lat. Znajdziemy tu przykłady błędnych dowodów czy mylnego stawiania hipotez. Wiele z nich zostało zweryfikowanych przez późniejsze pokolenia matematyków. To jedna z piękniejszych cech nauki w ogóle: stanowi dorobek całej ludzkości i jest ona przedmiotem ponadczasowego dialogu.
Kolejne rozdziały przynoszą nam opisy matematycznych „usterek” podzielone według poszczególnych dziedzin matematyki. Mamy więc przykłady błędów w arytmetyce, algebrze, geometrii oraz w rachunku prawdopodobieństwa i statystyce.
Publikacja będzie zapewne najbardziej pomocna nauczycielom matematyki. Mogą oni znaleźć tutaj inspirację do przygotowania ciekawych, odchodzących od schematów lekcji. Uczniowie mają możliwość, by wspólnie zastanawiać się nad istotą przedstawionych w książce błędów. Mogą też zapoznać się z nazwiskami słynnych matematyków i przekonać się, że mylili się nawet ci wielcy. Jak się okazuje, błądzenie jest rzeczą ludzką – jest więc bez wątpienia wpisane w istotę matematycznego rozumowania ludzi zajmujących się tą dziedziną nauki.



Tytuł: Fascynujące błędy matematyczne
Tytuł oryginalny: Magnificent Mistakes in Mathematics
Data wydania: 6 lipca 2023
ISBN: 978-83-8352-003-2
Format: 308s. 145×225mm
Cena: 49,99
Gatunek: non‑fiction, podręcznik / popularnonaukowa
Zobacz w:
powrót; do indeksunastwpna strona

24
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.