powrót; do indeksunastwpna strona

nr 10 (CCXXXII)
grudzień 2023

Tu miejsce na labirynt…: Duchy, ruiny, łzy
Trespass Trio, Susana Santos Silva ‹Live in Oslo›
Po wydaniu niezwykle przejmującej płyty „The Spirit of Piteşti” kierowana przez saksofonistę Martina Küchena szwedzko-norweska freejazzowa formacja Trespass Trio zagrała cykl koncertów z towarzyszeniem portugalskiej trębaczki Susany Santos Silvy. Jeden z nich został po pięciu latach uwieczniony na albumie „Live in Oslo”.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
‹Live in Oslo›
‹Live in Oslo›
Saksofonista Martin Küchen to dla skandynawskiego (i szerzej: europejskiego) jazzu postać wręcz ikoniczna. Znany i podziwiany przede wszystkim jako lider kilku wcieleń projektu Angles („Injuries”, 2014; „Disappeared Behind the Sun”, 2017; „Parede”, 2018; „Beyond Us”, 2019; „Today is Better Than Tomorrow”, 2019; „A Muted Reality”, 2022), ale mający na koncie również współpracę z wieloma innymi formacjami, jak chociażby All Included czy Landæus Trio, nie wspominając już o albumach solowych („Det försvunnas namn”, 2020; „Utopia”, 2022). Od 2006 roku patronuje także zespołowi Trespass Trio, który karierę zaczynał jako… Martin Küchen Trio (i pod tą nazwą wydał szesnaście lat temu debiutancki krążek – „Live at Glenn Miller Café”).
Później, chociaż nie zmienił się skład grupy (wciąż występują w niej norweski kontrabasista Per Zanussi oraz szwedzki perkusista Raymond Strid), przemianowano ją na Trespass Trio. Pod tym szyldem ukazały się kolejne krążki: „…Was There to Illuminate the Night Sky” (2009), „Bruder Beda” (2012), nagrany „na żywo” z towarzyszeniem legendarnego amerykańskiego saksofonisty i trębacza Joego McPhee „Human Encore” (2013) oraz „The Spirit of Piteşti” (2017). Wszystkie ujrzały światło dzienne za sprawą portugalskiej wytwórni Clean Feed. Po publikacji ostatniej z wymienionych płyt formacja zagrała cykl koncertów, podczas których towarzyszyła jej – blisko związana ze sceną skandynawską – portugalska trębaczka freejazzowa Susana Santos Silva (przede wszystkim Fire! Orchestra i „Nu Ensemble Matsa Gustafssona). Jeden z ich odbył się 17 sierpnia 2018 roku podczas odbywającego się w stolicy Norwegii festiwalu Blow Out. Ponad pięć lat później jego zapis – pytanie tylko, czy cały? (płyta trwa bowiem niewiele ponad pół godziny) – ujrzał światło dzienne na longplayu „Live in Oslo”.
Na krążek trafiło pięć zagranych w kwartecie kompozycji: trzy z nich pochodzą z wydanego rok wcześniej „The Spirit of Piteşti”, dwie pozostałe z jeszcze poprzednich wydawnictw. Szczególnie zaskakujące wydaje się wykorzystanie przez Küchena utworu „A Desert on Fire, a Forest”, który znany był / jest już z dwóch publikacji płytowych: pojawił się na „Human Encore” (2013) oraz – w wersji zagranej przez Angles 9 – na „Injuries” (2014). Rozpoczyna go partia kontrabasu, ale szybko rozbrzmiewają również, brzmiące wyjątkowo przejmująco i alarmistycznie, nałożone na siebie dęciaki. Mocne uderzenie na otwarcie z miejsca stawia słuchaczy do pionu i przykuwa uwagę. Uczyniwszy to, zespół zwalnia tempo i tonuje narrację. Nie zmienia się jedynie nastrój utworu: najpierw Susana, a następnie Martin grają nadzwyczaj smutną melodię, która jeszcze bardziej zyskuje na rzewności, gdy oba instrumenty dęte zaczynają przemawiać jednym głosem.
Drugi w kolejności „The Spirit of Piteşti” nawiązuje tytułem do nazwy rumuńskiego miasta (leżącego na Wołoszczyźnie), w którym przyszedł na świat faszystowski dyktator Rumunii z czasów drugiej wojny światowej Ion Antonescu. To on zdecydował o eksterminacji żydowskich i romskich mieszkańców Piteşti, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia miasta i deportowani do tak zwanej Transnistrii (dzisiejszego Naddniestrza), gdzie ich wymordowano. Trudno więc oczekiwać, by poświęcony im utwór tchnął optymizmem. Wręcz przeciwnie. Kompozycja ma charakter elegijny: począwszy od nostalgicznej introdukcji, w której Zanussi zagrał na kontrabasie smyczkiem, poprzez powłóczyste partie dęciaków, aż po majestatycznie przejmujący finał. Numer ten robił już kolosalne wrażenie już w wersji studyjnej, tu jest ono spotęgowane za sprawą dodatkowego instrumentu.
„A Different Koko” to z kolei kompozycja, która wcześniej pojawiła się na dwóch longplayach Trespass Trio: „Bruder Beda” oraz „Human Encore”. W porównaniu z utworem poprzedzającym ją – mocno zaskakuje. Głównie za sprawą otwierającej ją frywolnej trąbki. Na szczęście z czasem, zwłaszcza gdy Martin Küchen nawiązuje improwizowany dialog z Silvą, wszystko się zmienia. Im dłużej trwa ich rozmowa, tym więcej w niej elementów freejazzowej awangardy, aż do mocarnego – wielka w tym zasługą sekcji rytmicznej – zakończenia. Trwające łącznie ponad czternaście minut „Sounds & Ruins” oraz „In Tears” to kolejne fragmenty „The Spirit of Piteşti”. Jak cała tamta płyta, smutne i piękne zarazem, chwytające za serce, ale niekiedy również bardzo zadziorne. Momentami stonowane i subtelne, to znów pełne rozmachu. Trespass Trio (ale także Angles 9) bez trudu udowadnia, że jazz improwizowany może być także muzyką kontemplacyjną, skłaniającą do zadumy i „opowiadającą” o nadzwyczaj ważnych sprawach, które należy ocalać od zapomnienia.
Skład:
Martin Küchen – saksofon barytonowy, saksofon sopraninowy
Per Zanussi – kontrabas
Raymond Strid – perkusja

gościnnie:
Susana Santos Silva – trąbka



Tytuł: Live in Oslo
Wykonawca / Kompozytor: Trespass Trio, Susana Santos Silva
Data wydania: 20 października 2023
Wydawca: Clean Feed
Nośnik: CD
Czas trwania: 32:39
Gatunek: jazz
Zobacz w:
W składzie
Utwory
CD1
1) A Desert on Fire, a Forest: 05:36
2) The Spirit of Piteşti: 06:43
3) A Different Koko: 06:07
4) Sounds & Ruins: 06:00
5) In Tears: 08:12
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

129
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.