Lektura tomu współczesnych opowiadań tajwańskich „Tajwan na końcu języka” jest ciekawym spotkaniem z literaturą tej wyspy i okazją do wielu przemyśleń.  |  | ‹Tajwan na końcu języka›
|
Na ten tom składa się osiem opowiadań czwórki pisarzy i czterech pisarek z Tajwanu. Reprezentują różne pokolenia: książkę otwiera utwór „Huang Skorupa” urodzonej w 1918 roku Lin Hai Ying. Najmłodszym twórcą – i ostatnim w tym wyborze – jest Min-de Ang urodzony w 1991 roku i jego „Chanosowy narybek”. Są tu nazwiska, które mogą być znane polskim czytelnikom, by wymienić na przykład Li Ang, której powieść pt. „Żona rzeźnika” (PIW, 2022) niedawno się u nas ukazała. Wydawca dokonał wyboru tekstów według ciekawego klucza: otóż proponuje nam spotkanie z literaturą Tajwanu przez pryzmat smaków. To jakże celna decyzja, idealnie pomagająca przełamywać pierwsze lody i pokonywać bariery obcości. Gdy po raz pierwszy stykamy się z jakąś kulturą, najczęściej zaczynamy ją poznawać właśnie poprzez jedzenie i odkrywanie nieznanych nam potraw. Podtytuł "Tajwan na końcu języka" nie może być bardziej trafny: wszak barierę komunikacyjną często udaje się pokonać właśnie… za sprawą smaków odczuwanych przez nasz język! Drugim wiodącym motywem jest odnajdywanie się w nowej przestrzeni życiowej. Nie ulega wątpliwości, że poszukiwanie lepszego świata to również coś, co łączy wszystkich ludzi na świecie. Tematyka tych opowiadań powinna więc być zrozumiała i bliska nam wszystkim. Trzeba bardzo pochwalić staranność tej edycji pod względem przybliżenia czytelnikom i czytelniczkom specyfiki Tajwanu, o którym być może często słyszymy (szczególnie w kontekście politycznym), ale o jego realiach przeważnie wiemy stosunkowo mało. We wstępie głos zabiera Nikky Lin, dyrektorka Narodowego Muzeum Literatury Tajwańskiej (we współpracy z tą instytucją wydano niniejszy tom). Nikky Lin podkreśla w swoim tekście bogactwo historii, języków i kultur Tajwanu. Wprowadzenie napisał również Maciej Gaca, kulturoznawca i orientalista. Znajdziemy tutaj najważniejsze fakty z historii Tajwanu oraz ciekawe spostrzeżenia dotyczące współczesności. Jak podkreśla autor, jesteśmy obecnie świadkami nowego etapu kształtowania się tajwańskiej tożsamości narodowej, którą cechuje swoista hybrydowość: tradycyjne wartości kulturowe łączą się – często nie bez napięć - z zachodnimi, zglobalizowanymi. Yun Yuang-Chen, adiunkt z Uniwersytetu Pedagogicznego w Tajpej we wstępnym eseju „Smak Tajwanu” zaprasza do zapoznania się z opowiadaniami pomieszczonymi w tym tomie, zaznaczając jednocześnie, że nie mogą być one traktowane jako przegląd historii literatury Tajwanu. Akcentują jednak bardzo wyraźnie niejednoznaczność, trudną i skomplikowaną sytuację, w jakiej ten kraj się znajduje. Każde opowiadanie poprzedzone jest ciekawymi notkami biograficznymi o autorach i autorkach. Tych osiem wybranych tekstów ma różny, ale niezmiennie przepiękny, koloryt, budzą różnorodne emocje. Co może zaskoczyć, niektóre opowiadania nie są wolne od podtekstów politycznych. „Antykwariat” Tzeng Ching-wena jest przygnębiającym - i jakże uniwersalnym, niestety - portretem człowieka funkcjonującego w warunkach totalitarnej dyktatury. Zakazane książki to coś, z czym walczy autorytarna władza pod każdą szerokością geograficzną. Poruszające jest opowiadanie „Krewni z Hongkongu”, niejako między wierszami akcentujące dramaty chińskich rodzin podzielonych przez wielką politykę i ich ból z powodu zerwanych więzi. „Bankiet państwowy” Li Ang również wiele mówi na temat relacji Tajwanu z Chinami. Bohaterami każdego z tekstów są zwyczajni ludzie, z całym bagażem ich życiowych historii, ambicji, niepowodzeń i szczęśliwych chwil. Mają świadomość swoich korzeni („Huang Skorupa” czy „Szlak imbirowy”), ale też dosięga ich globalizacja („Smaki Tajpej”). Niestety, z przykrością trzeba zauważyć, że pomimo staranności wydawcy, który wręcz wzorowo zadbał o odpowiednie wprowadzenie polskiego czytelnika w świat literatury tajwańskiej, poziom przekładu nie zawsze jest najwyższy. W wielu miejscach tłumaczenie „rozłazi się w szwach” i sprawia wrażenie niedopracowanego. Gdyby nie to, radość ze spotkania z tak ciekawymi utworami literackimi byłaby pełna. Bez wątpienia jednak jest wiele powodów, dla których warto sięgnąć po „Tajwan na końcu języka” i mimo wszystko cieszyć się lekturą. Okazji do spotkań z literaturą tej wyspy jest u nas stosunkowo niewiele. Co również ważne, zamieszczone tutaj teksty inspirują do wielu głębokich przemyśleń o wspólnocie ludzkich doświadczeń pomimo kulturowej odmienności. Za sprawą tego tomu Tajwan i jego kultura być może znajdą się o wiele bliżej nas, niż dotąd sądziliśmy.
Tytuł: Tajwan na końcu języka Data wydania: 13 listopada 2023 ISBN: 9788366511965 Format: 230s. Cena: 39,90 Gatunek: podróżnicza / reportaż Ekstrakt: 70% |