powrót; do indeksunastwpna strona

nr 3 (CCXXXV)
kwiecień 2024

Kim był Józef J.?
Fabien Nury, Sylvain Vallee ‹Pewnego razu we Francji #3 (wyd.zbiorcze)›
Trzeci i ostatni tom „Pewnego razu we Francji” prezentuje powojenne losy Josepha Joanoviciego. O dziwo są one ukazane w o wiele ciekawszy sposób niż wcześniejsze, rozgrywające się w okupowanej przez nazistów Francji.
ZawartoB;k ekstraktu: 80%
‹Pewnego razu we Francji #3 (wyd.zbiorcze)›
‹Pewnego razu we Francji #3 (wyd.zbiorcze)›
Przypomnijmy pokrótce, że Joseph Joanovici był niepiśmiennym Żydem, który dorobił się na handlu złomem. Choć miał możliwość ucieczki do Ameryki przed Niemcami, zdecydował się nie porzucać swojego interesu, a wręcz bardziej go rozwinąć. Dzięki wrodzonemu urokowi osobistemu udaje mu się nawiązać współpracę z potrzebującymi metalu hitlerowcami, dzięki czemu pomnożył majątek, stając się jednym z najbogatszych obywateli Francji. Jednocześnie zaczął wspierać ruch oporu, a także, dzięki łapówkom i znajomościom, udało mu się wykupić z więzienia wielu ludzi.
Paradoksalnie, okres prosperity dla Joanoviciego skończył się wraz z kapitulacją Niemiec, choć początkowo nic nie wskazywało na to, by miał mieć on kłopoty. Przeciw wszelkim oskarżeniom potrafił przedstawić grono osób, które mogły poświadczyć na jego korzyść. A jednak nie wszyscy dali się zwieść jego urokowi. Dotyczy to zwłaszcza sędziego Jacques′a Legentila, który poprzysiągł postawić Josepha przed sądem. Miało mu w tym pomóc śledztwo odnośnie morderstwa jednego z działaczy ruchu oporu – Roberta Scaffy, w które Jovanovici był zamieszany. Wkrótce coś, co stanowiło tylko kolejną sprawę, pochłonęło Legentila bez reszty, a wymierzenie sprawiedliwości przerodziło się w prywatną wendettę.
Ponieważ historia prezentowana jest z różnych punktów widzenia, okazuje się, że to wcale nie Joanovici jest tu najważniejszy. Choć wszystko kręci się wokół jego osoby, tak naprawdę niewiele dowiadujemy się o nim samym. Scenarzysta Fabien Nury nie odpowiada w prosty sposób na pytanie, czy był on zdrajcą i kolaborantem, czy bohaterem z głową do interesów. W końcu na uznanie zasługuje fakt, że Josephowi – jak by nie było, Żydowi – udawało się brylować wśród nazistowskiej śmietanki towarzyskiej. Jednocześnie jego działania zbyt często stanowiły nieczystą grę, a podejmowane decyzje ociekały cynizmem.
Drugim bohaterem komiksu, być może nawet ważniejszym od Joanoviciego jest sędzia Legentil. W bardzo dosadny i przekonujący sposób pokazano, jak chęć dorwania króla złomiarzy zaczyna zatruwać mu umysł i staje się jego obsesją. Daleko mu do Eliota Nessa z „Nietykalnych”. Wszystko poświęca sprawie, w tym życie zawodowe i prywatne. W imię swojej obsesji cierpią jego najbliżsi, zarówno fizycznie, jak i psychicznie. By dorwać Josepha, samemu skłonny jest złamać prawo. Wiele z jego późniejszych decyzji jest na tyle kontrowersyjnych, że przestają mieć cokolwiek wspólnego z najszerzej pojmowanym pojęciem sprawiedliwości.
Pojedynek wspomnianych dwóch silnych osobowości niewątpliwie stanowi siłę napędową komiksu. Ale to jeszcze nie wszystko, drugi plan również składa się z szeregu nietuzinkowych, często tragicznych postaci. Przewodzi im pomnikowa dotąd osobista sekretarka Joanoviciego Lucie Schmidt, do której przylgnął wielce pasujący pseudonim „Lucie-Fer”. Jest skłonna zrobić wszystko dla swojego szefa, ale jednocześnie po raz pierwszy widzimy ją przeżywającą swoje rozczarowania. Przy okazji po raz kolejny potwierdza się teza, że nie ma nic gorszego niż kobieta, której złamano serce. Nie mniej szokująco wypadają sekwencje ukazujące relację Josepha z jego córkami, a także sytuacja rodzinna zafiksowanego na punkcie swojej krucjaty sędziego Legentila.
Wszystko to zostało narysowane stonowaną, elegancką kreską, za którą odpowiada Sylvain Vallée. Ponieważ mamy do czynienia z fabułą „mówioną”, tym razem nie przeszkadza jej statyczność. Powiem więcej, taki zabieg pozwala skupić się na warstwie merytorycznej, której nie przysłania przesadne efekciarstwo.
Finałowy tom „Pewnego razu we Francji” to zdecydowanie najlepsza część trylogii (chodzi o formę wydania u nas, bo oryginalnie cykl składał się z sześciu zeszytów). Scenariusz, nawet jeśli jest podkoloryzowany, nie wyjaśnia wszystkiego, zostawiając sporo domysłom czytelników. To ostatecznie do nich należy ocena Josepha Joanoviciego.



Tytuł: Pewnego razu we Francji #3 (wyd.zbiorcze)
Scenariusz: Fabien Nury
Data wydania: styczeń 2024
Przekład: Wojciech Birek
ISBN: 978-83-8110-585-9
Format: 136s. 210 × 285 mm
Cena: 69,90
Gatunek: historyczny
Zobacz w:
Ekstrakt: 80%
powrót; do indeksunastwpna strona

72
 
Magazyn ESENSJA : http://www.esensja.pl
{ redakcja@esensja.pl }

(c) by magazyn ESENSJA. Wszelkie prawa zastrzeżone
Rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie tylko za pozwoleniem.