Nie przypadkowo powstaje teatr właśnie na Targu Węglowym. Okolice tego placu od wieków były miejscem, gdzie gdańszczanie spotykali się z kulturą i rozrywką. Już w wieku XVI istniały budynki służące sztuce teatralnej, a powstały w 1600 roku drewniany teatr przypominał swoim układem funkcjonalnym znane teatry angielskie, jak Globe Theatre w Londynie czy Swan-Theatre, i znajdował się w rejonie skrzyżowania obecnych ulic Bogusławskiego i Podwala Przedmiejskiego. Joanna Schopenhauer pisała w swoich wspomnieniach o drewnianym teatrze jako o starej drewnianej budzie, która przypomina bardziej stajnię niż świątynię sztuki. Istotnie, w końcu XVIII wieku zaniechano przedstawień w „drewnianej budzie”, zamieniając ją na ujeżdżalnię i postanowiono zająć się budową nowego, z prawdziwego zdarzenia teatru.

Zadania tego podjął się architekt miejski Samuel Held, na zlecenie powstałego towarzystwa akcyjnego „dla budowy i eksploatacji teatru”. Held wykonał trzy kolejno odrzucone projekty, z których pierwszy zasłaniał całkowicie elewację Zbrojowni, a trzeci przewidywał budowę teatru na samym Targu Węglowym. Dopiero czwarty, zlokalizowany w miejscu obecnego teatru, został zaakceptowany przez zleceniodawców. W roku 1799 przystąpiono do budowy, a oficjalne otwarcie gdańskiego teatru nastąpiło dwa lata później, 3 sierpnia 1801 roku.

Nazywany przez gdańszczan „młynkiem do kawy” Teatr Miejski (od 1933 Teatr Państwowy – własność Senatu Wolnego Miasta Gdańska) doczekał się w 1935 roku gruntownej przebudowy gmachu głównego – radykalnie unowocześniono wówczas scenę, foyer i widownię.

Ostatni spektakl w teatrze według projektu Helda odbył się w lipcu 1944 roku. Spalony w 1945 budynek aż do lat sześćdziesiątych pozostawał w ruinie. Spektakle wystawiano wówczas w gdyńskiej „stodole” (w miejscu obecnego Teatru Muzycznego) oraz w Teatrze Wielkim we Wrzeszczu – dzisiejszej Operze Bałtyckiej. W 1966 oddano do użytku nową siedzibę, zrealizowaną według projektu Lecha Kadłubowskiego. Uroczyste otwarcie miało miejsce 7 stycznia 1967 roku. Modernistyczna bryła z ogromnymi powierzchniami przeszkleń doczekała się nowego przezwiska – „akwarium”.

Obecnie Teatr Wybrzeże dysponuje aż pięcioma scenami: Dużą Sceną i Czarną Salą im. Stanisława Hebanowskiego, Sceną Malarnia, Sceną Kameralną w Sopocie oraz Letnią Sceną usytuowaną w Pruszczu Gdańskim.