Osiem wstrząsających rozmów, po których musi zapaść cisza. Osiem osób, które współtworzyły „polską drogę do komunizmu”, współodpowiedzalnych za najgorszy okres w historii Polski, okres stalinizmu: podejrzliwości, terroru, prześladowań, łamania charakterów. Osiem rozmów, które uzmysławiają, jak doszło do tego, że dziś, na początku nowego tysiąclecia, Polska wciąż musi odrabiać straty, celowo jej zadane przez „Onych” ponad pół wieku temu: w imię „historycznych konieczności”, zaślepienia ideologią, zemsty. Przerażające wyznania ofiar Stalina, które w Polsce zmieniały się w autorów stalinizmu: my wiedzieliśmy, że sowiecki system ma błędy, i sądziliśmy, że ułożymy to inaczej.

Życiorysy większości rozmówców Teresy Torańskiej zaczynały się na przełomie XIX i XX wieku, więc już ponad 100 lat temu. Dziś, czytając je, zaglądamy w tunel wiodący ku przeszłości, i widzimy, jak nasze „dzisiaj” w XXI wieku zdeterminowały ludzkie wybory sprzed stu lat, jak np. w długim okresie długi cień Bermana pada na atmosferę meczu Polska-Rosja, rozgrywanego w 2012 r. na ruinach bierutowskiego Stadionu Dziesięciolecia w otoczeniu sowieckich i antysowieckich symboli.

Teresa Torańska rozmawiała z ośmiorgiem starych komunistów na początku lat 80., które dla większości czytających dziś tę książkę na tabletach też są prehistorią. W Polsce zapadła noc stanu wojennego, a autorka, z kasetowym magnetofonem typu „Kapral” oraz notesem, toczyła rozmowy o przeszłości, ukrywając potem taśmy przed Służbą Bezpieczeństwa.

Po kolejnych 30 latach książka, w nowej formie, ponownie trafia do rąk polskich Czytelników, tym razem z dodatkowymi materiałami – większym wyborem zdjęć, odsyłaczami do historycznych filmów, możliwością wyszukiwania i indeksowania treści, przypisami, możliwością sporządzania notatek. Książka działa w poziomie (lepsze możliwości oglądania multimediów) i w pionie (wygodniejsze skupienie na tekście), ma możliwość tworzenia wielokrotnych zakładek oraz powiększania i pomniejszania tekstu. Redakcja, uwzględniając zmieniające się okoliczności, dodała linki i objaśnienia do niektórych terminów, skrótów i wyrażeń rosyjskojęzycznych – rzeczy, które były oczywiste w latach 80., już takimi nie są w 2012 r.