Zamek
(Das Schloss)
Franz Kafka
Opis wydawcy
W roku 1922 świadomy swej nieuleczalnej choroby Kafka rozpoczął pracę nad „Zamkiem”.
Pierwsza wzmianka o tej powieści pochodzi z 15 marca tego roku – wówczas Kafka przeczytał Brodowi pierwszy fragment – pracę więc musiał rozpocząć nieco wcześniej.
Cale dzieło autora „Procesu”, a więc i „Zamek” – choć charakteryzuje się przejrzystą ideą przewodnią i spójną konstrukcją – wymyka się interpretacjom.
Lawinę możliwości odczytania powieści rozpoczął Max Brod interpretacją teologiczną (zamek jako symbol Bożej mądrości, która kieruje światem); następnie były odczytania egzystencjalistów (Camusa, Sartre’a), uznających „Zamek” za ilustrację absurdu świata. Znana jest teza Wilhelma Emricha, wedle której dzieło Kafki przedstawia walkę jednostki z organizacją świata, narzucającą ludziom warunki, w jakich muszą żyć. Interpretacje socjologiczne podkreślały, że zamek stanowi symbol przerośniętej biurokracji. Odczytywano „Zamek” jako opowieść o człowieku, błądzącym w poszukiwaniu prawdy w labiryncie życia.
Niezliczone są pomysły interpretacyjne, nigdy jednak nie wyczerpią złożoności niedokończonego dzieła Kafki.
Na przełomie sierpnia i września 1922 roku Kafka ostatecznie przerwał pracę nad powieścią. Podobnie jak w wypadku „Ameryki” – podobnie jak w wypadku większości swoich tekstów – nie potrafił znaleźć satysfakcjonującego go zakończenia, osiągnąć celu. Szukał bowiem prawdy o człowieku w ogóle, a w szczególności prawdy o sobie; cel ten na polu literatury zawsze mu się wymykał, efekt stale był fragmentaryczny.
Utwory powiązane
Książki