„Dziennik pisany nocą” bez żadnej przesady i bez większego ryzyka może zostać nazwany dziełem życia Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. To niezwykłe przedsięwzięcie literackie, artystyczne i edytorskie. Drugi tom „Dziennika…” jest szczególny, a to dlatego, że zamieszczone w nim zapiski powstawały w okresie, kiedy w Polsce dokonywały się przewrót i transformacja ustrojowa. W 1991 roku Gustaw Herling-Grudziński gościł w kraju wraz z żoną i córką po raz pierwszy po 52 latach nieobecności. Odebrał wówczas tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Emocje — jak pisał — stępiły mu wówczas zmysł obserwacji, ale dzięki temu jego notatki z tego okresu mają charakter jeszcze bardziej osobisty.

Rozmawia się w dzienniku z sobą samym, ze światem, z innymi, z Bogiem (od różnic w nacisku zależą rozmaite dzienniki). I tworzy się często rozmówców, jak tworzy się w rozmowach z nimi samego siebie.
Gustaw Herling-Grudziński, „Dziennik pisany nocą”, 14 listopada 1985

Druga część „Dziennika” ukazuje się w wydaniu krytycznym jako tom ósmy „Dzieł zebranych” Gustawa Herlinga Grudzińskiego. Wydawnictwo Literackie oraz opracowujący wydanie krytyczne Instytut Badań Literackich PAN świętują w ten sposób setną rocznicę urodzin pisarza.