W drugiej części słynnego cyklu esejów historycznych Paweł Jasienica kreśli dzieje dynastii Jagiellonów, która stworzyła w drugiej połowie XV wieku potężne imperium, obejmujące Polskę, Litwę, Czechy i Węgry. Było to pierwsze w dziejach Europy państwo wielu narodów, wiar i kultur. I był to prawdziwy Złoty Wiek Rzeczypospolitej – czas wielkich przemian, kształtowania się nowych form życia państwowego, rozwoju nauki i kultury. Esej – napisany w latach 1959-1960 i opublikowany w 1963 roku – zabarwia „nie naukowa beznamiętność, lecz jej przeciwieństwo – ton osobisty, bezpośrednie, jak najmocniejsze zaangażowanie się autora, przemiawiającego wprost i na własną odpowiedzialność”.